سوماتروپین چیست؟

سوما یا هورمون رشد چیست؟

 ( سامان خالصی-کارشناس ارشد تغذیه)

هورمون رشد(GH) هورمونی است که از بخش قدامی غده هیپوفیز ترشح می شود.هورمون رشد یا سوماتوتروپین ساختمانی پروتئینی دارد. سوماتروپین ((Growth Hormone Somatropin سنتز شده برای استعمال موارد پزشکی خاص درست شده است مثلا در درمان‌کوتاه‌ قدی‌ ناشی‌ از کمبود هورمون‌ رشد در کودکی، ازجمله‌ در کوتاه‌ قدی‌ در سندروم‌ ترنر به‌کارمی‌رود.

این دارو دارای منفعت هایی همچون بهبود فعالیت مغز و عملکرد آن و عاملی برای تقویت بافت های ارتباطی که صدمات احتمالی را کاهش می دهند ، می باشد .کاهش خمیدگی بدن، برگرداندن جوانی به پوست، بالا بردن انرژی و توان بدن از اثرات سوما می باشد. سوماتروپین اثر آنابولیک (بافت سازی) قوی دارد و سبب افزایش ساخت (سنتز) پروتئین می شود . افزایش قوام استخوان ها، افزایش سوخت چربی، و بهبود سیستم ایمنی بدن از دیگرمزایای سوماتروپین است.

گرانی بالای این دارو از یک سو و تقاضای بالای آن توسط ورزشکاران باعث پیدایش انواع تقلبی آین دارو گشته که عوارض جانبی بسسیار خطر ناکی دارند . از آنجایی که استعمال و میزان اثر این دارو وابسته به دوز مصرفی آن می باشد اغلب این دارو در انواع خالص آن مورد استفاده قرار نمی گیرد . یک دوز مصرفی مکفی می تواند روزانه چیزی بالغ بر ۱۵۰ تا ۱۷۰دلار آب بخورد که قیمت هر واحد IUآن در بازار سیاه حدود ۲۰ تا ۳۰ دلار است بنابراین یک مکمل گران است. اگر چه سودهای زیادی به همراه دارد اما دارای عوارض جانبی وخیمی است که از یک طرف بر روی مفاصل و از طرف دیگر بر روی غدد و کبد اثر مخرب می گذارد.

 طبق منابع مختلف یک دوز مصرفی خوب۳ واحدIUدر هفته بازای هر پوند وزن بدن می باشد. بطور مثال یک فرد با وزن ۲۰۰ پوند (90 کیلو) چیزی بالغ بر ۶۰ واحد در هفته باید سوما مصرف کند . دوزهای مصرفی می توانند درون عضلات و محدوده آنها تزریق بشوند البته ۳ بار در هفته که در مورد دوز مثالی بالا می شود ۳ تزریق ۲۰ واحدی انجام داد.

عوارض جانبی

عوارض جانبی این دارو اصولا همچون عوارض جانبی استروئیدهای آندروژنی و آنابولیکی نیستند.  پایین آمدن سطح قند خون یکی از عوارض این دارو است. عملکرد کوتاه مدت غده تیروئید را نیز سبب می شوند . یکی دیگر از عوارض جانبی استعمال این دارو  ژیگانتیسم (یا رشد غیر طبیعی استخوان ها ) است که در بدن های نرمال انسانی ایجاد می شود. عوارض جانبی دیگری که ممکن است به وسیله مصرف این دارو ایجاد شود شامل دیابت، آگراندیسمان داخلی، فشار خون بالا و آگراندیسمان (بزرگ نمایی ) کلیه نیز هستند.

موارد منع‌ مصرف‌: در هیپوتیروئیدیسم‌درمان‌ نشده‌ یا تومورهای‌ بدخیم ‌بخصوصتومور داخل‌ جمجمه‌ای‌ که‌به‌طور فعال‌ در 12 ماه‌ گذشته‌ رشدکرده‌باشد نباید مصرف‌ شود.

تداخل‌های‌ دارویی‌:استفاده‌ همزمان‌مقادیر بالای‌ استروئیدهای‌ آنابولیک‌،آندروژنها، استروژنها و هورمونهای‌تیروئیدی‌ با این‌ دارو سبب‌ تسریع‌ بسته‌شدن‌ اپی‌فیزها می‌شود. مصرف‌ طولانی‌مدت‌ مقادیر درمان‌ کورتیکوتروپین‌(ACTH) و مقادیر بالای‌ خوراکی‌کورتیکواستروئیدها، سبب‌ مهار پاسخ‌ به‌هورمون‌ رشد می‌شود