آموزش به زبان مادری در کنوانسیون حقوق کودک

بعد از اظهارات خلاف قانون اساسی وزیر آموزش و پرورش مبنی بر «خط قرمز بودن ارتباط معلم و دانش‌آموز به زبان مادری»، یکی از افرادی که عکس‌العمل شدیدی به این اظهارات شوینیستی نشان داد، حجت‌الاسلام آل‌هاشم امام جمعه تبریز بود.

حجت الاسلام آل‌هاشم در دیدار با مسئولین ادارات بهزیستی استان آذربایجان شرقی، #زبان_مادری را هم #خط_قرمز خود معرفی کرد. پان‌ایرانیست‌ها و از آن جمله #محفل_آذریون که انتظار چنین عکس‌العملی را نداشتند، بلافاصله حملات خود به امام جمعه تبریز را شروع کردند. بخصوص آن بخش از سخنان وی که به مسئولین بهزیستی توصیه می‌کند که: «با کودکان بی‌سرپرست در پرورشگاه‌ها و مهدکودک‌ها به زبان مادری‌شان گفتگو کنند، گرچه در عرصه کنونی صحبت به زبان مادری در نگاه عده‌ای جرم محسوب می‌شود...» (فیلم پیوست)
نوع نگاه آقای آل‌هاشم و لحن گفتار و دفاعش از زبان مادری خیلی برای #آذریها سنگین بوده که دیروز و امروز حملات توپخانه خود را متوجه وی کرده‌اند و به نظر نمی‌آید به زودی هم آن را قطع کنند.
البته که گفته‌های امام جمعه تبریز کاملا منطبق بر اصول اخلاقی و دینی (از جمله آیه چهارم سوره ابراهیم) است ولی تجربه ثابت کرده است که محفل آذریون نه اصول اخلاقی را رعایت می‌کنند و نه پایبند به اخلاق مذهبی‌اند. پس تطابق همین دو سطر سخنان آقای آل‌هاشم را با قواعد حقوقی و قانونی بررسی می‌کنیم.

#کنوانسیون_حقوق_کودک در نوامبر ۱۹۸۹ به تصویب مجمع عمومی سازمان ملل متحد رسیده و قانون الحاق به آن، اول اسفند ۱۳۷۲ به تصویب مجلس شورای اسلامی رسیده است. این قانون یازدهم اسفند همان سال به تأیید شورای نگهبان رسیده است و با توجه به ماده ۹ قانون مدنی، جزء قوانین داخلی کشور به شمار می‌رود.
ماده ۳۰ کنوانسیون به حقوق کودکان اقلیت می‌پردازد؛ (با توجه به اینکه کودکان تورک در ایران اقلیت نیستند ولی از حقوق قانونی اقلیت‌ها هم محرومند.): «در کشورهایی‌ که‌ اقلیتهای قومی‌ و مذهبی‌ و یا اشخاص‌ بومی‌ زندگی‌ می‌کنند، کودکی که‌ متعلق‌ به‌ این‌ اقلیتها است‌ باید به‌ همراه‌ سایر اعضای گروهش‌ از حق‌ برخورداری از فرهنگ‌ و تعلیم‌ و انجام‌ اعمال‌ مذهبی‌ خود و یا زبان‌ خویش‌ برخوردار باشد.»
این نگاهی است که کنوانسیون به کودکان باسرپرست دارد، اما در مورد کودکانی که به هر نحوی سرپرستان خود را از دست داده‌اند، کنوانسیون دست دولت‌ها را برای تربیت و آموزش دلخواه آنها باز نگذاشته است. بلکه باید به فرهنگ، زبان، قومیت و مذهب کودکان در استمرار تربیت توجه شود.

ماده ۲۰: «۱. کودک‌ نباید به‌ طور موقت‌ یا دائم‌ از محیط‌ خانواده‌ و از منافع‌ خویش‌ محروم‌ باشد و باید از طرف‌ دولت‌ تحت‌ مراقبت‌ و مورد مساعدت‌ قرار گیرد.
۲. کشورهای‌ طرف‌ کنوانسیون‌ می‌بایست‌ طبق‌ قوانین‌ ملی خود مراقبتهای جایگزین‌ دیگری‌ را برای‌ این‌ گونه‌ کودکان‌ تضمین‌ نمایند.
۳. این‌ گونه‌ مراقبتها شامل‌ موارد زیادی‌ می‌شود، از جمله‌ تعیین‌ سرپرست‌ و کفیل‌ در قوانین‌ اسلامی‌، فرزندخواندگی‌ و یا در صورت‌ لزوم‌ اعزام‌ کودک‌ به‌ مؤسسات‌ مناسب‌ مراقبت‌ از کودکان‌ باشد. به‌ هنگام‌ بررسی‌ راه‌حلها باید به‌ استمرار مطلوب‌ در تربیت‌ کودک‌، قومیت‌، مذهب‌، فرهنگ‌ و زبان‌ کودک‌ توجه‌ خاص‌ شود.»