شبهای قدر را قدر بدانیم

بی‌تردید شب قدر از شب‌های با عظمت و با اهمیت سال است و سبب فضیلت این شب بر سایر شب‌ها به اعتبار اموری است که در این شب محقق می‌شود.  امام صادق علیه السلام فرمودند: «از کتاب خدا استنباط می‌شود که شماره‌ ماه‌های سال نزد خداوند دوازده ماه است و سرآمد ماه‌ها ماه رمضان است و قلب ماه رمضان لیلة القدر است». در بیان اهمیت و فضیلت شب قدر همین بس که خداوند تمامی آیات سوره قدر و آیات سوم تا پنجم سوره دخان را در اهمیت آن شب نازل کرده است و خطاب به پیامبر اکرم صل الله علیه و آله فرموده است: «وَمَا أَدرَاکَ مَا لَیلَةُ القَدرِ» بعد از آن بلافاصله به عظمت و بزرگی آن اشاره کرده و می‌فرماید: «لَیلَةُ القَدرِ خَیرٌ مِّن أَلفِ شَهرٍ»[۱].

نقش انسان در مقدّرات شب قدر به چند علت درخور طرح است. حالات و دریافت‌های شخصی کسانی که اهل دعا و راز و نیاز در شب قدر هستند نقش خونین را در شب قدر به شایستگی دریافته‌اند. گاهی این حالات آن چنان ژرف و تأثیر گذار است که تا شب قدر آینده و حتی تا آخر عمر در همه افکار، اخلاق، کردار و رفتار آنها رخنه کرده و آنان را در یک خط سیر معنوی قرار داده است. به خوبی می‌توان فهمید که مبنا و اساس عمل صالح خود بنده است. هنگامی که یک عمل صالح معمولی با زمانی پر برکت و مقدس همراه گردد و از ارزش چند برابر برخوردار می‌شود و گاه همراه شدن یک عمل صالح با ولایت و اعتقاد و اقامت می‌تواند انسان را به اوج شرافت برساند. پس راز سعادتمند شدن انسان در شب قدر عمل اختیاری است که باعنایت خداوند برکت می‌یابد و چند برابر می‌شود.

حال وظیفه اهل ایمان در شب قدر چیست؟ شبی که بهترین فرصت برای تزکیه نفس و رسیدن به تقوا فراهم است؛ باید از لحظه لحظه این ماه بهره گرفت و از روزها و شب‌هایش سود برد. باید قدر شب‌های قدر را دانست «بخشنده مهربان منتظر است تا مناجات بخشش خواهان را بشنود و به اجابت برساند.»

در تأیید وظیفه اهل ایمان در شب قدر به این حدیث زیبا توجه نمایید. حضرت موسی علیه السلام به پیشگاه الهی عرض می‌کند: «الهی ارید قربک قال! قربی لمن استیقظ لیلة القدر؛ خداوندا می‌خواهم، به تو نزدیک شوم، فرمود: قرب من از آن کسی است که شب قدر بیدار بماند.

قال: الهی ارید رحمتک، قال: رحمتی لمن رحم المساکین لیلة القدر؛ عرض کرد: خداوندا رحمتت را می‌خواهم، فرمود: رحمتم از آن کسی است که در شب قدر به مسکینان رحمت کند.

قال اریدالجواز علی الصراط قال: ذلک لمن تصدق بصرقة فی لیلة القدر، عرض کرد خداوندا جواز گذشتن از صراط را از تو می‌خواهم، فرمود: آن متعلق به کسی است که در شب قدر صدقه‌ای بدهد.

قال: الهی ارید من اشجار الجنة و ثمارها. قال: ذلک لمن سج تسبیحه فی لیلة القدر؛ عرض کرد: خداوندا از درختان بهشت و ازمیوه‌هایش می‌خواهم، فرمود: آنها از آن کسی است که در شب قدر تسبیح گوید.

قال: الهی ارید النجاة من النار. قال: ذلک لمن استغفر فی لیلة القدر

عرض کرد خداوندا رهایی از جهنم را می‌خواهم. فرمود: آن از آن کسی است که در شب قدر استغفار کند.

قال: الهی ارید رضاک، قال: رضای لمن صلی رلتکین فی لیلة القدر؛[۲] عرض کرد: خداوندا خشنودی تو را می‌خواهم. فرمود: خشنودی من از آن کسی است که در شب قدر دو رکعت نماز بگذارد.