آرشین مال آلان

(حجم فایلهای موسیقی درج شده در مطلب کم بوده و شنیدن آن خالی از لطف نیست)

آرشین مال آلان (به ترکی آذربایجانی: Arşın Mal Alan) (قواره‌ فروش) از داستان‌های فرهنگ آذربایجانی است که در سال ۱۹۱۳ میلادی توسط اوزیر حاجی ‌بیف موسیقی ‌دان شهیر آذری بصورت اپرای کوچک (Operetta) در دو پرده تهیه شده ‌است. اولین بار این اپرا در ۲۵ اکتبر ۱۹۱۳ در تئاتر تقی ‌یف آذربایجان اجرا شده ‌است. در سال ۲۰۱۳ صدمین سالگرد این اپرا توسط یونسکو جشن گرفته‌می‌شود.

تمبر یادبود نودمین سال آرشین مال آلان - ۲۰۰۳ آذربایجان

«عسگر» که یک تاجر ثروتمند است که برخلاف رسم روزگار می‌خواهد همسر آینده‌اش را خود انتخاب کند؛ بنابراین با مشکلات مربوطه دست به گریبان می‌شود. عسگر که دارای عقاید روشنفکرانه و مدرن است به توصیه دوست خود (سلیمان) تغییر قیافه داده خود را بصورت یک پارچه فروش دوره گرد در می‌آورد تا به این روش بتواند با فروش پارچه به زنان، همسر مورد علاقه خود را پیدا کند ....

Cahanin mahnisi ve raqs

بر اساس این داستان پنج نسخه فیلم تهیه شده‌است که از آنها سه فیلم به زبان ترکی آذربایجانی، یک فیلم به زبان فارسی و یک فیلم به زبان ارمنی است.

فیلم ساخته شده در سال ۱۹۴۵ به کارگردانی رضا طهماسب و نیکولای لششنکو نسخه سوم فیلم آرشین مال آلان است که به دستور استالین در زمان حکومت شوروی سابق و جنگ جهانی دوم تهیه‌شد و با وجود آنکه بصورت سیاه و سفید تهیه شده‌است، موفق‌ترین نسخه این فیلم موزیکال شناخته شده‌است. رشید بهبودف در این فیلم نقش عسگر را بازی می‌کند.

این فیلم یکسال بعد جایزه استالین را دریافت کرد و دست اندرکاران آن یعنی آهنگساز، کارگردان و رهبر ارکستر نیز مفتخر به دریافت این جایزه شدند.

نسخه‌های اول و دوم این اثر در سالهای ۱۹۱۷ و ۱۹۳۷ قبل از انقلاب بلشویک‌ها و پایه گذاری اتحاد جماهیر شوروی تهیه شد. چند ماه پس از نمایش اولین نسخه این فیلم، ترجمه آن در کشورهایی مانند روسیه، ارمنستان، یونان، ایران، انگلستان، فرانسه، ازبکستان و تاجیکستان نیز به نمایش در آمد.

در سال ۱۳۳۹ توسط صمد صباحی بر پایه  اپرای آرشین مال آلان نوشته  اوزیر حاجی‌بیف یک فیلم سیاه ‌و‌سفید ساخته‌شده‌است. ویگن و تهمینه نقش‌های اصلی را در این فیلم بر عهده داشتند.

در سال ۱۹۳۷ توسط ستراگ وارتیان کارگردان ارمنی بر پایه‌ی اپرای آرشین مال آلان نوشته‌ی اوزیر حاجی‌بیف در آمریکا فیلم ارمنی زبان آمریکایی ساخته‌شده‌است. در این نسخه ستراگ وارتیان نقش عسگر و لوئیس بارسامیان نقش گلچهره را بر عهده داشتند.

Esgerin nagmesi

موزیکال «آرشین مال آلان» نگاهی انتقادی و طنز گونه به برخی آداب و رسوم اجتماعی قدیم دارد که باعث بوجود آمدن محدودیت در فعالیت اجتماعی زنان و یا برقراری ارتباطات اجتماعی میان زن و مرد می‌شود. حاج بایف پیش از این در «اپرای لیلی و مجنون» (۱۹۰۸) که منجر به تهیه دو فیلم موزیکال دیگر شد نیز چنین تجربه‌ای داشت.

Asyanin negmesi

نخستین اپرای کوچک (اپرت) در ایران اپرت آرشین مال آلان بود در سال ۱۲۹۵ توسط گروه هنری هوهانس توماسیان در تهران بر روی صحنه رفت. این اپرت چهار سال قبل از آن برای نخستین بار در باکو اجرا شده بود. نقش‌آفرینان اپرت از میان اعضای «انجمن خیریه زنان ارمنی تهران» انتخاب شدند. اپرت مزبور در ابتدا در مدرسه محله حسن‌آباد، بعداً در محوطه کاخ گلستان و سرانجام در تالار گراند هتل به مورد اجرا گذارده شد.

مدت کوتاهی پس از اجرای فوق، گروه هنری مسیو آبوویان به تهران آمده و در نخستین هفته‌های سال ۱۲۹۶ اپرت آرشین مال آلان را به روی صحنه برد براساس مفاد اعلان منتشره (اعلان شماره ۱) گروه هنری مسیو آبوویان «که به تازگی از روسیه» آمده بود، اپرت آرشین مال آلان را در «سالن گراند هتل به نمایش»گذارد. اپرت مزبور «به زبان ترکی» و همراه با «ساز و موزیک مخصوص به خود» و «در چهار پرده» به نمایش درآمد و در طول یک ماه پس از آن، سه بار دیگر بر روی صحنه رفت

Veli ile Tellinin dueti

و در پایان فایل موسیقی کامل اپرای آرشین مال آلان که با پیشنهاد و توسط دوست و سرور گرانقدرم آقای علیرضا امیرخیزی آپلود شد را قرار میدهم.

 آدرس دانلود اپرا:

http://www.miyanali.com/vid/89607678084879767591821.flv?start=0

حجم  68/2 مگا بایت
زمان اپرا 138/2 دقیقه

منابع:

yon.ir/BFw2

yon.ir/SJ1b

yon.ir/k8ja

yon.ir/duCF