تفاوت جغرافیای سیاسی و ژئوپلیتیک

دکتر محمدباقر قالیباف عضو هیئت علمی دانشگاه تهران و شهردار تهران، وب سایت شخصی خود را با ماجرای پرسش و پاسخی که بین وی و «کالین فلینت» مؤلف کتاب «مقدمه‌ای بر ژئوپلیتیک» درگرفته است بروز کرد و در آن یادآور شد که امروز کمرنگ شدن مرز بین جغرافیای سیاسی و ژئوپلیتیک بیش از پیش برایش مشخص شده است.

دکتر محمدباقر قالیباف در آخرین بروزرسانی وب سایت شخصی خود آورده است: «بحث انفکاک در تعاریف واژگان و اصطلاحات همسو در علوم انسانی بسیار ریشه‌دار است و هرگاه مرزهای دانشی هر یک از اصطلاحات را عمیقاً بررسی کنیم واکنش‌های متفاوتی را در پی خواهد داشت. چنانچه بر طبق تعاریف سنتی مطرح است جغرافیای سیاسی تأثیر تصمیمات سیاسی را بر فضای جغرافیایی بررسی می‌کند و ژئوپلیتیک اثر فضای جغرافیایی را بر رفتار سیاسی تبیین می کند ولی از نوشته‌های اخیر ژئوپلیتیسین‌ها و جغرافی‌دانان سیاسی این مطلب برداشت می‌شود که نمی‌توان مرز خاصی را برای ژئوپلیتیک و جغرافیای سیاسی قائل شد و در حقیقت آمیختگی مباحث هریک از حوزه‌ها به دلیل پیچیدگی‌های امروز تحولات سیاسی بیشتر شده است.»

این عضو هیئت علمی دانشگاه تهران خاطرنشان کرده است: پس از ترجمة کتاب "مقدمه‌ای بر ژئوپلیتیک" تألیف آقای کالین فلینت که خوشبختانه مورد استقبال گستردة جامعة علمی قرار گرفت، کمرنگ شدن مرز بین جغرافیای سیاسی و ژئوپلیتیک بیش از پیش برای من مشخص شد. در عین حال همکار ارجمندم سرکار خانم دکتر دره میرحیدر نیز از بنده درخواست نمودند تا دیدگاه نویسنده کتاب را در زمینه تفاوت بین جغرافیای سیاسی و ژئوپلیتیک جویا شوم که در ادامه متن پرسش من و پاسخ ایشان را ملاحظه می‌فرمایید:

Question:

In His Name

Dear Colin

A colleague of mine asked me if there was any difference between

Geopolitics and Political Geography? I would like to know your idea

about it

With Best Wishes

M.B. Ghalibaf

Sat, May 12, 2012 3:13 pm



:Answer

,Dear M.B. Ghalibaf

It is an interesting question. Both geopolitics and political geography

investigate how politics makes spaces and places and how those places

and spaces have an influence on political processes. Geopolitics was

always the field that had an international perspective and limited

political processes to strategy and statesmanship. But a distinction

between geopolitics examining states and the international arena and

political geography looking at domestic political processes is no longer

valid. I would say that the distinction between geopolitics and political

geography has become increasingly blurred - I suspect soon that it will

no longer be seen as a useful distinction.



.Sincerely

Colin

Sat, May 12, 2012 9:46 pm

دکتر قالیباف ترجمه متن پرسش و پاسخ بین خود و کالین فلینتبه را اینگونه آورده است:

«پرسش از فلینت به این صورت مطرح شده است: همکارم (دکتر دره میرحیدر بر اساس محتوای کتاب مقدمه‌ای بر ژئوپلیتیک) سوالی را در زمینه تفاوت بین جغرافیای سیاسی و ژئوپلیتیک از من مطرح نموده است. مایلم نظر شما را درباره اختلاف این دو مفهوم جویا شوم؟

پاسخ کالین فلینت نیز بسیار جالب بود. گویا توافقی در برداشت من و ایشان از موضوع وجود دارد که خود می‌تواند مبنای مباحث آینده من و ایشان باشد.

کالین فلینت در پاسخ به من نوشت: سوال جالبی را مطرح کرده‌اید. هم جغرافیای سیاسی و هم ژئوپلیتیک به بررسی این مطلب می‌پردازد که چطور سیاست، فضاها و مکان‌ها را خلق می‌نماید و چگونه آن مکان‌ها و فضاها بر روی فرایندهای سیاسی تأثیر می‌گذارند. ژئوپلیتیک (در گذشته) همواره زمینه‌ای از چشم‌انداز بین‌المللی و فرایندهای سیاسی محدود شده به استراتژی و سیاستمداری داشت. اما تمایز بین ژئوپلیتیکی که به بررسی کشورها و عرصه بین‌المللی می‌پردازد و جغرافیای سیاسی که به بررسی روندهای سیاسی داخلی می‌پردازد دیگر اعتبار ندارد (تفکیک مبحث ژئوپلیتیک و جغرافیای سیاسی به عرصه‌های فراملی و فروملی دیگر اعتبار ندارد). معتقدم که تمایز بین ژئوپلیتیک و جغرافیای سیاسی به طور فزاینده‌ای کم رنگ شده است.»

قالیباف در پایان این یادداشت، تبیین بیشتر این بحث را به وقت دیگری موکول کرده است.