انسان گناهکار باید از گناه خود توبه کند و این امر یک واجب فوری است که به تأخیر انداختن آن جایز نیست. هم چنان که گروهی از علما نیز تصریح کرده اند، در فوری بودن وجوب توبه، هیچ اختلافی نیست. البته روایات نقل شده از معصومین علیهم السلام نیز بر همین امر تأکید دارند. هم چنان که حکم عقل نیز همین است، زیرا عقل حکم می کند که دفع زیان هرچند زیان غیر قطعی واجب فوری است. در روایتی آمده است: روزی مردی از امیرمؤمنان علی علیه السلام درخواست اندرز کرد. حضرت فرمود: از کسانی مباش که بدون عمل صالح به جهان آخرت امیدوار است و توبه را با آرزوهای دراز به تأخیر می اندازد.، (بحارالانوار /37.حدیث نهج البلاغة حکمت ) حضرت در سخن گهربار دیگری می فرماید: پس، از خدا چونان کسی پروا کنید که سخن حق را شنید و فروتنی کرد، گناه کرد و اعتراف کرد، ترسید و به اعمال نیکو پرداخت، (از گناه) پرهیز کرد و (به سوی بندگی) پیش تاخت، یقین پیدا کرد و نیکوکار شد، پند داده شد و آن را به گوش جان خرید، او را ترساندند، ترسید (از معصیت) بازداشتند و او دوری کرد، پاسخ مثبت داد و نیایش و زاری کرد، بازگشت و توبه کرد، در پی راهنمایان الهی رفت و پیروی کرد، راه نشانش دادند و شناخت و شتابان به سوی حق حرکت کرد، رستگار شد در حالی که (از گمراهی) گریزان بود، سود طاعت را ذخیره کرد و باطن را پاکیزه نگاه داشت، جهان آخرت را آبادان و زاد و توشه برای روز حرکت; هنگام حاجت و جایگاه نهج البلاغه: خطبه ، بحارالانوار: ج: ۷۴/ ص: ۴۳۰ نیازمندی، آماده ساخت، و آن را برای اقامتگاه همیشگی خویش جهان آخرت، پیشاپیش فرستاد. حضرتش در ادامه همین خطبه می فرماید: از گناهانی که شما را به هلاکت افکند، از عیب هایی که خشم خدا را در پی دارد، بپرهیزید. ای دارندگان چشم های بینا، و گوش های شنوا، و سلامت و کالای دنیا! آیا گریزگاهی هست؟ یا رهایی و جای امنی، پناهگاهی و جای فراری هست؟ آیا باز گشتی برای جبران وجود دارد؟ یا نه؟ پس کی باز می گردید؟ به کدام سو می روید؟ و به چه چیز مغرور می شوید؟ همانا بهره هر کدام از شما از زمین به اندازه طول و عرض قامت شماست،! آن گونه که خاک آلوده بر آن خفته باشد. ای بندگان خدا! هم اکنون به اعمال نیکو بپردازید; تا ریسمان های مرگ، گلوی شما را نگرفته و روح شما برای کسب کمالات آزاد است، و بدن ها راحت، و در حالتی قرار دارید که می توانید مشکلات یکدیگر را حل کنید. هنوز مهلت دارید و جای تصمیم و توبه و باز گشت از گناه باقی مانده است. عمل کنید پیش از آن که دردت تنگنای وحشت و ترس و نابودی قرار گیرید، پیش از آن که مرگ در انتظار مانده، فرا رسد و دست قدرتمند خدای توانا شما را برگیرد. نهج البلاغة، خطبه ، امام باقر علیه السلام می فرماید: در قلب هر بنده ای نقطه ای سپید است. وقتی گناه می کند، در آن، نقطه ای سیاه ایجاد می شود. وقتی توبه می کند، این سیاهی از بین می رود. اگر به گناه خود ادامه دهد، این سیاهی افزایش می یابد تا این که همه سپیدی را می گیرد. وقتی سفیدی را پوشانید، آن گاه است که برای همیشه آن فرد به سوی خیر باز نمی گردد. این، همان سخن خدای متعال است که می فرماید :[ چنین نیست که آن ها می پندارند، بلکه اعمالشان چون زنگاری بر دل هایشان نشسته است] الکافی:ج ص ۲۷۳ بحارالانوار: ج : ۷۰ ص: ۲۳۲ این روایت به این معنا هست که باید انسان خیلی سریع توبه کند تا گناه، قلب او را به این حالت در نیاورد; زیرا استغفار از بین برنده گناه است. علاوه بر این، به تأخیر انداختن توبه و شتاب نکردن در آن، ممکن است به جایی برسد که انسان توان توبه نداشته باشد. مانند این که مرگ او فرارسد و فرصتی برای توبه نداشته باشد، یا این که به جایی برسد که دیگر توبه برای او سخت باشد; مانند کسی که آن قدر گناه کرده و تیرگی بر او اثر گذاشته که دل او تاریک شده و بر همه قلبش چیره شده است. زیرا درمان چنین قلبی در این حالت و محو کردن این اثر و زنگار از قلب و بازگرداندن قلب به حالت طبیعی اول خود، بسیار دشوار است. به همین دلیل است که اهل بیت علیهم السلام از به تأخیر انداختن توبه، نهی کرده اند... . برای آکاهی بیشتر به کتاب باورهایی از معاد آیت لله سید علی حسینی میلانی یا حق الیقین علامه مجلسی مراجعه نمایید.