آمار جمعیتی اقوام،اقلیت ها و قومیت های ایرانی بر اساس فکت بوک سازمان سیا(خاص خاص داغ داغ)

موضوع درصد فراوانی جمعیت و آمار اقوام ایرانی مسئله ای است که دارای پیچیدگی های خاص خود می باشد.

مهم ترین عامل آن نیز شاید فقدان آمار رسمی در این خصوص باشد. قصد من در این کوتاه بررسی این مسئله نیست. زیرا این موضوع هم موجب اطاله کلام است و هم شایسته است از سوی متخصصین و کارشناسان امر، آن هم از چندین حوزه زبان،تاریخ،فرهنگ،جمعیت و... مورد بررسی آکادمیک و غیرسیاسی قرار گیرد.

 اما به  همین مقدار اشاره می شودکه سرزمین ایران کشوری سازه ای نیست که گروه های جمعیتی آن بنا بر یک اتفاق تاریخی مصنوعی گردهم آمده باشند و مرزهای جمعیتی در آن شفاف و بارز باشد. این سرزمین از چندهزار سال قبل مهد زندگی انسان ها بوده است و تار اقوام ایرانی در پودشان تنیده شده است.

به همین جهت است که در یک منطقه اقوام مختلف در حال زیست و زندگی هستند و در مواردی بسیاری مرزبندی جغرافیایی بین آنها میسر نیست. این از آن روست که پیش از هر چیز خود این گروهها قائل به مرزبندی بین خود نبوده و نیازی به آن احساس نمی کردند. اگر در گذشته ناامنی و تنش قومی مهمی رخ می داد این گروه ها پیش از هر کس مرز و دیار خود را مشخص می کردند و این تمایزگذاری را حد کشورسازی نیز می توانست پیش برود.

برای نموه در شهری مانند همدان آذری، کرد و فارسی زبان سالها است در صلح و صفا کنار هم زندگی می کنند. شهرهایی مانند ارومیه،بیجار، زنجان و... ازدیگر نمونه های شهرهای کهنی هستند که ایرانیان از اقوام مختلف در آن کنار هم زندگی می کنند. به همین نسبت مرز اقوام ایرانی در برخی مناطق کاملا در هم تنیده است. مثلا در خصوص قوم لک قضاوت های ضدو نقیضی در مورد لر یا کرد یا مستقل بودن آنها وجود دارد.
خانواده ها و حتی روستاهایی در استان آذربایجان غربی وجود دارند،که تا دو یا سه نسل قبل کردزبان بودند ولی اکنون به زبان آذربایجانی صحبت می کنند. یکی از دلایل آن نیز انتخاب مذهب تشیع است.

•    چرا در ایران آمار اقوام وجود ندارد

 
به جز موارد اندک در ایران سرشماری نفوس بر اساس قومیت،زبان و ...انجام نشده و نمی شود. به نظر می رسد این رویکرد، رویکردی مثبت است. زیرا دولت می بایست به شهروندن فارغ از قومیت شان ، نگاهی شهروندی و ملی داشته باشد. وجود چنین آماری ممکن است دست مایه ابزاری برای سیاست مداران به ویژه در زمان انتخابات باشد.
در اواخر دهه بیست و دوران ارتشبد رزم آراء محاسبه ای از میزان و فراوانی پارکندگی قومی در ایران توسط ارتش انجام شد که شاید امروز اهمیت خود را از دست داده باشد.
اما این موضوع از یک جنبه نیز موجب سواستفاده جریان های قوم گرا در داخل کشور شده است.
این جریان های که با هدف سیاسی جهت بالابردن وزن و اهمیت جایگاه سیاسی خود آمارهای غیرواقعی در خصوص جمعیت گروههای قومی ارائه می دهند، گاه مرزهای تخیل را نیز در می نوردند. برای نمونه از جمعیت 35 میلیون آذربایجانی از سوی پان ترکیست ها و 10 میلیون عرب از سوی تروریست های موسوم به خلق عرب روبرو هستیم.

•    آژانس اطلاعاتی امریکا چه می گوید

سازمان سیا که سازمان اطلاعات مرکزی ایالات متحده است، وظایف متعددی بر عهده دارد که یکی از آنها جمع آوری داده ها و آمار راهبردی از سایر کشورها و مناطق جهان است. بخشی از این آمار در کتابی به نام "فکت بوک سیا" جمع آوری شده است. درصد اقوام،قومیت ها و اقلیت ها هر کشور نیز بخشی از این فکت بوک به شمار می رود.
از آن جایی که ایالات متحده از اواسط دهه 70 خورشیدی علاقه وافری به حمایت از جریان های قوم گرا پیدا کرده و این سیاست اعلامی و اعمالی تا به امروز ادامه داشته است، طبیعی مراجعه به آمار «صاحبان» سیاست قومی و سلسله جنبان قوم گرایی در کشور اهمیت دارد. به نظر می رسد این مسئله مهم است تا بدانیم کسانی که از گروه های قوم گرا حمایت می کنند در تحلیل های واقعی خود چه وزن و نقش اجتماعی برای آنها قائل هستند.
آنچه در جدول های زیر مشاهده می کنید، ترجمه و درصدی است که عینا از این فکت بوک ها درج شده است.

•    تحلیلی گذرا بر آمار جمعیتی سازمان سیا

 
1-    پیش از هر چیز نباید فراموش کرد که چنین روش هایی در شناسایی جوامع به ویژه ایران از منظر غربی صورت می گیرد. به این آمار نیز می بایست از منظر بیرونی نگریست. برای نمونه شاید فرق عمده ای بین زبان مازنی،گیلکی و لری با فارسی وجود نداشته باشد. اما تحلیل گران سیا آن ها دو زبان متفاوت محسوب کرده اند. به هر حال این زبانها علاوه بر این که شاخه های مختلف فارسی به شمار می روند، رابطه نزدیک و مستقیمی با زبان های باستانی از جمله پهلوی دارند. همین موضوع به درجات خفیف تر در خصوص زبان کردی نیز صدق می کند. بنابراین می توان گفت که این تقسیم بندی کاملا اعتباری بوده و بخشی از آن لزوما درست نیست. اگر به سایت اتنولوگ مراجعه شود خواهیم دید که تقسیم بندی های بیشتری در حوزه زبان های محلی مانند سمنانی، سنگسری،تاکستانی و... لحاظ شده است که در آمار سیا وجود ندارد و احتمالا همه شاخه ای از فارسی محسوب شده اند اما مسئله اینجاست که زبان مازنی نیز اگر شاخه ای از فارسی نباشد، یکی از ریشه های زبان فارسی یا صورت کهن تر از آن (پهلوی) محسوب می شود. همچنانکه دیده می شود در این آمار سیا مازنی و گیلکی را یک زبان محسوب کرده است به عنوان یک گروه قومی از آنها اسم نبرده.
2-    همانطور که مشهود است تحلیل گران سازمان سیا دو مقوله قومیت و زبان را به صورت جداگانه بررسی کرده اند. یعنی لزوما زبان دلیل بر قومیت و برعکس نیست. از سوی دیگر در بخش قومی بین دو مقوله آذری و ترک تفکیک قائل شده ولی در بخش زبان این دو را در یک دسته قرار داده اند اما با نام بردن از هر یک «آذری، ترکی و ترکمنی» یکبار دیگر بر این تفکیک تاکید کرده اند.  بنابراین از منظر صاحبان سیاست قوم گرایی و حامیان پان ترکیست هایی که مدام تاکید می کنند آذری و آذربایجانی ترک است نیز آذری ها ترک محسوب نشده اند.
3-    قوم گراها تعداد آذربایجانی ها را تا 35 و گاه 40 میلیون اعلام می کنند. هیچ منبع برای این ارقام وجود ندارد و به طور عرفی هر 5 سال 5 میلیون به تعداد آن افزوده می شود. جالب تر آنکه با توجه به کاهش رشد جمعیت در ایران، میزان جمعیت اقوام ظاهرا در حال رشد تصاعدی است. بر اساس آمار سیا که 16درصد از مردم ایران از آذری ها تقسیم می شوند که اگر جمعیت فعلی را 75 میلیون مفروض بگیریم تعداد آذری ها 12 میلیون(دوازده) خواهد بود. این فکت بوک آمار فارسی زبان های (PERSIANS)  را 61درصد دانسته است که چیزی نزدیک به 46 میلیون(چهل و شش) خواهد بود. بر این اساس تنها دو درصد از جمعیت ایران عرب محسوب می شوند که حدود 1میلیون 500هزار نفر خواهد بود.
4-    سیا جمعیت قومیت ترکمن و ایلات ترک مانند قشقایی و خلج را به صورت مستقل محاسبه کرده و جمع کل آنها را 2 درصد جمعیت یعنی یک و نیم میلیون دانسته است.
5-    بر اساس داده های سازمان سیا 89درصد مردم ایران شیعه هستند.
6-    تاکید بر این نکته ضروری است که از نظر وطنخواهان همه شهروندان ایران از حقوق مساوی و برابر برخوردار بوده و در هویت ملی ایران شریک محسوب می شوند. این تقسیم بندی ها به لحاظ مطالعاتی اهمیت دارد اما به لحاظ حقوقی و سیاسی فاقد اعتبار پیشینی است و ملاک ارزشداوری ها نمی تواند باشد. اقوام (خویشاوندان) ایرانی ایرانیت و علاقه خود را به ایران همواره حتی بیشتر از فارسی زبان ها نشان داده اند.