برگی از تاریخ: سؤال نمایندگان مجلس از وزیر آموزش و پرورش
در جلسه 266 از دوره ششم مجلس شورای اسلامی سؤال 13 نماینده مجلس شورای اسلامی از مرتضی حاجی وزیر وقت آموزش و پرورش درباره اجرای اصل 15 قانون اساسی مطرح گردید، متن کامل مذاکرات مجلس در جریان این پرسش و پاسخ به شرح زیر است:
مجلس شورای اسلامی
دوره ۶
جلسه ۲۶۶
تاریخ: ۱۳۸۱/۰۸/۲۶
شماره روزنامه رسمی: ۱۶۸۴۱
طرح سؤال (۱۳) تن از نمایندگان محترم از آقای حاجی وزیر محترم آموزش و پرورش
نایب رئیس ـ دستور بعدی را مطرح بفرمایید.
منشی )جبارزاده) ـ دستور بعدی سؤال (۱۳) تن از نمایندگان محترم از وزیر محترم آموزش و پرورش است. از طرف سؤال‌کنندگان یکنفر از همکاران سؤال را مطرح بفرمایند. آقای ادب بفرمایید.
بهاءالدین ادب ـ بسم‌الله الرحمن الرحیم
سؤالی که خدمت جناب آقای حاجی وزیر محترم آموزش و پرورش مطرح می‌شود، سؤالی است که فراکسیون نمایندگان کرد از ایشان بعنوان وزیر آموزش و پرورش دارند و بنده از طرف جمع محترم فراکسیون این را مطرح می‌کنم.
سؤالها بنظر من خیلی روشن است و من قرائت نمی‌کنم. سؤال به این صورت است که اصل (۱۵) قانون اساسی که تدریس زبان اقوام ایرانی را در کنار زبان فارسی مجاز دانسته و به دولت اجازه داده که این زبانها هم مثل زبان کردی، آذری، بلوچی و زبانهای دیگری که در کشور است تدریس کنند، چرا تاکنون دولت به این کار نپرداخته، بخصوص اگر توجه شود که دولت جناب آقای خاتمی با شعار «قانونمندی» و «قانونمداری» و عملیاتی کردن ظرفیتهای خالی قانون اساسی و اصولی از قانون اساسی که تاکنون به اجراء درنیامده‌اند، کار خودش را شروع کرد و از ملت رشید ایران در طول دو دوره رأی گرفت.
ما به مشروح مذاکرات خبرگان اول رجوع کردیم و در جلسه بیست و دوم دوره اول مجلس خبرگان بحثی بین یکی از نمایندگان مجلس خبرگان اول و رئیس جلسه درخصوص همین اصل (۱۵) مطرح شده که آن زمان اصل (۲۱) قانون اساسی بوده و در بازنگری قانون اساسی تبدیل به اصل (۱۵) شده است. نماینده محترم پس از تصویب این اصل از رئیس جلسه سؤال می‌کند که آیا دولت موظف است وسایل و ابزار و امکانات تدریس زبانهای اقوام ایرانی را که در آنجا مثلاً زبان بلوچی را مثال می‌زند، آیا دولت باید کتاب، میز و صندلی، کلاس و معلم را فراهم کند و موظف است؟ پاسخ می‌شنود که «موظف» است.
حالا باتوجه به این تأکید که دولت «موظف» شده است و اصل (۱۵)قانون اساسی که یکی از اصول مهم قانون اساسی کشور ما و خونبهای شهداء و سند میثاق ملی است، چرا پس از دو دهه، هنوز دولت به این وظیفه خودش نپرداخته و درحقیقت انجام وظیفه نکرده است. ضمن اینکه بنده عرض کنم اگر دولت به این وظیفه خودش نپردازد معنایش این نیست که مردم این خواسته خودشان را فراموش می‌کنند و مطالباتشان را نادیده می‌گیرند. بلکه مطالبات خودشان را از طریق نمایندگان و هر مسؤول دیگری پیگیر هستند. کما اینکه چند دوره است در مجلس توسط نمایندگان محترمی که در ادوار مختلف بودند این موضوع پیگیری شده و این دوره توسط فراکسیون نمایندگان کرد در مجلس این قضیه دارد پیگیری می‌شود.
مطمئناً بنده بعنوان یک کرد باتوجه به اطلاع و آشنایی که نسبت به علاقه مردم کردزبان به آموزش زبان مادری خودشان دارم، قطعاً می‌دانم مردم دست از این مطالباتشان برنمی‌دارند و همیشه این علاقه برای من تداعی‌کننده این مسأله است که می‌گوید «با شیر به اندرون شد و با جان برون رود». پس بهتر این است که دولت بطور رسمی برای تدریس زبانهای اقوام ایرانی و اجرایی کردن اصل (۱۵) قانون اساسی قدمهای اساسی را بطور رسمی بردارد، در مدارس ما این زبانها بویژه زبان کردی که بحث سؤال ماست، حتماً و حتماً مورد توجه و عنایت قرار بگیرد، اگر می‌خواهیم که خسران و زیانی به وفاق ملی، وحدت ملی، مشارکت ملی در امور تصمیم‌گیریها و تصمیم‌سازیها وارد نشود و درحقیقت با حرکت درست و پاسخگویی درست به مطالبات مردم، امنیت ملی خودمان را تضمین کرده باشیم.
من در این بخش همین مقدار را کافی می‌دانم و بقیه عرایضم را پس از فرمایشات آقای وزیر بعرضتان خواهم رساند.
نایب رئیس ـ خیلی ممنون، آقای جبارزاده! وقت آقای ادب چقدر باقی ماند؟ (جبارزاده ـ پنج‌دقیقه صحبت کردند، ده‌دقیقه از وقتشان باقی است) وزیر محترم، جناب آقای حاجی! بفرمایید. شما (۲۰) دقیقه وقت دارید، هرچقدر که می‌خواهید الان استفاده کنید، هرچقدر هم که می‌خواهید دفعه دوم. طاعات و عباداتتان هم قبول باشد.
مرتضی حاجی (وزیر آموزش و پرورش) ـ بسم‌الله الرحمن الرحیم
با عرض سلام خدمت نمایندگان محترم مردم و آرزوی قبولی طاعات و عبادات خالصانه و مخلصانه شما و تشکر از سؤال‌کنندگان محترم که توجه به اصل (۱۵) قانون اساسی کردند و اجرای آنرا خواهان هستند. من جهت توجه بیشتر، متن اصل پانزدهم را خدمت شما قرائت می‌کنم:
زبان و خط رسمی و مشترک مردم ایران فارسی است. اسناد و مکاتبات و متون رسمی و کتب درسی باید با این زبان و خط باشد، ولی استفاده از زبانهای محلی و قومی در مطبوعات و رسانه‌های گروهی و تدریس ادبیات آنها در مدارس در کنار زبان فارسی آزاد است.
خوب بطوریکه ملاحظه می‌فرمایید تأکیدی که در این اصل است، یکی بر این است که کلیه اسناد رسمی و مکاتبات باید با زبان و خط فارسی باشد. دوم اینکه کتابهای درسی هم حتماً باید به زبان فارسی باشد. اما اجازه داده شده که ادبیات محلی و قومی در کنار زبان فارسی در مدارس تدریس بشود. درواقع تدریس زبان و ادبیات محلی برای آموزش و پرورش در اصل (15) قانون اساسی الزامی و اجباری نیست. بلکه گفته شده تدریس این ادبیات آزاد است.
بنابراین اگر ادبیات قومی و محلی در مدارس تدریس نشود، قانون اساسی نقض نشده است، چون اجازه آنرا داده است و اگر تدریس هم بشود، باز قانون اساسی رعایت شده است.
اگر قرار باشد که این برای آموزش و پرورش تکلیف باشد، خوب بایستی در یک مرجع قانونگذاری مثلاً مجلس شورای اسلامی این را تکلیف کنند. چون اصل (15) به خودی‌خود تکلیفی ایجاد نکرده است. اما آنچه که خود آموزش و پرورش به آن اعتقاد دارد، ما فکر می‌کنیم که تدریس ادبیات قومی و محلی باعث غنای بیشتر آنها می‌شود. توجه به فرهنگ مناطق و خرده‌فرهنگهای کشورمان باعث انسجام ملی می‌شود، باعث تقویت وحدت ملی می‌شود و مزایای بسیاری دارد. باعث تقویت ادبیات کشورمان می‌شود.
با این فرض که آموزش و پرورش اعتقاد دارد که آموزش زبان و ادبیات اقوام، کمک به توسعه فرهنگی کشور و انسجام و وحدت ملی قوی‌تر می‌کند، پیشنهادهای لازم برای شورای‌عالی آموزش و پرورش تهیه شد. در شورای‌عالی آموزش و پرورش موضوع بحث شد و در جلسه مورخ ۱۳۸۰/۹/۱ یعنی تقریباً سال گذشته در همین ایام در شورای‌عالی آموزش و پرورش بتصویب رسید، به این ترتیب که تدریس ادبیات محلی در دوره متوسطه در قالب دروس اختیاری بلامانع است و سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی، موظف شد که عناوین و محتوای دروس را با محوریت اسلامی و ایرانی بودن تهیه کند و به شورای‌عالی پیشنهاد کند.
این بخشی که مربوط به آموزش و پرورش بود. اما بهرحال این موضوع، موضوع ملی است و می‌بایستی که ابعاد مختلف قضیه از جهات مختلف مورد بررسی قرار بگیرد. طبیعتاً باتوجه به اینکه این مسأله در شورای‌عالی انقلاب فرهنگی هم قبلاً مطرح بوده است نیاز به این است که نظر شورای‌عالی در این باره اخذ بشود که ما در دو تا شورا به تصمیمات مشترکی رسیده باشیم، نه تصمیمات متفاوت.
لذا موضوع در شورای‌عالی انقلاب فرهنگی پیگیری شد، به شورای فرهنگ عمومی ارجاع شده است، تا آنجا که من اطلاع دارم کارهای کارشناسی و بحثهای کارشناسی آن در شورای فرهنگ عمومی هم تمام‌شده و تقریباً مشابه همین متنی که شورای‌عالی آموزش و پرورش تصویب کرده، آن شورا هم تأیید کرده، منتظر است که بیاید در شورای‌عالی انقلاب فرهنگی مطرح بشود و در آنجا تصمیم‌گیری بشود. ان‌شاءالله به محض اینکه شورای‌عالی انقلاب فرهنگی نظر نهایی را داد، کار تهیه مطالب درسی و کتابهای آموزشی آن در آموزش و پرورش انجام خواهد شد. خیلی متشکرم.
منشی (جبارزاده) ـ خیلی متشکر، آقای وزیر (۷) دقیقه صحبت کردند، بقیه وقتشان برای نوبت دوم می‌ماند. آقای ادب بفرمایید.
بهاءالدین ادب ـ با تشکر از توضیحات جناب آقای حاجی وزیر محترم آموزش و پرورش که بسیار نویدهای خوبی را دادند و در این زمینه تا حدودی قدمهای بزرگی به پیش برداشته شده است، ولی با عرض معذرت از ایشان و مخاطبین محترمی که از این طریق صدای من را می‌شنوند، من طی همین چند لحظه یک مشورتی با دوستان کردم، همه واقعاً از آقای حاجی بخاطر این قدمهای بلندی که ظرف این مدت برداشته شده سپاس و تقدیر و تشکر دارند، ولی بنا به مَثَل قدیمی فارسی که می‌گوید «مار گزیده از ریسمان سیاه و سفید می‌ترسد»، واقعاً ما هنوز حقیقتاً می‌ترسیم که نکند بالاخره یک جایی یک مشکل کوچک باعث بشود که این همه زحمت آقایان به نتیجه نرسد و این خواسته بزرگ مردم سامان پیدا نکند.
من از آقای حاجی ممنونم که اشاره به فاکتورها و مؤلفه‌های بسیار بسیار درستی کردند که تدریس زبان کردی (حالا بالاخص که مورد بحث ما هست) چقدر می‌تواند درجهت وفاق، وحدت و امنیت ملی مؤثر باشد. ضمن اینکه چقدر این زبان خدمتگزار ادبیات فارسی و زبان رسمی فارسی بوده است. من جا دارد اینجا به خدمات اندیشمندان کرد به ادبیات و زبان فارسی اشاره کنم، برای نمونه اسم می‌آورم از ماموستاهژار (استاد هژار)، دکتر عبدالرحمان شرف‌کندی مترجم کتاب قانون بوعلی‌سینا به زبان فارسی، کتابی که قرنها و شاید چندین قرن واقعاً مانده بود و این اندیشمند کرد این را به زبان فارسی ترجمه کرد و امروز در دسترس دانشجویان عزیز و محققین محترم هست.
بهرحال همانطوریکه همه شما می‌دانید بخش مهمی از هویت فرهنگی هر ملت و هر قومی زبان آن قوم است و مردم کرد و ملت کرد هم نشان دادند که قطعاً پیگیر این بخش از هویت ملی خودشان هستند و من جا دارد خدمت آقای حاجی عرض کنم... درست است که ایشان فرمودند که مجوز داده شده، ولی من اگر لازم باشد عین مذاکرات مجلس اول خبرگان را می‌خوانم که درحقیقت این یک تکلیف برای دولت محترم ایجاد کرده است و وظیفه قلمداد شده است و این مشروح مذاکرات همیشه قابل استناد است.
من برای اینکه ایشان دقیق‌تر به قضیه عنایت بفرمایند عین مذاکرات را با ذکر اسامی می‌خوانم.
در جلسه بیست و دوم دوره اول مجلس خبرگان رهبری (قانون اساسی) به هنگام بحث درخصوص اصل (۲۱) قانون اساسی یعنی اصل (۱۵) فعلی، در پاسخ سؤال مرحوم مولوی‌عبدالعزیز نماینده محترم مجلس خبرگان اول که سؤال می‌فرمایند «اگر کسی بخواهد عربی بخواند، آیا دولت برای او معلم عربی می‌گیرد یا خیر و یا اگر کسی بخواهد زبان بلوچی بخواند، آیا دولت ملزم است برای او معلم بلوچی بگیرد یا خیر؟» نایب رئیس محترم مجلس خبرگان رهبری (قانون اساسی) که رئیس جلسه بودند یعنی مرحوم شهید دکتر بهشتی در پاسخ می‌فرمایند «بله، دولت موظف است یعنی وقتی آنها حق داشتند این زبان را تدریس کنند، دولت موظف است چیزی را که آنها حق دارند برایشان تهیه کند». مجدداً مولوی‌عبدالعزیز سؤال می‌کند «یعنی هم کتاب و هم معلم را باید تهیه کند؟» مرحوم شهید دکتر بهشتی پاسخ می‌دهند «بله».
باتوجه به اقداماتی که در وزارت آموزش و پرورش و شورای‌عالی آموزش و پرورش و شورای‌عالی انقلاب فرهنگی و شورای فرهنگ عمومی انجام شده، دیگر بنظر می‌آید که تحصیل حاصل است. اگر ان‌شاءالله این تصمیمات عملیاتی بشود و در اجراء ما شاهد باشیم که تدریس زبان کردی آغاز شده است.
زبان یک نشانه الهی برای هر ملتی است و امروز درباره زبان کردی من برای اطلاع و استحضار همکاران محترم و ملت رشید ایران که از این طریق صدای بنده را می‌شنوند عرض کنم که هم‌اکنون در دانشگاههای معتبر دنیا محققین و پژوهشگران درمورد زبان کردی هم تحقیق و پژوهش می‌کنند و هم این زبان در خیلی از دانشگاههای دنیا بصورت رسمی تدریس می‌شود.
همانطوری که دولت جمهوری اسلامی خوشحال می‌شود که مثلاً در کشور ارمنستان و کشورهای دیگر کرسی زبان، ادبیات فارسی گذاشته می‌شود، چقدر خوب است که ما شاهد باشیم کشوری که رئیس‌جمهور آن پیشنهاددهنده گفتگوی تمدنهاست، در قرن بیست و یکم و در هزاره سوم ان‌شاءالله ما هم در مدارس‌مان و هم در دانشگاههایمان شاهد تدریس زبان کردی (حتماً) باشیم نه تنها در مناطق کردنشین، بلکه در اقصی‌نقاط کشور جمهوری اسلامی ایران.
من عرض خاص دیگری ندارم و امیدوارم مطالبی را که جناب آقای حاجی فرمودند هرچه زودتر شاهد عملی شدن این قضیه باشیم. بنظر ما اقداماتی که تا الان انجام شده رضایتبخش است، ولی درخواست تسریع داریم. چون الان تاریخی که ایشان فرمودند از ماه (۹) سال گذشته یعنی ۸۰/۹/۱ داریم آرام آرام تا چند روز دیگر به ماه ۹ نزدیک می‌شویم و یکسال گذشته است، در سیستم بوروکراتیک و دیوان‌سالار کشور ما دو تا مصوبه گرفتن طول کشیده است. ان‌شاءالله که در اجراء هم تسریع بشود و ملت کرد که سالها و قرنهاست آرزو دارد زبان کردی بصورت رسمی در مدارس تدریس بشود، به آرزوی چندین ساله خودش برسد و بخشی از مطالباتش در زمینه فرهنگی ان‌شاءالله پاسخ داده بشود، خیلی متشکرم.
نایب رئیس ـ خیلی ممنون، جناب آقای وزیر بفرمایید.
مرتضی حاجی - وزیر آموزش و پرورش ـ با تشکر از مطالب خوبی که جناب آقای مهندس ادب فرمودند. همانطور که عرض کردم آموزش و پرورش اعتقاد دارد که این کار به سود کشور و فرهنگ و ادبیات کشور است و اقداماتش را هم انجام داده است. شورای‌عالی انقلاب فرهنگی هم ان‌شاءالله زودتر اظهارنظر خواهد کرد و کار به سامان می‌رسد. همه جای کشور، الحمدلله سرزمین ما مهد علم و ادب است و هرچقدر فرصت فراهم کنیم که مردم عزیزمان با میراث علمی و ادبی گذشتگان آشنایی بیشتری پیدا کنند، سود بیشتری خواهیم برد. امیدوار هستیم که خداوند توفیق بدهد که در این کار توانا باشیم. من عرض دیگری ندارم.
نایب رئیس ـ خیلی متشکر، جناب آقای ادب آیا قانع شدید؟ (ادب ـ قانع شدیم) متشکر از آقای ادب و دوستان کرد ما که محبت کردند و قانع شدند، از جناب آقای حاجی وزیر محترم آموزش و پرورش هم تشکر می‌کنیم. از معدود سؤالاتی بود که عزیزان قانع شدند، خیلی ممنون.
--------------------
بعدالتحریر
1- مهندس بهاالدین ادب نماینده مردم سنندج،کامیاران و دیواندره در مجلس شورای اسلامی 5 سال بعد از این جلسه در 29 مرداد 1386 چشم از جهان فرو بست، ولی آرزویش که آموزش زبان مادری به فرزندان این مرز و بوم بود به حقیقت نپیوست. مرحوم ادب به جهت اخلاق مداری، تخصص، تعهد، اصلاح طلبی و کمی هم به خاطر ورزشکاری و بسکتبالی بودنش از نمایندگان مورد علاقه من بود. خدا رحمتش کند.
2- بعد از شنیدن طرح سؤال از وزیر آموزش و پرورش از رادیو، نامه ای خطاب به وزیر نگاشتم که متن و پاسخ آن را به زودی از طریق همین سایت منتشر می کنم.
3- دانلود و مطالعه متن کامل همین جلسه برای شهروندان میانه جذابیت دو چندان خواهد داشت، چرا که مهندس محمد کیافر نماینده وقت مردم میانه در همین جلسه سخنرانی قبل از دستور داشتند. (صفحات 4 تا 6)
-----------------------
منبع: مشروح مذاکرات مجلس، جلسه 266 دوره 6 لینک زیر صفحه 26 تا 29
http://www.ical.ir/index.php?option=com_mashrooh&view=session&id=2763&Itemid=38
دانلود مشروح مذاکرات مجلس- جلسه 266 دوره 6
RS205 )
کارگزاری گرین جاینت
میر بهادر خطیب شهیدی
ائل نور72
محمد - ساوالان
محمدابراهیمی***
hosein mohammadi
سیامک عزیزی
کالای پزشکی حکیم
*تورک یلدا*
یا مهدی ادرکنی (عج)
Mohamad eldar
سهند درب میانه (آتاردرب 2)
سرعت گیر
محراب عبوسی
قوشابولاقلی نعمتی(یورقون)
سید علی برگشته
باشگاه پرورش اندام ذوالفقار
تیراختورچولار
نوید داودی
ائلبان 68
خانه
مطالب(100)
دوستان (316)
گالری تصاویر (20)
کلیپها (18)
نظرسنجی (0)
چگونگی درج آگهی در سایت و قسمت تبلیغات
سایت و اپلیکیشن آموزش زبان انگلیسی urg.ir
تلگرام 
فیسبوک
تویتر