تاریخجه هندبال

پس از اولين جنگ جهاني ((هرمان)) رئيس فدراسيون هندبال آلمان براي گسترش و تحكيم اين ورزش بسيار كوشش كرد. البته دكتر((كارل شلنز)) استاد دانش سراي عالي تربيت بدني و ورزش برلين كه او را پدر هندبال ناميده اند، پيش تر و در سال 1920، مقررات اين ورزش را تدوين كرده و آن را در كلاس هاي خود به مرحله اجرا درآورده بود ، لذا پس از او شاگردانش موجبات گسترش اين ورزش را در سراسر آلمان فراهم آوردند. در كشور هاي شمالي به دليل سردي هوا ، براي اجراي اين ورزش در سالن ، شكل تازه اي به آن داده شد كه اين امر باعث پيدايش هندبال هفت نفره امروزي شد.اين ورزش بين سالهاي 1904 تا 1920 با استفاده از بعضي قوانين بازي فوتبال ، در قاره اروپا توسعه بيشتري يافت و به همين دليل ، ((فوتبال)) اثر بسياري بر آن گذاشته است. قبل از تشكيل فدراسيون هندبال در آلمان ، اين ورزش به ضميمه فدراسيون هاي ژيمناستيك و دو و ميداني اداره مي شد، اما ((كارل ديم)) براي يكنواختي آن اقداماتي انجام داد كه بعدها به نتيجه رسيد.تا سال 1928 از نظر تشكيلات بين المللي نيز هندبال ، جزو فدراسيون بين المللي دو و ميداني محسوب مي شد. اما به دليل اهميت هندبال ، اين فدراسيون در هشتمين كنگره خود كه در سال 1926 برگزار شد ، كميسيوني براي مستقل كردن آن به وجود آورد و سرانجلم در اوت 1928 ، فدراسيون بين المللي مستقل هندبال با يازده كشور عضو در آمستردام تشكيل شد و ((اوري براندرج)) عضو هيات مديره آن ، براي گسترش اين ورزش كمك هاي بسياري كرد. در همان سال اولين بازي نمايشي هندبال در آمستردام انجام شد و در سال 1931، كميته بين المللي المپيك اجازه داد كه هندبال جزو بازي هاي المپيك درآيد.از سال 1928 تا 1934 فدراسيون بين المللي هندبال گسترش بسياري يافت و توانست بيش از 25 كشور را به عضويت بپذيرد، سرانجام اولين بازي هاي بزرگ و رسمي هندبال در المپيك سال 1936 برلن در رشته يازده نفره مردان انجام يافت، و كشورهاي آلمان ، اتريش و سوييس به ترتيب مقام هاي اول تا سوم را به دست آوردند.در سال 1937 در بازي هاي جهاني دانشگاهي ، مسابقات هندبال نيز انجام شد كه آلمان به مقام اول رسيد ، سپس در سال 1938 به مناسبت دهمين سال تاسيس فدراسيون بين المللي هندبال ، اولين مسابقات قهرماني جهان در رشته هاي هندبال يازده نفره و هفت نفره با شركت كشورهاي آلمان ، دانمارك، هلند، مجارستان، لوگزامبورگ، لهستان ، سوئد، سوييس و چكسلواكي در كشور آلمان انجام شد كه در هر دو رشته كشور آلمان به مقام اول نايل آمد و در هندبال هفت نفره ، كشورهاي اتريش و سوئد به ترتيب مقام هاي دوم و سوم را به دست آوردند.پس از دومين جنگ جهاني ، ارتباطات بين المللي به سرعت از سر گرفته شد و به ترتيب ، فدراسيون قديمي هندبال منحل شد تا اين كه در ژوئيه سال 1946 با پيگيري كشورهاي فرانسه  و سوئد و با شركت كشورهاي دانمارك، فنلاند،فرانسه،هاند،نروژ،لهستان و سوييس ، كنگره اي در اسن شهر تشكيل گرديد كه به ايجاد فدراسيون فعلي هندبال در اين شهر منجر شد. سپس در سال 1950 محل اين فدراسيون ، به كشور سوييس انتقال يافت ، در استكهلم يك كميسيون فني بين المللي تشكيل شد كه هدف از تشكيل آن بررسي مقررات هندبال بود. در سال 1947 اولين دوره داوري هندبال در دانمارك تشكيل شد كه آثار بسيار مهم و مطلوبي در داوري اين ورزش به جاي گذاشت.در سال 1948 فرانسه مسابقات هندبال يازده نفره را با عنوان ((جام صلح)) برگزار كرد و كشورهاي سوئد ، دانمارك،سوييس و فرانسه به ترتيب مقام هاي اول تا چهارم را به دست آوردند.در سال 1952 دومين دوره مسابقات جهاني هندبال يازده نفره در سوييس برگزار شد كه كشورهاي آلمان ، سوئد، سوييس ، اتريش، دانمارك،هلند، فرانسه و اسپانيا به ترتيب مقام هاي اول تا هشتم را كسب كردند.در سال 1954 مسابقات جهاني هندبال هفت نفره در سوئد برگزار شد و اين كشور به مقام اول رسيد و كشورهاي آلمان و چكسلواكي  به مقام هاي دوم و سوم رسيدند، در مسابقات بين المللي هندبال يازده نفره نيز كه در سال 1955 در آلمان برگزار شد، كشور ميزبان به همراه سوييس و شوروي به مقام هاي اول تا سوم دست يافتند.در سال 1956 مسابقات جهاني هندبال يازده نفره بانوان در آلمان برگزار شد كه كشورهاي روماني ، آلمان و مجارستان به مقام هاي اول تا سوم دست يافتند . سال بعد ، اين مسابقات در رشته هندبال هفت نفره در كشور يوگسلاوي برگزار شد كه كشورهاي چكسلواكي ، مجارستان و يوگسلاوي به مقام هاي اول تا سوم رسيدند.در سال 1958 مسابقات جهاني هندبال هفت نفره در آلمان برگزار شد و كشورهاي سوئد ، چكسلواكي و آلمان مقام هاي اول تا سوم را به دست آوردند.در حال حاضر فدراسيون بين المللي هندبال 129 عضو دارد كه 23 عضو آن در كنگره بارسلون پذيرفته شده اند. علاوه بر آن ، هندبال در بيش از 30 كشور ديگر نيز علاقه منداني دارد كه به اين ورزش مي پردازند. به طور كلي تا سال 1952 هندبال يازده نفره كه در زمين فوتبال بازي مي شد بر هندبال هفت نفره كه در زمين كوچكتري ، در داخل سالن بازي مي شد، اما از آن پس هندبال هفت نفره به ويژه در كشورهاي اسكانديناوي ، به سرعت رشد كرد و در ديگر كشورها نيز جاي هندبال يازده نفره را گرفت.

تاريخچه هندبال در ايران در سال 1344 شمسي ((دكتر علي محمد اميرتاش )) پس از پايان تحصيلات دوره ليسانس در رشته تربيت بدني و ورزش از كشور فرانسه به ايران مراجعت كرده و گفتگو ها و اقدامات اوليه را جهت تاسيس فدراسيون هندبال ايران از طريق كميته ملي المپيك شروع نمود. مدارك لازم نيز از فدراسيون بين المللي هندبال گرفته شد تا از اين طريق ، مقدمات پيدايش ورزش هندبال هفت نفره در ايران فراهم شود. اما با تغييرات اداري در يك سال بعد ، در جلسه كنگره روساي تربيت بدني و مديران فني استان ها و فرمانداري هاي كل ايران كه هم زمان با برگزاري مسابقات ورزشي آموزشگاه هاي كشور در خرداد ماه سال 1345 در شيراز تشكيل شد ، (( دكتر اميرتاش )) طي شرح مبسوطي ، تصويب و اجراي هندبال در آموزشگاه هاي كشور را به كنگره پيشنهاد كرد ، ليكن به علت آشنا نبودن شركت كنندگان در كنگره با ورزش هندبال ، متاسفانه اين پيشنهاد به تصويب نرسيد و بررسي بيشتر درباره آن به آينده موكول شد.در سال 1347، تغييرات و سازماندهي جديدي در اداره كل تربيت بدني وزارت آموزش و پرورش پديد آمد كه تصويب بازي هندبال را همانند يكي از ورزش هاي رسمي آموزشگاه هاي كشور ة ممكن ساخت. مسئولان وقت كه از افراد با تجربه بودند و با ورزش هاي جديد نيز آشنايي داشتند، اين پيشنهاد را با احتياط و به طور غير رسمي پذيرفتند ، و بنا شد (( دكتر اميرتاش )) براي آزمايش ، دو تيم در دبيرستان البرز تهران تشكيل و تمرين دهد تا بتواند ورزش هندبال را در عمل به روساي ادارات و مديران فني تربيت بدني كشور كه بار ديگر در تهران گرد مي آمدند، نشان دهد. هم زمان با تمرين اين دو تيم ، اولين نشريه هندبال هفت نفره در ايران كه شامل خلاصهمقررات بازي و مقدماتي از مهارت هاي انفرادي و دسته جمعي بود، در 27 صفحه تهيه و در اختيار مسئولان و دست اندركاران تربيت بدني آموزش و پرورش گذاشته شد.به همت اداره كل تربيت بدني وزارت آموزش و پرورش ، در بهمن سال 1347، سمينار بررسي مسايل و مشكلات تربيت بدني و ورزش آموزشگاههاي كشور ، با شركت روساي اداره هاي تربيت بدني و مديران فني استان ها و فرمانداري هاي كل در تهران تشكيل شد و در ضمن يك مسابقه كامل بين دو تيم هندبال دبيرستان البرز ترتيب يافت و نشريه 27 صفحه اي كه به همين منظور تهيه شده بود در دسترس شركت كنندگان سمينار گذاشته شد، در جلسه بعدي اين سمينار تصميم گرفته شد ، با توجه به امتيازات تربيتي و ورزشي كه هندبال هفت نفره دارد، به عنوان يكي از رشته هاي ورزشي به آموزش و پرورش ، پيشنهاد شود. پس از چهار سال انتظار ، اين اولين پيروزي بود. پيش از پايان سال 1347 ، پيشنهاد مذكور تصويب شد و فدراسيون هندبال آموزشگاه هاي كشور شكل گرفت. رياست فدراسيون به (( جعفر گلبابايي)) كارمند عالي رتبه وزارت آموزش و پرورش و مشاور فني آن به (( دكتر اميرتاش)) واگذار شد.بع منظور آشنايي معلمان و مربيان ورزش كشور با ورزش هندبال هفت نفره و آماده كردن مقدمات لازم جها مسابقات هندبال در چهار چوب مسابقه هاي آموزشگاه هاي كشور كه در دهه اول تير ماه سال 1348 در تهران برگزار شد ، دو كلاس فشرده آموزش مربي و داوري هندبال ، جهت شركت مربيان استان تهران در دهه دوم اسفند ، و براي مربيان ورزش منتخب از ساير نقاط كشور در دهه سوم اسفند 1347 ، به همت اداره كل تربيت بدني آموزش و پرورش و با سرپرستي و تعليم (( دكتر اميرتاش)) در تهران تشكيل و آموزش هاي لازم داده شد.سرانجام تيم هاي تعليم يافته به كمك مربياني كه در كلاس هاي فشرده شركت كرده بودند ، از شهرستان هاي تهران ، اهواز ، مشهد ، اصفهان، شيراز و كرمان در اين مسابقات شركت كردند كه به همين ترتيب مقام هاي اول تا ششم را به دست آوردند.مقررات كامل ورزش هندبال كه از فدراسيون بين المللي هندبال تهيه و ترجمه شده بود به نام (( فدراسيون هندبال آموزشگاه هاي كشور)) تكثير و در همين كلاس ها در اختيار شركت كنندگان گذاشته شد. اكنون زماني بود كه عده بسياري از دانش آموزان كشور ، ورزش هندبال را مي شناختند و مربيان با علاقمندي بسيار در پي تكميل معلومات خود در اين زمينه بودند. دست اندركاران اداره كل تربيت بدني آموزش و پرورش نيز كه بر اين امر واقف بودند، پيشنهاد (( دكتر اميرتاش)) را مبني بر دعوت از يك مربي خارجي ، پذيرفتند و پيرو آن بلافاصله از ((لاميشل پائوليني)) فارغ التحصيل دانش سراي عالي تربيت بدني و ورزش فرانسه و مربي تيم قهرمان هندبال فرانسه و عضو كميته فني فدراسيون هندبال آن كشور ، به طور رسمي دعوت شد تا براي تدريس در كلاس هندبال به ايران مسافرت كند . در مدت ده ماه اقامت وي در ايران ، با همكاري ((دكتر اميرتاش )) يك كلاس تكميلي براي مربيان استان مركزي ، در دهه دوم مرداد ماه سال 1348 در تهران و يك كلاس تكميلي ديگر در شهرستان اصفهان برگزار شد.در شهريور ماه 1349 نيز كلاس ديگري براي مربيان هندبال كشور در منظريه تهران تشكيل شد و طي آن ((دكتر اميرتاش)) آخرين تحولات هندبال تا آن زمان را براي شركت كنندگان تشريح كرد. تاسيس فدراسيون هندبال در سال 1352 با توجه به پشتوانه اي كه از نظر تعداد بازيكن و مربي در كشور ايجاد شده بود ، سازمان تربيت بدني وقت به اين ورزش توجه پيدا كرد و سرانجام در سال 1354 فدراسيون هندبال تاسيس و (( مهندس هارون مهدوي )) عهده دار امور آن شد(نظر یادت نره)