بدن مومیایی مرد یخی اوتسی تاکنون سرنخهای بسیاری را درباره اینکه اجدادمان چگونه زندگی میکردند، به دست داده است اما اخیرا دانشمندان با بررسیهای بیشتر به قدیمیترین سلولهای خون انسان دست یافتهاند و متوجه شدهاند که این مرد 5300 ساله بلافاصله بعد از تیر خوردن جان خود را از دست داده است.
به گزارش خبرگزاری آنا به نقل از DailyMail، اوتسی مردِ یخی یا فریتسِ یخزده یا مرد سیمیلائون نامهای امروزی مومیایی طبیعی خوب به جا مانده مردی است از سال 3300 پیش از میلاد.
این پیکر یخزده در ۱۹۹۱ در یخرود شنالشتال در کوههای آلپ اوتسال در نزدیکی هاوبسلابیوخ در مرز میان اتریش و ایتالیا یافت شد. نام او را از اوتسال همان منطقهای که وی را یافتند گرفته شده است. او کهنترین مومیایی طبیعی یافتشده در اروپا به شمار میرود.
اوتسی مرد یخی که در کنار رودخانه یافت شد
دو گردشگر آلمانی و اهل نورنبرگ این جسد را کشف کردند و در آغاز تصور میکردند که این لاشه تازه است؛ همانند پیکر بسیاری دیگر که در آن منطقه عموما یافت میشود، پیکر رو به جلو خوابیده بود و زیر یخها پیچیده شده بود.
متاسفانه نیروهای اتریشی در آغاز متوجه اهمیت و قدمت این مومیایی طبیعی نشده بودند و با مته و تبر سعی در خارج کردن این مومیایی کردند که به همین خاطر صدماتی نیز به پیکر آن وارد شده است. زمانی که جسد از زیر یخ خارج شد آن را به ایسنبروک بردند و آنجا بود که قدمت حدودی این مومیایی طبیعی مشخص شد.
تا پیش از این تصور میشد که زخمی که رد خونی روی بدن این مومیایی گذاشته، علت مرگ او بوده است. اما محققان اخیرا با بررسیهای بیشتر این جسد، این نظریه را رد کردند.
دانشمندان در حال بررسی بدن اوتسی
دانشمندان جزئیات جدیدی درباره علت مرگ این شکارچی عصر حجر فاش کردند. آنها اثری از یک مولکول را در بدن اویسی کشف کردند که دقایقی بعد از شروع خونریزی از زخم باعث لخته شدن خون او شده است.
به طور معمول این مولکول با نام «فیبرین» شناخته شده است که همانند فاکتورهای دیگر لخته کردن خون به صورت موقت ترشح میشود و خیلی هم سریع تجزیه میشود. دانشمندان حدس میزنند که اوتسی بعد از اینکه تیری به آن زده شده، خونریزی شدیدی داشته و کمی بعد تلف شده است.
محققان موسسه تحقیقاتی با استفاده از یک کاوشگر در ابعاد نانو موفق به کشف سلولهای خونی قرمز و فیبرین روی این مومیایی 5300 ساله شدند. تا قبل از این تمام تلاشهای دانشمندان برای یافتن سلولهای خونی به جا مانده روی جسد این مومیایی ناموفق بود.
پروفسور آلبرت زینک، رئیس موسسه مومیاییها و مردان یخی ایتالیا در اینباره گفت: «بالاخره توانستیم کشف کنیم که اوتسی چگونه مرده است. زمانی که شما زخمی میشوید، فیبرین بعد از چند دقیقه در بدن ترشح میشود و بلافاصله هم ناپدید میشود. ما با یافتن ماده فیبرین در لایهای از زخم دریافتیم که اوتسی بلافاصله بعد از اصابت تیر با بدنش مرده است. تا پیش از این تصور میشد که وی چندین ساعت یا حتی چندین روز بعد از اینکه تیر خورده، زنده مانده است اما با بررسیهای اخیر ما این نظریه کاملا رد شده است».
دانشمندان قصد دارند با مطالعات بیشتر روی این مومیایی، رژیم غذایی و نوع بیماریهایی که زندگی مردمان آن زمان را تهدید میکرده، کشف کنند.
دانشمندان معتقدند که این مرد در سن 45 سالگی مرده است و 165 سانتیمتر قد و زیر 8 سنگ (50 کیلوگرم) وزن داشته است. این پیکر از ۱۹۹۸ تاکنون در موزه باستانشناسی تیرول جنوبی در بولتزانوی ایتالیا به نمایش گذاشته شده است.
یادمان اوتسی در کوههای آلپ اوتسال جایی که یافتشد
ابزارهای شکار همراه اوتسی
اوتسی با یک ردا از جنس سبزه و جلیقه و پایافزار چرمی کشف شد. کفشها ضد آب و پهن بودند و این پهنا برای راه رفتن بر روی برفها مناسب مینمود. روی آن از جنس پوست آهوی کوهی و کف آن از چرم خرس بوده است. یک لایه چمنی نرم دور پاها را گرم نگه میداشته است.
او به همراه خود ابزاری داشت که یکی از آنها تبری مسی با دستهای از سرخدار است. همچنین کاردی از جنس سنگ چخماق با دستهای از چوب درخت زبانگنجشک نیز به همراه داشته است. همچنین یک ترکش با ۱۴ تیر نوکتیز باریک با چوبی از جنس ویبورنوم و زغال اخته و نوک چخماقی و یک کمان ناقص یک متری از جنس سرخدار از دیگر ابزار اوتسی هستند.
در سال ۲۰۱۲ اعلام شد که کهنترین سلولهای خونی شناختهشده متعلق به اوتسی است. جالب است بدانید که بر بدن اوتسی آثار خالکوبیهایی نیز وجود دارد.
پژوهشگران با بررسی محتویان معده اوتسی متوجه شدند که او دو ساعت پیش از مرگ حبوبات و گوشت بز وحشی خورده بوده که آخرین وعده غذاییاش بوده است. پژوهشگران در همان ابتدا کشف کردند که اوتسی در بهار یا آغاز تابستان درگذشته است.
چهره اوتسی براساس آنچه محققان شبیهسازی کردهاند
گزارش: نسترن صائبی