گیاهان دارویی آذربایجان

یارپوز(پونه): جوشانیده آن برای درمان سرفه و دردسینه مفید استبا گیاه پونه می توان یک دم کرده ی گیاهی فوق‏ العاده تهیه نمود. برای تهیه ‏ی یک فنجان دم کرده ی این گیاه، یک قاشق غذاخوری سرخالی از برگ یا گل پونه ی تازه و یا یک قاشق چای خوری برگ پونه خشک شده را در چای صاف کن درون یک لیوان ریخته و یک فنجان آب در حال جوش را روی آن بریزید. اجازه دهید مدت 10 دقیقه دم بکشد و رنگ چای در بیاید. اگر دوست داشتید می ‏توانید آن را کمی شیرین کنید.
برگ‏ ها و گل‏ های پونه و همچنین ساقه‏ های آن می توانند جایگزین مناسبی برای بسیاری ازآنتی بیوتیک ها باشند. این گیاه همچنین بادشکن، معرق، مدر و محرک نیز می‏ باشد.
از دم کرده‏ی این گیاه برای درمان سرماخوردگی، زکام، سردردها، مشکلات گوارشی، کم کردن تب خفیف، تسکین گلودرد و برای بهبود نفغ شکم، حالت تهوع، دردهای قاعدگی و بی خوابی استفاده می شود.
پونه را به عنوان تحریک کننده تولید صفرا نیز می‏ شناسند.
تزریق عصاره ‏ی پونه به موش‏ های آزمایشگاهی نشان داد که این گیاه دارای خواص آرام بخشی خوبی است.
عصاره‏ ی پونه دارای خاصیت تسکین دهنده‏ ی درد نیز می ‏باشد.
در محیط آزمایشگاه دیده شد که عصاره‏ ی پونه در مقابل ویروستب خال، ویروس آنفلوانزا، بیماری نیوکاسل و ویروس‏های مختلف دیگر فعال است.
فواید پونه:
پونه برای مقابله با بیماری‏های زیر سودمند است:
- حالت تهوع و استفراغ
- مشکلات و ناراحتی ‏های گوارشی به طوری که از ترش کردن معده جلوگیری می ‌کند و برای هضم غذا و برطرف کردن سکسکه مفید است.
- سرماخوردگی، آنفلوآنزا، آسم
- سرفه  و سیاه سرفه
- گرفتگی بینی
- با توجه به خواص ضدمیکروبی که در عصاره و اسانس پونه وجود دارد، می ‌توان از این فرآورده‌ها به عنوان جایگزین طبیعی برای آنتی بیوتیک‌ ها استفاده کرد.
.
گووزوبان(گاوزبان): جوشانیده آن برای درمان سرماخوردگی و کاستن تب و لرز مفید است. گاوزبان از نظر طب قدیم ایران سرد است.
۱)گل گاو زبان و برگ‌های تصفیه کننده خون است.
۲)آرام کننده اعصاب است.
۳)عرق آور است.
۴)ادرار آور است.
۵)کلیه‌ها را تقویت می‌کند.
۶)سرماخوردگی را برطرف می‌کند.
۷)برای از بین بردن سرفه از دم کرده گل گاو زبان استفاده کنید.
۸)در درمان برونشیت موثر است.
۹)بی اختیاری دفع ادرار را درمان می‌کند.
۱۰)التهاب و ورم کلیه را درمان می‌کند.
۱۱) در درمان بیماری سرخک و مخملک مفید است.
۱۲)ضماد برگ‌های گاو زبان برای رفع ورم موثر است.
۱۳)برگهای گاوز بان را بپزید و مانند اسفناج از آن استفاده کنید.
۱۴)برگهای تازه گل گاو زبان دارای مقدر زیادی ویتامین C می‌باشد و در بعضی از کشورها آنرا داخل سالاد می‌ریزند گل ها بخاطر داشتن «آلکالوبید تسنین» خواص درمانی زیادی دارند که از جمله ی آنها می توان به ضد حساسیت، ضد روماتیسم و ضد التهاب بودنشان اشاره کرد. حتی گل گاوزبان را برای پیشگیری از ابتلا به
سرطان معده و دیابت هم توصیه می کنند. گل گاوزبان دارای مقادیر چشمگیری پتاسیم، کلسیم و اسیدهای معدنی اند. به همین دلیل به عنوان داروی ادرارآور، آرام بخش، مسکّن و نرم کننده از کاربردهای فراوانی برخوردار است. در فرانسه از آن برای درمان تب و ناراحتی های ریوی و کلیوی استفاده می کنند.

بیزوشا(بارهنگ): جوشانده آن با نبات و شکر جهت دردسینه و سرفه مفید است. . طبع آن سرد و خشک می‌باشد.
2. بارهنگ تقویت کننده قوای فکری و جنسی است.
3. در گذشته برای افزایش توان باروری و تولید مثل از این گیاه کمک می‌گرفتند.
4. درمان کننده فراموشی است و ضعف ذهنی را از بین می‌برد.
5. چینی‌ها معتقدند این گیاه طول عمر را بالا می‌برد.
6. تقویت کننده قلب است.
7. درمان کننده نازایی و ناباروری است.
8. مصرف آن باعث مشکی شدن موهای سفید می‌گردد.
9. ضماد بارهنگ درمان کننده زخم‌ها می‌باشد.
10. برای امراض کم خونی مفید است.
11. برای آسم
12. برای درد معده.
13. برای درمان کم خونی 5 گرم برگ پهن بارهنگ را در آب سرد بریزید 10 دقیقه بجوشد سپس به مدت 20 دقیقه دم‌کرده صاف نموده با عسل شیرین کنید روزی 3 الی 5 فنجان میل شود.
14. برای درمان سوختگی برگ‌های تازه بارهنگ را ابتدا شسته سپس خرد کرده به صورت ضماد روی محل سوختگی بگذارید.
15. برای درمان دردهای گلو با جوشانده بارهنگ غرغره کنید.
16. برای رفع درد گزیدگی حشرات ضماد برگ بارهنگ بگذارید.
17. برای معالجه تکرار ادرار از جوشانده برگ بارهنگ به روش شماره 13 استفاده نمائید.
18. برای معالجه زخم‌های واریسی ضماد برگ‌های تازه بارهنگ را روی زخم‌های واریسی بگذارید.
19. کودکانی که به خاطر سرماخوردگی گلوی آن ها می‌سوزد می‌توان از جوشانده بارهنگ به صورت جرعه‌جرعه به آن ها داد.
20. کسانی که می‌خواهند لاغر شوند نیم ساعت قبل از غذا یک لیوان از جوشانده بارهنگ به مدت 14 روز میل کنند.
21. برای درمان کم کاری کلیه‌ها که در دوران یائسگی پیدا می‌شود می‌توان از این قاووت استفاده کرد
یاندیران اوت(گزنه): دارای برگهای دندانه دار بوده و در کنار جویبارها می روید که سبب سوزش پوست بدن و خارش می گردد و عصاره جوشانده آن برای درمان قندخون و دیابت مفید است.
شووران(خاکشیر): برای درمان گرمازدگی و رفع عطش در تابستان و همچنین درمان یبوست مفید است.
کاسنی: عرق آن برای رفع تب و حررات بدن مؤثر است. «راوی می گوید: از امام رضا ـ علیه السلام ـ شنیدم که فرمود: در کاسنی، شفای هزار بیماری قرار دارد. هیچ بیماری ای در معده فرزند آدم (آدمیزاد) نیست، جز آنکه کاسنی آن را برطرف می سازد.» آثار کاسنی بر کبد
بازکننده انسدادهای کبدی، تقویت کننده کبد، کاهنده صفرا، آب برگ کاسنی و آب برگ رازیانه، بهترین دوای دفع کننده یرقان انسدادی است. تخم کاسنی برای رفع تبهای صفراوی و انسدادها و خفقان و بیماریهای کبد مفید است.
ریشه کاسنی
جوشانده اش برای رفع آسیت شکمی ناشی از بیماریهای کبدی مفید است.(10) نوشیدن جوشانده یا خامه گیاه، بازکننده مجاری صفراوی و شدد کبدی و در درمان سنگهای صفراوی مؤثر است.
آثار کاسنی بر کل بدن
کاهنده حرارت و رفع کننده تشنگی است. اگر آب کاسنی را بجوشانند و کف آن را با سکنجبین بنوشند، برای تبهای مزمن مؤثر است و عفونتهای داخلی را رفع می کند. جوشانده ریشه کاسنی نرم کننده خلطها برای انواع تب های مخلوط و مزمن است.(11)
اگر کاسنی را با جوشانده جو میل کنند، رفع تشنگی می کند.(12)
آثار کاسنی بر خون
کاهنده خون، تسکین دهنده مزاج خون، تصفیه کننده خون.(13)
تحلیل برنده مواد مختلف بدن، ضد انعقاد خون.(14)
اثرات کاسنی بر دستگاه گوارش
کاهنده التهاب، تقویت کننده معده، اگر با قدری رازیانه و کشوث بجوشانید مسهل بسیار شدیدی است. غرغره آب کاسنی و آب خیار چنبر ورم حلق و خنّاق را رفع می کند.
تخم کاسنی مصرفش اشتهاآور است. ریشه کاسنی جوشانده اش و خوردنش تمیز کننده مجاری گوارشی است.(15)
رفع بلغم معده و ورم معده می نماید. ضد استفراغ می باشد. ریشه اش در درمان ورم معده مؤثر است. مصرف کاسنی در درمان بیماریهای انگلی تأثیر بسزایی دارد.(16)
آثار کاسنی بر مجاری ادراری و کلیه ها
تمیز کننده مجاری ادراری است. اگر تخمش با صندل و رازیانه پخته شود برای رفع سموم و نارسایی کلیه مؤثر است. ادرارآوری از خواص تخمش می باشد.(17)
در درمان سنگ مثانه و رفع آن مؤثر است.(18)
اثرات کاسنی بر مفاصل
اگر کاسنی را کوبیده با روغن بنفشه و آرد جو و سرکه خمیر کنند و به مفاصل دردناک بمالند برای رفع درد مفاصل در طبعهای گرم و نقرس گرم و ورمهای گرم بی همتاست.(19)
مصرف ریشه کاسنی در رفع درد مفاصل مؤثر است.(20)
آثار کاسنی بر چشم
مالیدن آب کاسنی برای ورمهای درد چشم و تقویت بینایی مؤثر است. رمدگرم را می زداید. شیره کاسنی سفیده چشم را رفع می کند.
مصرف جوشانده به صورت نوشیدن، رفع آب چشم می کند. تقویت شهلای چشم می کند و شماره عینک چشم را کاهش می دهد و چشم را تقویت می کند.(21)
آثار کاسنی بر قلب
برای تپش قلب و تقویت قلب مؤثر است.(22) بازکننده عروق و به خصوص رگهای قلب است.(23)
مصرف جوشانده کاسنی برای رفع انسداد دنده ها و تصلب شرایین مؤثر است. ضمادش با آرد جو تپش قلب را کاهش می دهد.(24)
آثار کاسنی بر سموم
ضماد ریشه کاسنی جهت گزیدگی عقرب، زنبور و مار مفید است. ضماد کاسنی که مخلوط با آرد جو باشد رفع سم عقرب، زنبور، مارمولک و مار می نماید.(25)
اثر کاسنی بر دستگاه تولید مثل زنان و هورمون های زنانگی احتمال جنین پسر را بالا برده و شیرافزاست.(26) هندبای برّی شیرآور است.(27)
اگر پوست کاسنی را با سفیداب و سرکه مخلوط کنند جهت سوختگی آتش مفید است.(28)
آثار کاسنی در ناراحتی های پوستی
ماسک زیبایی، رفع کننده خارش پوستی (ضحار و عرقش)، جلوگیری از سفید شدن مو (مصرف تخمش)، رفع کننده بیماری واریس. به علت داشتن ویتامین ث در التیام زخمها و ترمیم پوست مؤثر است.(29)
برای رفع خارش و کهیر مؤثر است. مصرف جوشانده یا خشک و تازه گیاه، هر سه مؤثرند.(30)
آثار کاسنی بر روان
مالیخولیا و هیجان را برطرف می کند.(31)
خواص درمانی دیگر
کلیه قسمتهای گیاه مخصوصاً ریشه و برگ آن، اثر ملیّن، صفرابر و تب بر دارد و از آن به عنوان اشتهاآور (در ضعف عمل دستگاه هضم)، درمان قولنج های کبدی، زردی، نارسایی اعمال کبد و هیستری، وجود خون در ادرار، رفع اخلاط خونی، آب آوردن انساج، تبهای نوبه، تبهای مخاطی و بیماریهای مزمن پوست در حالات خفیف، استفاده می کنند.

.
بویمادرن :بومادران
• گل:
درمان مشکلات سیستم تنفسی: ضد حساسیت، قابض مخاط، ضد احتقان، خلط آور، عصاره روغنی (حاصل عصاره گیری از گل): ضد التهاب و ضد اسپاسم، مرطوب کننده پوست، پاک کننده آرایشی، ضد شوره سر، محرک رشد مو، التیام دهنده موضعی ( کاربرد در ساخت شامپوها )
• برگ:
محرک انعقاد خون، التیام دهنده زخم و جراحات. جویدن برگ تازة آن برای دندان درد توصیه می‌شود.
• بخش‌های هوایی:
درمان مشکلات سیستم گوارشی : آرام بخش دردهای معدی، محرک گوارشی، مقوی معده، ضد نفخ، ملین، صفرا آور، برطرف کننده بی اشتهایی، رفع کننده بواسیر، درمان مشکلات سیستم ادراری- تناسلی : ضد عفونی کننده مجاری ادراری، ادرار آور، قاعده آور، منظم کننده قاعدگی، کاهش دهنده خونروی ماهیانه و کاهش درد، درمان مشکلات سیستم قلبی-عروقی: تونیک خونی، محرک گردش خون، شل کننده عروق محیطی، کاهنده پر فشاری خون، ضد ترومبوز مغزی و شریانی، تقویت کننده رگ‌های واریسی، معرق و تب بر، ضد ویروس، ضد باکتری، ضد کرم، پشه کش، حشره کش، شستشو دهنده و ضد عفونی کننده، درمان اگزما و سایر مشکلات پوستی، ضد درد و مسکن
ترکیب با گیاهان دارویی دیگر [ویرایش]
• بذر کرفس: افزایش دفع اسید اوریک و درمان نقرس
• آقطی و نعناع: مفید برای سرماخوردگی و آنفولانزا
• زیژفول یا بداغ برفی: درمان فشار خون بالا
• افشره دم اسب و بارهنگ نیزه‌ای: درمان شکنندگی مویرگ‌ها
• سپرک و دم شیر : درمان PMS و قاعدگی دردناک
طریقه و مقدار مصرف [ویرایش]
۴-۲ گرم از سرشاخه‌های گلدار را با حدود یک لیوان آب به مدت ۱۰ دقیقه جوشانده و صاف کرده و پس از سرد شدن، یک تا سه بار در روز میل شود (با نبات یا عسل).
عوارض جانبی [ویرایش]
بومادران جزو گیاهان با حداقل عوارض جانبی است و در دوز مصرفی سر شاخه‌های گلدار به صورت دم کرده، عوارض جانبی آن نادر است ولی با این حال عوارض زیر را به آن نسبت داده‌اند: خواب آلودگی، سداسیون، تهوع، استفراغ، بی اشتهایی، حساسیت به نور (مصرف دراز مدت)، درماتیت تماسی (به احتمال قوی در اثر گوایانولید پراکسیدها از جمله آلفا- پروکسی آشی فولید)
موارد احتیاط و منع مصرف [ویرایش]
حاملگی (محرک انقباض رحم است)، شیردهی، کودکان زیر دو سال، حساسیت به بومادران و سایر اعضای خانواده Compositae از مصرف این دارو در ناحیه اطراف و داخل چشم خودداری شود.
تداخلات دارویی [ویرایش]
با آنتی اسیدها، H2 Blockers، مهارکننده‌های پمپ پروتون ← کاهش اثرات داروها با آنتی کواگولانت‌ها و ضد پلاکت‌ها (هپارین، وارفارین، سالیسیلات) ← افزایش ریسک خونریزی با داروهای ضد فشار خون ← کاهش بیش از حد فشار خون با مضعف‌های CNS (مسکن- خواب آورها، الکل، opiateها، باربیتورات‌ها) ← over sedation با املاح آهن ← کاهش جذب املاح مصرف با فاصله ۲ ساعته از هم
بخش‌های داروئی [ویرایش]
• سرشاخه‌های گل دار
• برگ
گل بومادران جهت دفع کرمهای معده و روده بسیار مفید می‌باشد.منع مصرف برای اشخاصی که دارای حساسیت‌های فصلی می‌باشند وجود دارد.جهت بهبود سوءهاضمه و دیگر موارد گوارشی مفید است.مقدار مصرف برای اشخاص بالغ روزانه ۲۵ گرم بیشتر توصیه نمی‌شود.
ترکیب‌های شیمیائی [ویرایش]
• روغن‌های فرار: کامازولن، کامفر و ...
• سزکویی ترپن: لاکتون آکیلئین
خواص درمانی [ویرایش]
ضد التهاب، ضد تب، ضد اسپاسم، آرام بخش دردهای معدی، محرک گوارشی، مقوی معده، ضد نفخ، ملین، صفرا آور، برطرف کننده بی اشتهایی، ضد میکروب قوی، ضد ویروس، ضد باکتری، ضد کرم، شستشو دهنده و ضد عفونی کننده، ضد عفونی کننده مجاری ادراری، ادرار آور، معرق، ضد درد و مسکن، قابض مخاط، ضد حساسیت، ضد احتقان، خلط آور، شل کننده عروق محیطی، کاهنده پر فشاری خون، ضد ترومبوز مغزی و شریانی، تقویت رگ‌های واریسی، التیام دهنده زخم و جراحات، بند آورنده خونریزی، قاعده آور، منظم کننده قاعدگی، کاهش دهنده خونروی ماهیانه و کاهش درد، رفع کننده بواسیر، ضد شوره سر، مرطوب کننده پوست.
شیرین‌ بیان‌ : از ریشه‌ آن‌ عرق‌ تهیه‌ کرده‌ و برای‌ درمان‌ زخم‌ معده‌ و ناراحتیهای‌ گوارشی‌ بکار می‌رود. خواص دارویی:
1- مهمترین خاصیت شیرین بیان که جدیداٌ کشف شده است و در آلمان و اروپا و آمریکا استفاده می شود . درمان کننده زخم معده و سرطان معده است برای این منظور شربت شیرین بیان را تهیه کرده و هر روز به مقدار یک قاشق غذا خوری قبل از غذا به مریض بدهید و اگر این عمل را تا 4 ماه تکرار کنید شخص معالجه خواهد شد.
2- برای تقویت عمومی بدن مفید است.
3- خوردن آن از پیری جلوگیری می کند.
4- برای نرم کردن سینه موثر است.
5- زخم ها و تاول های پوست را با چای شیرین بیان شستشو دهید تا زود خوب شود.
6- ملین است و معمولا آن را با گیاهان دیگر مخلوط می کنند که انقباضات را کم می کند.
7- مدر و عرق آور است.
8- برای برطرف کردن زخم و التهاب دهان ریشه شیرین بیان را بمکید.
9- سرفه را برطرف می کند.
10- ورم معده را برطرف می کند.
11- تنگی نفس را تسکین می دهد.
12- برای درمان سوء هاضمه مفید است.
13- برای از بین بردن نفخ شکم مفید است.
14- چشم را تقویت کرده و رفع سر درد می کند برای این منظور از فرمول زیر استفاده کنید:
2 گرم ریشه شیرین بیان را پودر کرده و با یک گرم شکر ویک گرم رازیانه مخلوط کنید. سپس آن را در آب خیس کرده و هر روز بخورید
15- برای درمان موخوره چای شیرین بیان را به سر بمالید.
16- برای رفع بوی بد زیر بغل از برگ های شیرین بیان پماد درست کرده و در این قسمت ها بگذارید.

طریقه مصرف:

1-25 تا 30 گرم شیرین بیان را در یک لیتر آب بجوشانید و سپس مصرف نمایید.

2-از مخلوط مساوی شیرین بیان با بید گیاه و دم کرده آن نوشابه ای خنک و ادرارآور بدست خواهد آمد.

3-در عفونتهای گلو و برونشها و همچنین درد روده ها ابتدا 50 گرم ریشه شیرین بیان را در یک لیتر آب به مدت 5 دقیقه بجوشانید و به مدت 12 ساعت به حال خود رها کنید تا خوب خیس بخورد سپس مصرف کنید.

4-در مواردی که زبان قرمز شده یا روی آن دانه زده و یا ترک خورده، 200 گرم شیرین بیان را در یک لیتر آب بجوشانید به طوریکه سه چهارم آب آن تبخیر و کم گردد، سپس این جوشانده را برای شستشوی دهان بکار برید.

5-جوشانده فوق برای شستشو و کمپرس چشم وقتی مبتلا به ورم ملتحمه یا بلفاریته شده است نیز مفید است
چای‌ الاغی‌ : گیاهی‌ است‌ بسیار معطر که‌ در فصل‌ بهار در سراسر کوهستانهای‌ منطقه‌ میروید وگلهایش‌ قرمز و بنفش‌ رنگ‌ است‌ دم‌ کرده‌ آن‌ برای‌ تنظیم‌ فشار خون‌ و ناراحتی‌ اعصاب‌ و سردرد و رفع‌خستگی‌ و زکام‌ بسیار مفید است‌.
بیزوشا : گیاهی‌ است‌ مفید که‌ دانه‌های‌ تخم‌ریز کوچک‌ آن‌ را در آب‌ گرم‌ جوشانیده‌ و مینوشند.
امن‌ کومنجه : پنیرک‌. گیاهی‌ است‌ داروئی‌ برگهای‌ آن‌ را می‌چیند در آب‌ جوشانیده‌ و بعد از مدتی‌برگهای‌ جوشانیده‌ آن‌ را در دمل‌ می‌گذارند.
بابینه‌ : گل‌ بابونه‌. از گیاهان‌ داروئی‌ بوده‌ گل‌ آن‌ را می‌جوشانند و از جوشیده‌ آن‌ در جهت‌ رفع‌ دل‌ دردکودکان‌ استفاده‌ می‌شود.
جاجیغ‌ : گیاهی‌ است‌ خوراکی‌ و از آن‌ در جهت‌ پختن‌ آش‌ نیز استفاده‌ می‌کنند.
داغ‌ مرزه‌سی‌ : مرزه‌ کوهی‌. گیاهی‌ است‌ معار که‌ معرف‌ خوراکی‌ دارد و برگ‌ خشکی‌ شده‌ آن‌ را در آش‌بکار می‌برندو برای‌ افراد تنگی ‌ نفس دارند‌ دم‌ کرده‌ آن‌ مفید است‌.
شیورن‌ : خاکشیر. دانه‌های‌ ریز دارد مصرف‌ طبی‌ دارد و دانه‌های‌ آن‌ مهم‌ است‌. و برای‌ درمان‌گرمازدگی‌ و رفع‌ عطش‌ در تابستان‌ بکار می‌برید.
اولیک‌ : سبزی‌ است‌ که‌ در آش‌ می‌ریزند.
اوزلیک‌ : اسپند. گیاهی‌ است‌ که‌ دانه‌های‌ آن‌ در آتش‌ با بوی‌ خوش‌ مطبوع‌ می‌سوزد و خاصیت‌ضدعفونی‌ دارد. اسپند 97
* نام‌های دیگر آن: اسفند، حَرمَل، حُرمَل، جرهل، پسند، سداب کوهی، سداب بری، مولی، صندل‌دانه، اسفنجه و دوینشت می‌باشد.
1. طبع آن گرم و خشک است.
2. برای درمان یبوست آخر شب‌ها10 دانه با یک لیوان آب میل شود.
3. برای درمان شب‌ادراری هر شب قبل از خواب10 دانه اسپند با نصف قاشق چایخوری رازیانه میل شود و هر صبح یک عدد زرده تخم مرغ با کمی عسل به مدت 7 روز میل شود.
4. برای درمان تکرار ادرار صبح ناشتا 10 دانه اسپند همراه خاکشیر با یک لیوان آب جوشانده میل شود اسپند را در خاکشیر بجوشانید همین طور خام و ناسائیده میل شود.
5. خوردن اسپند ترس را از بین می‌برد.
6. امام صادق(ع) فرموده‌اند: اسپند شفا از هفتاد مرض است که سبک ترین آن‌ها جذام است پس آن را ترک نکنید.
7. اسپند خواب‌آور است شب‌ها چند دانه میل شود.
8. برای درمان کمردرد، سیاتیک روغن اسپند را در محل درد بمالید و هر شب 5 دانه میل شود.
9. برای درمان کرم روده صبح ناشتا 10 دانه به مدت 7 روز میل شود.
10. برای درمان تنگی‌نفس می‌توان از اسپند استفاده کرد.
11. برای بیماری لقوه یا صرع شبی هفت دانه اسپند میل شود.
12. برای درمان فلج، رعشه، سستی و پریدن ناگهانی اعضای بدن از روغن اسپند استفاده شود
قاز آیاغی‌ : نوعی‌ سبزی‌ خوراکی‌ است‌ که‌ معمولا در اکثر مزارع‌ بخش‌ جلفا می‌روید بیشتر در آش‌استفاده‌ می‌کنند.
عملیک‌ اوتی‌ : کاکوتی‌ آویشن‌. گیاهی‌ است‌ مفید و گل‌ و دانه‌ برگهای‌ بسیار معطر است‌ از عرق‌جوشانیده‌ آن‌ برای‌ دل‌ درد و ناراحتی‌ معده‌ استفاده‌ می‌کنند.
اودین‌ : کزنه‌ـ دارای‌ برگهای‌ دانه‌دار است‌ در کنار جویبارها میروید جوشانیده‌ آن‌ بیشتر بکار میرود.
استقودوس‌ : برای‌ شکم‌ درد نافع‌ است‌ دم‌ کرده‌ آن‌ مصرف‌ زیادی‌ دارد.
آغ‌ چاپاش‌ : سبزی‌ خوردنی‌ است‌ از آن‌ در آش‌ استفاده‌ می‌کنند.
کوشتره‌ دوبانی‌ : نوعی‌ سبزی‌ خوردنی‌ است‌ که‌ در آش‌ بیشتر مصرف‌ می‌شود.
قره‌ خود : گیاهی‌ است‌ داروئی‌ برگ‌ و گلهای‌ دم‌ کرده‌ و آن‌ را مینوشند برای‌ بعضی‌ از افراد مفید است‌.
شومین‌ : اسفناج‌ . سبزی‌ خوردنی‌ است‌.
کاف‌ گیله‌ : سبزی‌ خوردنی‌ است‌ برای‌ دفع‌ درد سینه‌ مفید است‌ نرم‌ کننده‌ معده‌ است‌
مکه‌ توکی‌ : کاکل‌ ذرت‌. دم‌ کرده‌ آن‌ را برای‌ دردهای‌ کلیه‌ بکار می‌برند
بولول : گیاهی است مانند لوبیا در مزارع گندم و جو می روید میوه لوبیا مانند آنرا
در آب میپزند و وبا نمک میل میکنند .
کهلیک اوتی : این گیاه در کوهپایه های منطقه در بهار میروید و خاصیت داروئی
فراوان دارد و مردم دمکرده آنرا بجای چای یا با چای نوش جان میکنند .
مملی مستان : این گیاه داروئی نیز در بهار ور دشت و صحرا میرویدو گلهای
سفیدی دارد .
ترشک را گونه‌های متفاوتی است سعی بر این است که خواص همه آن‌ها گفته شود.
* نام‌های دیگر آن: حَماض، ترشک اسفناجی، حماض البقر، حماض‌الماء، ترشه، حمیضه، ساق تروشک، ساق ترشک، نیره خراسانی، اوزیل، رومکس، استاک، ترشک درشت، پاسیانها، ترشکهای شیرین، حماض شیرین، حلیمون، طوطاق، اشلیه پاتم، امروله و اشلیه کیاتم می‌باشد.
1. طبع آن سرد و خشک است.
2. انواع ترشکها حاوی ویتامین ث می‌باشند در نتیجه مدر هستند.
3. این گیاه خنک کننده و تب‌بر است.
4. تصفیه کننده خون می‌باشد.
5. شادی آور است.
6. جهت خنازیر به صورت ضماد می‌گذارند.
7. جهت یرقان از دمکرده ریشه آن استفاده می‌کنند و برگ آن به طور مستمر میل شود.
8. جهت تقویت معده از برگ آن مانند سبزی خوردن به طور مستمر استفاده گردد.
9. تقویت کننده کبد است.
10. جهت درد و زخم معده ترشک را پخته با سماق میل کنند.
11. برای رفع زگیل ترشک را به موضع بمالند.
12. خوردن ترشک مقاومت بدن را در مقابل امراض بالا می‌برد.
<>

 
تورشک : گیاهی است ترش و خوشمزه و در بهار در کوههای منظقه میروید
ومردم آنرا با اشتیاق  می خورند.
چوبان کبریتی: گیاهی است کوهستانی  که دم کرده آن برای رفع عفونت مفید است .
اوشقون : (ریواس)در بهار میروید و ساقه های ترش مزه آن بسیار خوشمزه میباشد.
.        کسانی که ناراحتی کلیه دارند از مصرف زیاد آن خودداری کنند.
2.        برای روشن شدن مو 50 گرم ریواس را در یک لیتر آب به مدت 30 دقیقه بجوشانید سپس صاف کنید موها را چندین بار خیس کنید.
3.     برای از بین بردن کک مک و جوش‎های چرکی و از بین بردن جای جوش ریواس له شده را با کمی سرکه مخ

4_ساقه برگهای ان بانام قابالاخ می باشد و میتواند بشدت فشار خون را پایین اورد

اسم من ((مرغ ))- یا همان "پنجه  مرغی"است و نام علمی یم Cynodon dactylon است.  نام دیگرم در زبان محلی "چایر"است. کشاورزان و باغداران مرا دوست نمی‌دارند. چون تا حدی مزاحم آنهایم ولی فوایدی بسیاری نیز دارم: خون را تصفیه می‌کنم دشمن سرسخت سنگ کلیه و مثانه هستم. برای معالجه یرقان و نقرس مرا توصیه کنید. شیره ساقه مرا برای رفع سرفه مصرف کنید. اختلالات معده را از بین می‌برم. بذر مرا برای جلوگیری از قی و اسهال تجویز کرده‌اند.

ساقه هوایی مرا برای چرندگان بگذارید، زیرا آنها آنرا با ولع می‌خورند و برای استفاده دارویی به سراغ ساقه زیرزمینی من بروید. این ساقه ها دارای گره‌هایی هستند که فاصله آنها 2 تا 3 و حتی چهار سانتی متر است. رنگ آنها زرد و کمی شیرین و لعابدار می‌باشد. این ساقه‌ها دارای چند عامل دارویی املاح و پتاس است و به علت داشتن پتاس ادرار را زیاد می‌کند. خون را تصفیه می نماید و قلب را تقویت می‌کند. زیادکننده‌ی عرق و نرم کننده ی پوست می باشد. پس بهتر است شما این ساقه ها را در آورده ، شسته و ریشه های آنها را کنده و خشک کنید و در موقع لزوم از آنها استفاده کنید. اگر این ساقه ها را با مقداری ریشه شیرین بیان دم کنید، درمان خوبی برای رفع خشکی زبان و تقویت دستگاه دفع ادرار و معالج قولنج کبدی و سنگ کلیه و مثانه است . عصاره این ساقه‌های زیرزمینی برای مبتلایان به مرض قند مفید است. از این ساقه ها به صورت جوشانده و دمکرده بیست در هزار می توان استفاده کرد. شیره برگ و ساقه‌های جوان هوایی من در قولنج کبدی، یرقان و سنگهای صفراوی سودمند می‌باشد.

آشامیدن جوشانده‌ی ساقه های زیرزمینی من برای پیچش شکم و زخم ها و التهابات مثانه و سختی ادرار و خرد کردن سنگهای داخلی مفید می باشد. این جوشانده در تبهای شدید و بیماری سل تجویز شده و بسیار نافع است ، ضماد ساقه زیرزمینی من جهت التیام زخمهای تازه و ورمهای گرم و جلوگیری از آبریزش بینی تجویز شده است . ضماد خاکستر گیاه من جهت بند آوردن خون بواسیر و فرو بردن ورمها و بهبود زخم های چرکی و خونی سودمند می‌باشد.

عرق چایر و شریان های قلبی : اینکه بخوام این مطلب رو چطور شروع کنم خیلی مهمه! ما با توجه به پیجیده شدن زندگی هایمان تحت شرایط بدی زندگی میکنیم. این فشار باعث شده است که جسم و روح ما تحت تاثیر قرار گرفته برخی نارسائی ها در آن بوجود آید گاهی این نارسائی ها قابل مشاهده و گاهی غیر قابل رویت می باشد. دقت کردن در رفتار و سبک زندگی خیلی مهمه باید سعی کنیم تحت کنترل زندگی کنیم. اگر علائم یک بیماری دیده شود درمان آن توسط فرد و پزشک شروع میشود و بهبودی حاصل میشود اما برخی بیماری ها صفات و علائم قابل بروز ندارند. به بیماری های قلبی نگاه کنید آنها به آرامی در جسم ما وارد شده و رشد میکنند و ما زمانی به وجود آنها پی می بریم که اغلب زمان درمان قطعی گذشته است