شاعره خورشبد بانو (ناتوان)

خورشید بانو ( ۱۸۳۲ - ۱۸۹۷) یکی از بهترین غزل‌سرایان تاریخ آذربایجان است که بیشتر شعرهایش را به زبان ترکی آذربایجانی و فارسی سروده است.او دختر مهدیقلی خان جوانشیر، آخرین حاکم خانات قره‌باغ بود. خورشید بانو بیشتر بخاطر غزل سراییش مشهور است و او را ادامه دهنده راه فضولی میدانند او در نقاشی نیز متبحر بود و در کنار اشعارش تصاویری را در ارتباط با شعر می کشید.الکساندر دوما (پدر) در سفرنامه خود به ملاقات خود با خورشید بانو اشاره کرده است. وی در اشعارش ناتوان تخلص می‌نمود.

خورشید بانو تقریباً بیست سال رهبری انجمن ادبی «مجلس انس» را به عهده داشت و اکثر شعرهایش بلافاصله بعد از سروده شدن از طرف ده‌ها شاعر بزرگ و سرشناس مورد استقبال قرارگرفته و انواع و اقسام نظیره‌ها و تضمین‌ها بر شعرهایش سروده می‌شد.دونمونه از شعرها:

دلبرا درد-دیلمدن بیله عنوان ائتدیم
کی غم-هبجرده دل مولکنی ویران ائتدیم
مومکن اولمازمنه وصلین بیلیرم حشره کیمی
اول سبب مسکنیمی کوه وبیابان ائتدیم
عشق سلطانی منیم قتلیمه فرمان گتیریب
ائتمه دیم ترک-وفا طاقت فرمان ائتدیم
سر-کوینده قویپ باشیمی بیر اوف دئمدیم
سر-صدقیله دل-و جانیمی قوربان ائتدیم
یا طبیب آدینی ترک ایله طبابت ائتمه
یا منیم دردیمی تاپ گور نیه طغیان ائتدیم
یوخدی بیرکیمسه مگر دردیمی بیلسین یا رب
کی من ئوز قانیمیله دردیمه درمان ائتدیم
درد-هیجرینده گوزوم یاشی توتوب دونیانی
نوح طوفانی کیمی گور کی نه طوفان ائتدیم
ناتوان!ائتمه دی اول سنگی-دیله ناله م اثر
گئجه-گوندوز نه قدر ناله وافقان ائتدیم

فیریشته طلعت و مه روی و خوش لیقا، گئتمه
جمالی قلبیمه داییم وئرن ضیا، گئتمه
مسیح تک، نفسی مورده نی ائدن احیا
دهانی ایچره اولان چشمه-ی بقا گئتمه
اسیر- دانه اولوب، دام- زوءلفه دوءشدو کؤنول
او نؤع سیلسیله دن کیم ائدر رها، گئتمه
مریض- عشق اولانا نئیله سین طبیب- زمان
سوا-ی شهد- لبین یوخدو بیر دوا، گئتمه
کمال- شؤقله قوی ائیله ییم خلیل آسا
او خاک- مقدمینه جانیمی فدا، گئتمه
اگر فراقینی گؤرسم، گؤرن گؤزوم چیخسین
گؤزومده خاک- رهین عئین-توتیا، گئتمه
طواف- کویده سعییم نئجه اولور حاصیل؟
اونا کی، ذیکر- لبین وئرمه سه صفا، گئتمه؟
خزینه گؤهری تک اولماسان نهان گؤزدن
ووجودونو ائله ییب محض کیمیا، گئتمه
رقیب طعنه سی، هیجران غمی اولور موشگول
بو ناتوانه گؤروب اونلاری روا، گئتمه
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------    منابع ویکی پدیا ومجموعه اثار شاعر