انـسان و دسـتهای بینظیـرش ...

انسان می‌تواند با کمک دستان‌ش اجسام را بگیرد، لمس کند و با کار دستان‌ش می‌تواند چیزهایی را بسازد که دیگر موجودات از ساختن آن عاجز هستند. گرفتن، لمس‌کردن و کارکردن تنها کارکردهای دست‌ها نیستند. در این گزارش تصویری خواهیم دید که چرا دست انسان اندامی بی‌نظیر است.

آناتومی دست

دست از ۲۷ استخوان مجزا از هم تشکیل شده است که تقریبا یک چهارم تمامی استخوان‌های بدن را تشکیل می‌دهند. بخش زیادی از ۳۳ ماهیچه‌ای که دست و انگشتان را حرکت می‌دهند در قسمت "ساعد" قرار گرفته‌اند. تنها ماهیچه قدرتمند دست، در زیر "شست" نهفته است.
 

حس لامسه

بخش زیادی از حس لمسی انسان در دستانش نهفته است. بیش از ۱۷ هزار حسگر یعنی در هر سانتیمتر مربع ۱۴۰ حسگر بر روی دست وجود دارد. این حسگر‌ها اطلاعاتی را هم‌چون درد، ارتعاش، دما و فشار را به مغز مخابره می‌کنند.

اثر انگشت

اثر انگشت هیچ انسانی شبیه به انسان دیگر نیست. از دیرباز استفاده از اثر انگشت برای امضا و شناسایی اموال و دارایی‌ها مرسوم بوده‌ است. ۷۰۰۰ سال قبل از میلاد مسیح، کوزه گران چینی از اثر انگشت شست خود برای مشخص نمودن آثارشان استفاده می‌کردند. در اوایل قرن بیستم استفاده از تکنیک‌های تشخیص اثر انگشت برای تحقیقات جنایی در غرب رواج یافت.

چرخش کوچک انگشت شست، چرخشی بزرگ در زندگی انسان

به لحاظ تکاملی، چرخش انگشت شست و قرار گرفتن آن در مقابل انگشت "سبابه" چرخشی بزرگ در زندگی انسان بوجود آورد. چرخش انگشت شست امکانات جدیدی را در اختیار دست انسان قرار داد: "گرفتن و مشت کردن".

توانایی گرفتن

دست انسان توانایی دو نوع گرفتن را دارد. "گرفتن پرقدرت" که برای اجسام سنگین و بزرگ صورت می‌گیرد. "گرفتن دقیق" اجسام و ابزار در دست. افزون بر این انسان می‌تواند از سطح دست خود نیز استفاده کند. بهترین نمونه آن نوشیدن آب بدون لیوان و با کمک دستان است.

دست در مرکز توجه انسان

دست از دیرباز در مرکز توجه انسان‌ها قرار داشته است. تصاویری از دست‌های انسان‌های غارنشین که عمر آن‌ها تا ۴۰ هزارسال پیش از میلاد مسیح تحمین زده می‌شوند، این ادعا را ثابت می‌کنند.

دست و کار

همانطور که انسان با کمک دستان‌اش کار می‌کند و چیزی را می‌سازد، کار نیز بر روی دست تاثیر می‌گذارد و چهره آن را تغییر می‌دهد.

دست و ارتباط

تقریبا در تمامی جوامع بشری بخشی از ارتباطات غیر کلامی با دست صورت می‌گیرد. علائمی که همه اعضای جامعه آن را می‌فهمند و نیازی به سخن باقی نمی‌گذارد. جالب اینکه تاریخ ثبت شده زبان اشاره در جوامع غربی از قرن ۱۶ به عنوان یک روش‌های ارتباطی گسترش یافته‌ است. زبان اشاره از یک سیستم حرکتی مرسوم، تقلید و اشارات دست و املای انگشتان به‌علاوه استفاده از حرکات دست برای بیان حروف الفبا تشکیل شده ‌است.

دست و شمارش

انسان‌ها در گذشته از انگشتان خود برابر اعداد استفاده می‌کره‌اند. سیستم اعداد ده‌گانه نیز برهمین مبنا ابداع شده است.

دست و زیبایی

انسان‌ها در طول تاریخ با استفاده از عناصر گوناگون سعی به زیبا کردن دستان خود کرده‌اند. استفاده از حنا در مناسبت ‌و جشن‌ها بر روی دست هنوز هم یادگاری از آن دوران است.

دست و زیبایی

یکی از بخش‌های مهم تاریخ زیورآلات، مربوط به زینتی‌هایی است که برای دست‌ها ساخته شده‌اند. جالب اینکه حلقه ازدواج نه تنها کاربرد زیبایی و زینتی دارد، بلکه حاوی پیام "ازدواج کرده" نیز هست.

دست و زیبایی

زیبایی به ناخن‌ها نیز کشیده شده است. هرچند زیبایی ناخن تاریخی چند هزار‌ساله دارد، اما مانیکور فرانسوی به قرن هجدهم برمی‌گردد. حالا دیگر انواع لاک ناخن را می‌توان در هر فروشگاه مواد بهداشتی یافت و در سال‌های گذشته نیز مغازه‌های بسیاری به صورت حرفه‌ای فقط به زیبایی ناخن می‌پردازند.

دست و مشت

مشت در تمامی فرهنگ‌ها تقریبا دارای یک مفهوم است و به عنوان نمادی از خشم، پایداری و اعتراض فهمیده می‌شود.

دست و دوستی

انسان‌ها وقتی با هم روبرو می‌شوند به هم دست می‌دهند. ملاقات‌های رسمی نمایندگان کشورها با دست دادن همراه است. جالب اینکه خصومت‌ها نیز با دست دادن به پایان می‌رسند.

دست و زبان

تقریبا در تمامی زبان‌ها واژه‌های بسیاری تحت تاثیر دست قرار دارند: دست‌نویس، دست‌نشانده، دست‌ساز، دست‌پخت، دست‌مایه و دست‌آموز تنها نمونه‌هایی از این "دست" از واژه‌ها در زبان فارسی هستند.