حبيب ساهر

 استاد حبيب ساهر، در ارديبهشت ماه ۱۲۸۲ شمسي در شهر ترك به دنياآمد و كودكي خردسال بود كه همراه با پدر و مادرش به تبريزرفت.درس و مكتب را با قرآن آغاز كرد. سپس كتابهاي قديمي مكتبخانه ها را يكي پس از ديگري تمام كرد. بعد به مدرسه دولتي رفت و ديپلم گرفت. به شغل معلمي روي آورد و اول بار در شهرها و روستاهاي كردستان به تدريس پرداخت. سپس رخت سفر بربست و به استانبول رفت. او كه زبان فرانسه را قبلا خوب ياد گرفته بود، براي ادامه تحصيل مشكلي نداشت. لذا وارد دانشگاه شد و درسال ۱۳۰۴ در ۲۲ سالگي ليسانس جغرافيا گرفت و به ايران برگشت و شغل معلمي را اين بار به صورت رسمي پي گرفت و در شهرهاي مختلف به تدريس پرداخت. بدين سان دوران چهل ساله معلمي و آفرينش ادبي او آغاز شد.با آن كه معلم جغرافيا بود، اما به گفته شاگردانش قسمت هاي پاياني ساعات درس او به ادبيات ختم مي شد، آن هم شعر و بالاخص شعر تركي. ساهر، شاعر و داستان نويسي توانا بود. از او آثاري به سه زبان تركي، فارسي و فرانسوي منتشر شده است.اشعار نوی او همزمان با ظهور نيما يوشيج در شعر فارسي، و با تاثير گرفتن از موج شعر نوی عثمانی که خود متاثر از جريان نو پردازی در شعر فرانسه بود سروده شده. هم زمان با ميرزا تقي خان رفعت و قبل از ظهور نيما، ساهر شعر نو فارسي سرود و سبك جديدي را در شعر تركي بنيان گذاشت و عنوان «پدر شعر نو تركي ايران » را از آن خود كرد. اكنون در دانشكده هاي ادبيات تركيه و جمهوري آذربايجان ، دانشجويان دوره هاي عالي ادبيات تركي ، براي فارغ التحصيل شدن ، بايد در كنار ساير دروس خود، درسي سه واحدي به نام «ساهر شناسليق » را هم بگذرانند. ظرايف ادبي اشعار تركي ساهر، همچون «حيدربابايا سلام » شهريار، آن چنان گسترده و غني است ، كه تاكنون قريب ۶ موضوع پايان نامه دوره دكترا و كارشناسي ارشد را به خود اختصاص داده است . وي ، جزء آخر قرآن كريم ، بخشي از غزليات حافظ، شصت رباعي اصيل و ناب از خيام ، گلستان سعدي و بسياري آثار ديگر را به صورت منظوم به زبان تركي معاصر ترجمه كرده است . ساهر به معناي واقعي كلمه شاعري است ميهن پرست و مردم دوست. از آثار ساهر كه تعداد آنها بالغ بر۳۰ جلد مي شود، مي توان به مجموعه اشعار سايه ها، خوشه ها، شقايق ، كتاب شعر ساهر (۱و۲)، ميوه گس(مجموعه داستان) و نمونه هايي از نظم و نثر تركي به زبان فارسي و سه مجموعه شعر كؤشن، ليريك شعرلر و سحر ايشيقلا نير به زبان تركي اشاره كرد.عمده آثار استاد ساهر به تركى است كه در مطبوعات مختلف به چاپ رسيده است. همچنين بعد از پيروزى انقلاب اسلامى٫ به سبب آزادى كه انقلاب براى آثار محلى به ارمغان آورده بود٫ استاد واپسين سالهاى عمر خود را عمدتا به انتشار دو سه جلد اثر ماندگار تركى و نيز همكارى با نشريات تركى اختصاص داده بود. از جمله آنها ميتوان بيش از ٢٠٠ شعر٫ مقاله٫ داستان و خاطره در نشريات تركى بعد از پيروزى انقلاب اسلامى همچون وارليق٫ آزادليق٫ يئنى يول٫ انقلاب يولوندا و .... اشاره كرد.از ساهر در مطبوعات فارسي تنها با امضاي ساهر (ساهر حبيب ساهر، مير حبيب ساهر، ساهر تبريزي) و در مطبوعات تركي با امضاهاي ساهر، اولكر، لاادري، آيدني، آقجانابلي و سرخابلي، مقالات، اشعارو نوشته هايي به چاپ رسيده است.ساهر در ۲۴ آذر ۱۳۶۴، در تهران در گذشت و آرامگاه وي در بهشت زهراي تهران واقع شده است.

   بيزيم توركو شيرين ديل دير
Bizim Türkü şirin dildir

ساهیرین تورکجه یازیلان شعرلریندن بیر اورنک:
بی‌نهایت بو گؤیون آلتیندا
بیزه بیر قبّه‌ی فیروزه ده یوخ!
یانار افلاکده مینلرجه چیراق،
بیزه بیر شمع، بیر آویزه ده یوخ!

بو قدر اولدوز آراسیندا بیزه
یئددی گؤیلرده بیر اولدوز یوخوموش!
بؤلدولر قوشلاری عالمده مگر،
بیزه ده چاتدی او آغلار بایقوش؟!

قووالارکن منی هر گون محنت
قاپیمی دؤگمه‌ده‌دیر هر گئجه غم.
هامی آزاده ائلین شاعری وار
من اسیر ائللرین آه! شاعری‌یم.


آنا گولدور٬ بير گون سولار Ana güldür, bir gün solar
آنا ديلى شيرين اولار Ana dili şirin olar

بيزيم توركو شيرين ديلدير Bizim Türkü şirin dildir
خوش صدالى٬ زنگين ديلدير Xoş sədalı, zəngin dildir

ديل گونشدير٬ ايشيق ساچار Dil günəşdir, ışıq saçar
آزادليغا قاپى آچار Azadlığa qapı açar

يادين ديلى بويوندوروق Yadın dili boyunduruq
بير گئچيددير بوروق بوروق Bir geçiddir buruq buruq

بويوندوروق خالقى بوغار Boyunduruq xalqı boğar
گئچيدلرده قولدور سويار Geçidlərdə quldur soyar

قوى يادلاشسين سئناتورلار Qoy yadlaşsın senatorlar
خالقى سويان تاجير٬ توججار Xalqı soyan tacir tüccar

يالتاق شاعير يولون آزسين Yaltaq şair yolun azsın
تكجه فارسى غزل يازسين!