یکی از حقوق اجتماعی که اسلام ، بر آن بسیار تاکید نموده است ،حق همسایه است
روایات فراوانی در مورد رعایت و حسن معاشرت با همسایه ها آمده استما از باب نمونه به جند روایت اشاره میکنیم:
۱) عَن عَلِیٍّ علیه السلام أَنَّهُ قَالَ:
لَیسَ حُسنُ الجِوَارِ أَن تَکُفَّ أَذَاکَ عَن جَارِکَ، بَل حُسنُ الجِوَارِ أَن تَحتَمِلَ أَذَی جَارِکَ.
امیرالمؤمنین علیه السلام فرمود: رسم نیک همسایه داری، آن نیست که آزار تو به همسایه ات نرسد، بلکه آن است که آزار او را تحمّل نمایی.
(مستدرک الوسائل، ج8، ص419 به نقل از کتاب الاخلاق از ابوالقاسم کوفی)
۲) عَنِ النَّبِیِّ صلّی الله علیه و آله أَنَّهُ قَالَ:
لَیسَ بِمُؤمِنٍ مَن خَافَ جَارُهُ غَوَائِلَهُ ،کَائِناً مَن کَانَ الجَارُ.
رسول خدا صلّی الله علیه و آله فرمود: مؤمن نیست کسی که همسایه اش از شرّ او بترسد، حال آن همسایه، هرکسی باشد.
(مستدرک الوسائل، ج8، ص419 به نقل از کتاب الاخلاق از ابوالقاسم کوفی)
۳) قَالَ رَسُولُ الله صلّی الله علیه و آله:
لَیسَ یَدخُلُ الجَنَّةَ مَن یُؤذِی جَارَهُ وَ مَن لَم یَأمَن جَارُهُ بَوَائِقَهُ.
رسول خدا صلّی الله علیه و آله فرمود: کسی که همسایه اش را بیازارد، و کسی که همسایه اش از شرّش در امان نباشند، به بهشت وارد نمی شود.
(مستدرک الوسائل، ج8، ص421 به نقل از کتاب الاخلاق از ابوالقاسم کوفی)
۴) عَن أَبِی عَبدِ اللَّهِ علیه السلام قَالَ:
شَکَا رَجُلٌ إِلَی رَسُولِ اللَّهِ صلّی الله علیه و آله جَارَهُ، فَأَعرَضَ عَنهُ. ثُمَّ عَادَ، فَأَعرَضَ عَنهُ. ثُمَّ عَادَ، فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلّی الله علیه و آله لِعَلِیٍّ وَ سَلمَانَ وَ مِقدَادٍ: اذهَبُوا وَ نَادُوا: لَعَنَةُ اللَّهِ وَ المَلَائِکَةِ عَلَی مَن آذَی جَارَهُ.
حضرت صادق علیه السلام فرمود: مردی از همسایه اش نزد رسول خدا صلّی الله علیه و آله شکوه کرد. حضرت پاسخش را نداند. مجدّداً مراجعه کرد و حضرت پاسخش را ندادند. بار سوم، آن حضرت به امیرالمؤمنین علیه السلام و سلمان و مقداد امر کردند: بروید و ندا در دهید که لعنت خدا و فرشتگان بر کسی باد که همسایه اش را آزار دهد.
(مشکاة الأنوار، ص213-214)
۵) عَن أَبِی ذَرٍّ عَنِ النَّبِیِّ صلّی الله علیه و آله قَالَ:
إِذَا طَبَختَ فَأَکثِر مِنَ المَرَقِ وَ قَسِّمُوا عَلَی الجِیرَانِ، وَ مَن آذَی جَارَهُ فَعَلَیهِ لَعَنَةُ اللَّهِ وَ المَلَائِکَةِ وَ النَّاسِ أَجمَعِینَ.
ابوذر از رسول خدا صلّی الله علیه و آله نقل می کند که فرمود: هرگاه غذا طبخ کردی، ته دیگ آن را زیاد کن و بین همسایگان خود تقسیم نما. هرکس همسایه خود را آزاد دهد، پس لعنت خدا و فرشتگان و مردم، همگی، بر او باد.
(مستدرک الوسائل، ج8، ص425 به نقل از عوالی اللّآلی)
۶) عَن أَبِی حَمزَةَ قَالَ:
سَمِعتُ أَبَا عَبدِ اللَّهِ علیه السلام یَقُولُ: المُؤمِنُ مَن آمَنَ جَارُهُ بَوَائِقَهُ. قُلتُ: وَ مَا بَوَائِقُهُ؟ قَالَ: ظُلمُهُ وَ غَشمُهُ.
ابوحمزه گفت: از حضرت صادق علیه السلام شنیدم که می فرمود: مؤمن کسی است که همسایه اش از شرّ او در امان باشد. عرض کردم: مقصود از شرّ چیست؟ فرمود: ظلم کردن و زورگویی.
(الکافی، ج2، ص668)
۷) عَن حُسَینِ بنِ زَیدٍ عَنِ الصَّادِقِ جَعفَرِ بنِ مُحَمَّدٍ عَن أَبِیهِ عَن آبَائِهِ عَن أَمِیرِ المُؤمِنِینَ علیهم السلام قَال: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلّی الله علیه و آله:
مَن آذَی جَارَهُ حَرَّمَ اللَّهُ عَلَیهِ رِیحَ الجَنَّةِ وَ مَأواهُ جَهَنَّمُ وَ بِئسَ المَصِیرُ، وَ مَن ضَیَّعَ حَقَّ جَارِهِ فَلَیسَ مِنَّا.
حضرت صادق علیه السلام از پدران گرامی خویش علیهم السلام از امیرالمؤمنین علیه السلام از رسول خدا صلّی الله علیه و آله نقل می کند که فرمود: هرکس همسایه اش را آزار دهد، خداوند بوی بهشت را بر وی حرام می کند و جایگاه او جهنّم خواهد بود و بد جایگاهی است. و هرکس حقّ همسایه اش را ضایع کند، از ما نیست
(امالی صدوق، ص428)