تعویض مفصل زانو؛ یکی از عمل های موفق ارتوپدی

در برنامه ضربان شبکه سلامت سیما، مجری برنامه میزبان دکتر علی ترکمان، متخصص جراحی استخوان و مفاصل و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران بود و در خصوص تعویض مفصل زانو به گفت و گو پرداختند.

کارشناس برنامه، تعویض مفصل زانو را یکی از عمل‌های موفق ارتوپدی دانست و آرتروز زانو را از شایع‌ترین عوامل کم تحرکی و ناتوانی در افراد ذکر کرد و گفت: این عمل، حدود ۸۵ تا ۹۰ درصد با موفقیت همراه است.

وی در پاسخ به این سوال که عمل تعویض مفصل زانو چه زمانی برای افراد توصیه می‌شود، گفت: در موارد خفیف سائیدگی زانو، فیزیوتراپی و در موارد با شدت بیشتر، از دارو درمانی همراه با فیزیوتراپی، استفاده می‌کنیم؛ اما در آرتروز‌های شدید که تغییر شکل در مفصل زانو ایجاد شده و فرد متحمل درد شدید همراه با محدودیت حرکت باشد، عمل تعویض مفصل زانو پیشنهاد می شود.

ترکمان در پاسخ به این سوال که مفصل مصنوعی زانو شامل چه قسمت‌هایی است، گفت: مفصل مصنوعی زانو از سه قسمت تشکیل شده است؛ یک پروتز روی ران، یک پروتز روی ساق و یک پروتز که حرکت راحت دو پروتز قبلی را امکان پذیر می‌سازد.

وی تاکید کرد: به وسیله عمل تعویض مفصل زانو، مشکل افرادی را که پای پرانتزی دارند و یا پا‌های آن‌ها به شکل X، تغییر شکل یافته است، اصلاح می‌کنیم تا درد و ناراحتی این افراد را کاهش دهیم. او از محدودیت حرکتی بعد از عمل تعویض مفصل زانو، به دو زانو نشستن و چهار زانو نشستن اشاره کرد.

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران در پاسخ به این سوال که عمر پروتز‌ها چقدر است، گفت: عمر متوسط پروتز‌ها حدود ۱۵ تا ۲۰ سال است. انجام ۳ کار برای افزایش طول عمر پروتز‌ها ضروری است. ۱-کنترل وزن۲-تقویت استخوان ها۳-تقویت عضلات اطراف مفاصل. افراد پس از عمل تعویض مفصل زانو، با انجام این اقدامات عمر پروتز خود را بیشتر می‌کنند.

جراح مفاصل و استخوان در پاسخ به این سوال که بعد از عمل تعویض مفصل زانو چه مدت نیاز به استراحت است، گفت: استراحت مطلق به هیچکس توصیه نمی‌شود و از فردای عمل، فرد می‌تواند حرکت کند و هر چه فعالیت را زودتر آغاز کند، بهبودی کامل، سریع‌تر اتفاق می‌افتد.

او گفت: ترمیم زخم عمل این جراحی به دو الی سه هفته زمان نیاز دارد؛ هرچه عصا و زانوبند بعد از عمل، زودتر کنار گذاشته شود و فرد سریعتر در جهت تقویت عضله و حرکت مفصل راه رفتن عادی را شروع کند، بهبودی زودتر حاصل می‌شود.

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران گفت: اگر بعد از تعویض مفصل زانو، فرد بتواند ۱۲۰ درجه حرکت در مفصل زانو داشته باشد، ایده آل است. البته در تمام مدت بعد از عمل محدودیت دو زانو و چهار زانو نشستن وجود دارد.

وی همچنین به تعویض پانسمان یک روز در میان مفصل زانو، برای بهبود سریعتر زخم محل جراحی، توصیه کرد.

ترکمان در پاسخ به این سوال که آیا عمل تعویض مفصل زانو، حتماً نیاز به بیهوشی عمومی دارد، گفت: افراد نیازمند به تعویض مفصل زانو، معمولا در سنین بالای۶۰ سال هستند و اغلب دچار بیماری‌های زمینه‌ای مانند دیابت، بیماری قلبی - عروقی و ... هستند که بیهوشی این افراد بر اساس مشاوره قلب انجام می‌ شود. اکثر افرادی که تحت عمل تعویض مفصل زانو قرار می‌گیرند، تحت بیهوشی اسپاینال (کمری) قرار می‌گیرند. این عمل به یک تا یک و نیم ساعت زمان نیاز دارد.

وی گفت: بعد از عمل تعویض مفصل زانو، بالا و پایین رفتن از پله ها، مشکلی ایجاد نخواهد کرد.

او همچنین به استفاده از توالت فرنگی در این افراد توصیه کرد.

دکتر ترکمان همچنین تاکید کرد: دیابت منعی برای تعویض مفصل زانو محسوب نمی‌شود؛ به شرط آن که با اندازه گیری هموگلوبین A۱C این عدد زیر ۷ باشد. در صورتی که A۱C بالای ۸ باشد، احتمال عدم ترمیم زخم و بروز عفونت بیشتر است.