|
فضیلت شب و روز دحوالارض و اعمال آن
|
|
شب بیستوپنجم:شب دحو الارض است،یعنی پهن شدن زمین از زیر کعبه به روی آب،و از شبهای بسیار شریف است که رحمت خدا در آن نازل میشود،و قیام به عبادت د رآن اجر بسیار دارد،و از حسن بن علی وشّاء روایت شده که گفته:من کودک بودم که با پدرم در شب بیستوپنجم ماه ذو القعده،در خدمت حضرت رضا علیه السّلام شام خوردیم،حضرت فرمود امشب حضرت ابراهیم و حضرت عیسی علیهما السلام متولّد شدهاند،و زمین از زیر کعبه پهن شده،پس هرکه روزش را روزه بدارد،چنان است که شصت ماه روزه داشته باشد،و در روایت دیگر است که فرمود:در این روز حضرت قائم(عج)قیام خواهد کرد. روز بیستوپنجم:روز دحو الارض است،یکی از آن چهار روزی است،که در تمام سال به فضیلت روزه ممتاز است،و در روایتی آمده:که روزه این روز همانند روزه هفتاد سال است و در روایت دیگر آمده که کفاره هفتاد سال است،و هرکه این روز را روزه بدارد،و شب را به عبادت به سر آورد،برای او عبادت صد سال نوشته شود و برای روزهدار این روز، که هرچه در میان زمین و آسمان است استغفار کند،و این روزی است که رحمت خدا در آن منتشر شده،و برای عبادت و اجتماع به ذکر خدا در این روز اجر بسیاری است،و باری این روز جز روزه و عبادت و ذکر خدا و غسل دو عمل دیگر وارد است: اوّل:نمازی که در کتابهای علمای شیعه از اهل قلم روایت شده و آن دو رکعت است در وقت چاشت[بالا آمدن آفتاب تا پیش از گذشتن از وقت ظهر]در هر رکعت پس از سوره«حمد»پنج مرتبه سوره«و الشّمس»خوانده شود،و پس از سلام بگوید،
لا حَولَ وَ لا قُوَّةَ إِلا بِاللَّهِ العَلِیِّ العَظِیمِ
هیچ جنبش و نیرویی نیست مگر به خدای برتر بزرگ
آنگاه دعا کند و بخواند:
یَا مُقِیلَ العَثَرَاتِ أَقِلنِی عَثرَتِی یَا مُجِیبَ الدَّعَوَاتِ أَجِب دَعوَتِی یَا سَامِعَ الأَصوَاتِ اسمَع صَوتِی وَ ارحَمنِی وَ تَجَاوَز عَن سَیِّئَاتِی وَ مَا عِندِی یَا ذَا الجَلالِ وَ الإِکرَامِ .
ای نادیدهگیر لغزشها لغزشم را نادیدهگیر،ای اجابت کننده دعاها،دعایم را اجابت کن،ای شنوای صداها،صدایم را بشنو،و به من رحم کن،و از بدیهایم و آنچه نزد من است درگذر،ای صاحب بزرگی و بزرگواری.
دوّم:خواندن دعایی که شیخ در کتاب«مصباح»فرموده:خواندن آن مستحبّ است:
اللَّهُمَّ دَاحِیَ الکَعبَةِ وَ فَالِقَ الحَبَّةِ وَ صَارِفَ اللَّزبَةِ وَ کَاشِفَ کُلِّ کُربَةٍ أَسأَلُکَ فِی هَذَا الیَومِ مِن أَیَّامِکَ الَّتِی أَعظَمتَ حَقَّهَا وَ أَقدَمتَ سَبقَهَا وَ جَعَلتَهَا عِندَ المُؤمِنِینَ وَدِیعَةً وَ إِلَیکَ ذَرِیعَةً وَ بِرَحمَتِکَ الوَسِیعَةِ أَن تُصَلِّیَ عَلَی مُحَمَّدٍ عَبدِکَ المُنتَجَبِ فِی المِیثَاقِ القَرِیبِ یَومَ التَّلاقِ فَاتِقِ کُلِّ رَتقٍ وَ دَاعٍ إِلَی کُلِّ حَقٍّ وَ عَلَی أَهلِ بَیتِهِ الأَطهَارِ الهُدَاةِ المَنَارِ دَعَائِمِ الجَبَّارِ وَ وُلاةِ الجَنَّةِ وَ النَّارِ وَ أَعطِنَا فِی یَومِنَا هَذَا مِن عَطَائِکَ المَخزُونِ غَیرَ مَقطُوعٍ وَ لا مَمنُوعٍ [مَمنُونٍ] تَجمَعُ لَنَا بِهِ التَّوبَةَ وَ حُسنَ الأَوبَةِ ،
خدایا ای گستراننده کعبه،و شکافننده دانه،و برگیرنده سختی،و برطرف کننده هر گرفتاری،از تو میخواهم در این روز از روزهایت،که حقّش را بزرگ گرداندی،و سبقتش را پیش انداختی،و آن را نزد اهل ایمان امانت و و به سوی خود وسیله قرار دادی،و به رحمت گستردهات که بر محمّد درود فرستی آن بنده برگزیدهات در پیمان نزدیک،روز دیدار،شکافنده هر امر بسته،و دعوت کننده به حق،و بر اهل بیت پاکش آن راهنمایان،و روشنکنندگان راه حق،ستونهای جبّار،و متولّیان بهشت و دوزخ،و عطا کن به ما از عطای در خزانهات که نه بریده شود،و نه منع گردد،تا به وسیله آن توبه،و بازگشت خوبی برای ما فراهم نمایی
یَا خَیرَ مَدعُوٍّ وَ أَکرَمَ مَرجُوٍّ یَا کَفِیُّ یَا وَفِیُّ یَا مَن لُطفُهُ خَفِیٌّ الطُف لِی بِلُطفِکَ وَ أَسعِدنِی بِعَفوِکَ وَ أَیِّدنِی بِنَصرِکَ وَ لا تُنسِنِی کَرِیمَ ذِکرِکَ بِوُلاةِ أَمرِکَ وَ حَفَظَةِ سِرِّکَ وَ احفَظنِی مِن شَوَائِبِ الدَّهرِ إِلَی یَومِ الحَشرِ وَ النَّشرِ وَ أَشهِدنِی أَولِیَاءَکَ عِندَ خُرُوجِ نَفسِی وَ حُلُولِ رَمسِی وَ انقِطَاعِ عَمَلِی وَ انقِضَاءِ أَجَلِی اللَّهُمَّ وَ اذکُرنِی عَلَی طُولِ البِلَی إِذَا حَلَلتُ بَینَ أَطبَاقِ الثَّرَی وَ نَسِیَنِیَ النَّاسُونَ مِنَ الوَرَی وَ أَحلِلنِی دَارَ المُقَامَةِ وَ بَوِّئنِی مَنزِلَ الکَرَامَةِ ،
ای بهترین خوانده شده و کریمترین امید شده،ای کفایت کننده،ای وفادار،ای آنکه لطفش پنهانی است،به لطفت به من لطف کن،و به عفوت خوشبختم نما،و به یاریات تأییدم فرما،و از ذکر کریمانهات فراموشم مکن به حق متولیان امرت و نگهبانان رازت و از گرفتاریهای روزگار تا روز قیامت و برانگیختهشدن خفظم کن هنگام بیرون آمدن جانم،و فرو رفتن در قبرم،و تمام شدن کارم،و سپری شدن عمرم،اولیایت را به بالینم حاضر کن،خدایا یادم کن،بر طول پوسیدگی،زمانیکه در میان تودههای خاک فرود آیم،و فراموشکنندگان از مردم فراموشم کنند،و در خانه اقامت فرودم آر،و در منزل کرامت جایم ده،
وَ اجعَلنِی مِن مُرَافِقِی أَولِیَائِکَ وَ أَهلِ اجتِبَائِکَ وَ اصطِفَائِکَ وَ بَارِک لِی فِی لِقَائِکَ وَ ارزُقنِی حُسنَ العَمَلِ قَبلَ حُلُولِ الأَجَلِ بَرِیئا مِنَ الزَّلَلِ وَ سُوءِ الخَطَلِ اللَّهُمَّ وَ أَورِدنِی حَوضَ نَبِیِّکَ مُحَمَّدٍ صَلَّی اللَّهُ عَلَیهِ وَ آلِهِ وَ اسقِنِی مِنهُ مَشرَبا رَوِیّا سَائِغا هَنِیئا لا أَظمَأُ بَعدَهُ وَ لا أُحَلَّأُ وِردَهُ وَ لا عَنهُ أُذَادُ وَ اجعَلهُ لِی خَیرَ زَادٍ وَ أَوفَی مِیعَادٍ یَومَ یَقُومُ الأَشهَادُ اللَّهُمَّ وَ العَن جَبَابِرَةَ الأَوَّلِینَ وَ الآخِرِینَ وَ بِحُقُوقِ [لِحُقُوقِ] أَولِیَائِکَ المُستَأثِرِینَ اللَّهُمَّ وَ اقصِم دَعَائِمَهُم وَ أَهلِک أَشیَاعَهُم وَ عَامِلَهُم وَ عَجِّل مَهَالِکَهُم وَ اسلُبهُم مَمَالِکَهُم وَ ضَیِّق عَلَیهِم مَسَالِکَهُم وَ العَن مُسَاهِمَهُم وَ مُشَارِکَهُم.
و از دوستان اولیایت،و برگزیدگان و خاصان درگاهت قرارم ده،و دیدارت را بر من مبارک گردان،و پیش از فرا رسیدن پایان عمرم حسن عمل روزیام فرما، درحالیکه پاک از لغزشها و گفتار بیپایه و منطق تباه باشم.خدایا مرا به حوض پیامبرت محمّد(درود خدا بر او و خاندانش)وارد کن،و از آن به من بنوشان،نوشاندنی سیراب کننده،روان و گوارا،که پس از آن هرگز تشنه نشوم،و از ورود به آن طرد نگردم،و از آن منع نشوم،و آن را قرار ده برایم بهترین توشه،و کاملترین وعدهگا،روزی که گواهان بپا میخیزند.خدایا لعنت کن گردنکشان گذشته و آینده را،هم آنانکه حقوق اولیایت را به ناحق به خود اختصاص دادند.خدایا پایههایشان را بشکن،و پیروان و عمّالشان را نابود ساز،زمیههای هلاکتشان را به زودی فراهم فرما،و کشورهایشان را از دستشان بگیر،و راههایشان را بر آنان تنگ کن، و بر آنانکه با آنان سهیم و شریکند لعنت فرست.
اللَّهُمَّ وَ عَجِّل فَرَجَ أَولِیَائِکَ وَ اردُد عَلَیهِم مَظَالِمَهُم وَ أَظهِر بِالحَقِّ قَائِمَهُم وَ اجعَلهُ لِدِینِکَ مُنتَصِرا وَ بِأَمرِکَ فِی أَعدَائِکَ مُؤتَمِرا اللَّهُمَّ احفُفهُ بِمَلائِکَةِ النَّصرِ وَ بِمَا أَلقَیتَ إِلَیهِ مِنَ الأَمرِ فِی لَیلَةِ القَدرِ مُنتَقِما لَکَ حَتَّی تَرضَی وَ یَعُودَ دِینُکَ بِهِ وَ عَلَی یَدَیهِ جَدِیدا غَضّا وَ یَمحَضَ الحَقَّ مَحضا وَ یَرفِضَ البَاطِلَ رَفضا اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَیهِ وَ عَلَی جَمِیعِ آبَائِهِ وَ اجعَلنَا مِن صَحبِهِ وَ أُسرَتِهِ وَ ابعَثنَا فِی کَرَّتِهِ حَتَّی نَکُونَ فِی زَمَانِهِ مِن أَعوَانِهِ اللَّهُمَّ أَدرِک بِنَا قِیَامَهُ وَ أَشهِدنَا أَیَّامَهُ وَ صَلِّ عَلَیهِ [عَلَی مُحَمَّدٍ] وَ اردُد إِلَینَا سَلامَهُ وَ السَّلامُ عَلَیهِ [عَلَیهِم] وَ رَحمَةُ اللَّهِ وَ بَرَکَاتُهُ.
خدایا در فرج دوستانت شتاب کن و حقوق تاراجرفته آنان را به آنان بازگردان و قائم آنان را به حق آشکار کن،و او را یاریرسان دینت بدار،و درباره دشمنانت فرمانده به فرمانت قرار ده.خدایا فرشتگان پیروزی را گرداگرد او همواره بدار،و به آن دستوری که در شب قدر به او القا کردی او را انتقامگیرنده خویش قرار ده،تا جاییکه خشنود شوی،و دینت به وسیله او،و به دست او به گونهای نو و تازه بازگردد،و حق به طور کامل ناب شود،و باطل به صورت همه جانبه به دور افکنده شود.خدایا بر او و همه پدرانش درود فرست،و ما را از همنشینان و خاندانش قرار بده،و در زمان بازگشتش ما را برانگیز،تا در دوران او در شمار یارانش باشیم.خدایا درک قیامش را روزی ما کن،و در روزگارش ما را حاضر کن،و بر او درود فرست،و سلام او را به ما باز رسان،درود و رحمت خدا و برکاتش بر او باد.
میرداماد(ره)در رساله اربعه ایّام خود،در بیان اعمال روز دحو الارض فرموده است:زیارت امام رضا علیه السّلام در این روز افضل اعمال مستحبّ،و مؤکّدترین آداب میباشد،و همچنین زیارت آن حضرت در روز اول ماه رجب الفرد در نهایت تأکید بوده،و نسبت به آن ترغیب بسیار شده است. روز آخر ماه:سال دویستوبیست بنابر مشهور،امام جواد علیه السّلام،در بغداد به سبب زهری که معتصم عباسی به ایشان خوراند شهید شد و این حادیثه تقریبا پس از درگذشت دوسالونیم از مرگ مأمون عبّاسی اتفاق افتاد،چنانکه خود آن جناب میفرمود الفرج بعد المامون بثلاثین شهرا[گشایش کار سیماه پس از مأمون است]و این جمله نشاندهنده این است که آن حضرت از سوء معاشرت مأمون در کمال رنج و ناراحتی بوده است،که مرگ خود را فرج و گشایش تعبیر نموده است،چنانکه پدر بزرگوارشان امام رضا علیه السّلام،در زمان ولایتعدی خویش چنین بوده است و در هر جمعه که از مسجد جامع باز میگشت،به همان حال که عرق ریزان و غبارآلوده بود،دستها را به درگاه الهی بلند نموده و میگفت:الهی اگر فرج و گشایش کار من در مرگ من است پس همین ساعت در مرگ من شتاب ورز و پیوسته در غمواندوه بود،تا از دنیا رحلت فرمود،و امام جواد علیه السّلام زمانی که وفات کرد از عمر شریفش بیستوچند سال و چند ماه گذشته بود،مرقد شریف ایشان در بقعه مبارکه کاظمیه در پشت سر جّد بزرگوارشان امام موسی بن جعفر علیهما السّلام قرار دارد.