عهدنامه ترکمنچای به چه شکلی بود؟

در پی جنگ های ایران و روسیه در دوره قاجار بین این دو کشور عهدنامه ترکمنچای امضا شد. برای امضای این پیمان از سوی فتحعلی شاه پادشاه ایران میرزا ابوالحسن خان شیرازی و الله یار خان آصف الدوله و از سوی امپراتوری روسیه ایوان پاسکویچ حضور داشتند.

پس از شکست دوم، و در نخستین روز از اسفندماه 1199 شمسی (پنجم شعبان 1243 قمری، 21 فوریه 1828 میلادی) عهدنامه‏ ای بین ایران و روس در قریه ترکمانچای به امضا رسید که به همین دلیل به «عهدنامه ترکمانچای» مشهور شد. به موجب این معاهده که از عهدنامه گلستان هم شوم تر بود، ولایات ایروان و نخجوان به روسیه واگذار و مرزها معین شد.

همچنین علاوه بر غرامتی که ایران پرداخت کرد، حق کشتیرانی در دریای خزر مجدداً برای روس ‏ها به تأیید رسید. به علاوه، اتباع روسیه در ایران از حقوق کاپیتولاسیون و مصونیت قضایی برخوردار شدند!

دولت روسیه در برابر آن همه منافع، تنها ولیعهدی عباس میرزا و رساندن او را به تخت سلطنت تأیید کرد. جالب اینکه نسخه خطی این عهدنامه پس از گذشت دو قرن همچنان باقی مانده و در کتابخانه ملی نگهداری می شود.

این عهدنامه در 32 صفحه تنظیم شده است که در ادامه چند صفحه ابتدایی و صفحه آخر آن را مشاهده می کنید: