کهکشان راه شیری

کهکشان راه شیری

مقدمه

در شبی تاریک و صاف ،ستارگانچنان می‌درخشند که گویی می‌توان بادست آنها را لمس کرد. در واقع بیشتر ستارگان قابل دید برای چشم غیر مسلح ، درمحدوده یک هزارسالنوری واقع هستند. گذشته از ستارگان چشمک زن ، نواری مه مانند و کم نور درسرتاسر آسمان کشیده شده است که به آن راه شیری می‌گوییم. این مه حفره فام ، دههاهزار سال نوری با ما فاصله دارد. بادوربین دو چشمییاتلسکوپ کوچک ، به صورت اجتماع انبوهی از هزاران هزار ستاره کم نور دیده می‌شود. گرچه اینستارگان بسیار دور دست هستند، ولی مجموع نور آنها را می‌توان با چشم دید.

مشخصات کهکشان راه شیری

کهکشان راه شیری ، کهکشانی مارپیچی است که شاملحدود 500 میلیاردستاره است. اینکهکشان حدود 10 میلیارد سال پیش ، از یک ابر عظیم گاز و غبار تشکیل یافت. در قسمتمرکزی کهکشان راه شیری هسته‌ای کروی قرار دارد که ممکن است شامل یک حفره سیاه نیزباشد. هسته توسط گروهی از دنباله‌های مارپیچی در برگرفته شده است. این دنباله‌ها ازستاره‌های فروزان تازه شکل یافته تشکیل شده‌اند. هسته و قرص کهکشان با هاله‌ای ازستاره‌هایی با طول عمر بسیار زیاد ، در بر گرفته شده‌اند.

قطر هسته یککهکشان در حدود 10000سالنوری است. قسمت احاطه کننده هسته دارای قطری برابر با 100000 سال نوری و ضخامتیبرابر با 1000 سال نوری است . هاله کهکشان دارای قطری تا 50000 سال نوری است. منظومهشمسی (شامل ابر اوپتیک-اورت) با عرضی برابر با سه سال نوری نسبتا کوچک به نظرمی‌رسد. خورشید با سرعتی حدود 220 کیلومتر (135 مایل) در ثانیه ، مرکز کهکشان را درمدت زمانی حدود 250 میلیون سال دور می‌زند. تا کنون خورشید 15 تا 20 دور به گردهسته کهکشان چرخیده است.

 

گذر صورتهای فلکی از راه شیری

بیرون از راستای راه شیری تعداد بسیار کمیستاره کم نور وجود دارد. بطوری که درخشش مبهمی نیز از آنها آشکار نمی‌شود. به علتآنکه راه شیری دایره کاملی در سرتاسر آسمان تشکیل می‌دهد، در هر نقطه رویزمین می‌توان بخشهاییاز آن را دید. چندصورتفلکی مهم که راه شیری از میانشان می‌گذرد، شامل ذات الکرسی ، پرساوس ، ممسکالاعنه (ارابه ران) ، تکشاخ ، بادبان ، صلیب ، عقرب ، قوس ، دلو و دجاجه است.

فراوانی میدان ستاره

انبوهترین میدان ستاره‌ای ، در راه شیری جنوبی قراردارد که منظر زیبایی در آسیای جنوبی و آفریقایی جنوبی بوجود می‌آورد. برای رصدکنندگان واقع درنیمکره شمالی، بهترین حالت راه شیری اواخرتابستان دیده می‌شود. هنگامی که دجاجه را بتوان در بالای سر دید.

ماهیت راه شیری

ما منظره کهکشان عظیم و پرستاره‌ای را که درون آن زندگیمی‌کنیم، به صورت راه شیری می‌بینیم. در کهکشان ما ، احتمالا صد هزار میلیون ستارهوجود دارد. ما در میان این کهکشان هستیم و به همین دلیل نمی‌توانیم شکل کلی آن رابه آسانی تجسم کنیم. در واقع ، کهکشان راه شیری ، شبیه یک چرخ فلک غول پیکر است ودو بازوی پرستاره دارد، که چندین بار به دور بخش مرکزی پیچیده‌اند. طول کهکشان ما100000 سال نوری است. 30000 سال طول می‌کشد تا یکپیامرادیویی از زمین به مرکز آن برسد. اگر ستارگان کهکشان را با سرعت سه ستاره دریک ثانیه بشماریم، هزار سال طول می‌کشد.

قسمت نورانی راه شیری

روشن ترین بخش راه شیری در صورت فلکی قوس است. تلسکوپهایرادیویی فروسرخ ، علامتهای پرقدرتی از این منطقه آشکار می‌کنند. شاید درمرکزبیظلم کهکشان ما ، یعنی نقطه‌ای در راستای صورت فلکی قوس ،سیاهچاله بسیار بزرگی وجود داشته باشد که آزادانه ستارگان و سیاره‌ها را می‌بلعد و تودهانبوهی از آنها را در کنار هم جمع می‌کند.

تغییر صورتهای فلکی

چرخش آرام کهکشان ما که در آن بخشهای مرکزی پیوسته ازقسمتهای بیرونی پیشی می‌گیرند، به این معنی است که ستارگان نیز بطور مداوم در پهنهآسمان حرکت می‌کنند. در چند میلیون سال آینده ، منظره صورتهای فلکی در نتیجه اینحرکت بی وقفه ستارگان تغییر حالت خواهد داد.

منبع : www.daneshnameh.roshd.ir