مطالبی درمورد پوسیدگی دندانها

مطالب بیان شده خلاصه ای از سخنان دکتر کیمبرلی آ. هارمس، مشاور انجمن دندانپزشکی آمریکا است.

۱- شکر علت اصلی پوسیدگی ها است

نادرست؛ اما می تواند تا حدودی صحت داشته باشد. واقعیت این است که اسید تولید شده توسط باکتری های درون دهان شما، عامل ایجاد پوسیدگی است. هرچند این باکتری ها زمانی شروع به تولید اسید می کنند که شما کربوهیدرات مصرف کنید که شکر جزیی از این گروه مواد غذایی است.

برنج، سیب زمینی، نان، میوه و سبزیجات جزء کربوهیدرات ها هستند. زمانی که اسید، دندان شما را می خورد، باکتری ها سوراخ کوچکی برای تکثیر پیدا می کنند. مسواک و نخ دندان قادر به تمیز کردن این سوراخ کوچک نیستند. باکتری ها از طریق سوخت و ساز کربوهیدرات ها به تولید اسید ادامه داده و پوسیدگی دندان شما رفته رفته بزرگتر می شود.

یک حقیقت بسیار مهم: مقدار کربوهیدرات مصرفی عامل پوسیدگی دندان نیست، بلکه مدت زمان قرارگیری در معرض این مواد دندان شما را نابود می کند. خوردن مقدار زیادی کربوهیدرات برای ناهار، یک مثال است. اما اگر تمام روز مشغول نوشیدن نوشیدنی های شیرین باشید، در این صورت دندان شما به طور پیوسته در معرض عوامل ایجاد کننده پوسیدگی قرار گرفته است که برای دندان شما ناسالم تر است.

یک ضرب المثل می گوید: «تمام روز نوشیدنی بخور تا دندانت پوسیده شود».

۲- قرار گرفتن در معرض غذاهای اسیدی مانند لیمو باعث ایجاد پوسیدگی در دندان می شود

درست. غذاهای اسیدی مانند لیمو، آب مرکبات یا نوشیدنی های غیرالکلی پوسیدگی ایجاد نمی کنند، اما مینای دندان را در معرض خطر قرار می دهند. اسیدها می توانند مینای دندان را از بین برده و دندان شما را ضعیف تر کنند. در صورت از دست دادن محافظت مینای دندان و رسیدن به عاج، اکنون دندان شما کاملا مستعد پوسیدگی است.

۳- احتمال بروز پوسیدگی در کودکان نسبت به بزرگسالان بیشتر است

نادرست. به کمک آب حاوی فلوراید و مراقبت های پیشگیرانه، میزان پوسیدگی در کودکان آمریکایی، در ۲۰ سال اخیر، به نصف مقدار قبلی کاهش یافته است.

هرچند در شهروندان سالمند، افزایش در میزان پوسیدگی گزارش شده است.
علت: این افراد دارای شرایط ویژه ای هستند. برخی از داروهای مصرفی محیط دهان را خشک کرده و میزان بزاق را کاهش می دهند. بزاق برای مقابله با پوسیدگی دندان بسیار حیاتی است چرا که به خنثی کردن اسیدها کمک کرده و یک خاصیت ضدعفونی از خود بروز می دهد که باکتری ها را از بین برده و از گیر کردن غذا در بین دندان ها جلوگیری می کند.

۴-گذاشتن آسپرین در کنار دندان ها ، به تسکین درد دندان کمک می کند

نادرست. خوردن قرص آسپرین چیزی است که به کاهش درد دندان کمک می کند. از آنجایی که این قرص حالت اسیدی دارد، قرار دادن آن در کنار دندان ها می تواند بافت لثه را سوزانده و باعث ایجاد آبسه شود. از انجام این کار به پرهیزید و همواره قرص آسپرین را بخورید.

۵- تمامی پرکردگی دندان ها، نهایتا بایستی جایگزین شوند

نادرست. پرکردگی توسط آمالگام (آلیاژ جیوه با چند فلز دیگر) یا کامپوزیت در صورت از بین رفتن و یا ایجاد پوسیدگی جدید در کنار آن، یا در صورت شکستن دندان جایگزین می شود. در صورتی که هیچ کدام از این مشکل ها رخ ندهد، می توانید همین پرکردگی را برای باقی عمرتان داشته باشید.

انتظار این است که پرکردگی دندان برای تمامی عمر جواب دهد؛ اما این امر به مواردی از قبیل سایش دندان و عادات بهداشتی دهان بستگی دارد. در صورتی که روزی ۲ مرتبه با خمیر دندان حاوی فلوراید دندان های خود را مسواک بزنید و از نخ دندان و دهانشویه روزی ۱ بار استفاده نمایید، پوسیدگی کمتری را تجربه کرده و پرکردگی های شما مدت بیشتری دوام خواهند آورد.

۶- اگر پوسیدگی در دندان شما وجود داشته باشد، متوجه آن خواهید شد

نادرست. این یک باور بسیار بسیار نادرست است. پوسیدگی ملایم دندان هیچ علامت خاصی ایجاد نمی کند.

درد همراه با پوسیدگی دندان زمانی به سراغ شما می آید که پوسیدگی کاملا در مرحله پیشرفته قرار گرفته و باعث آسیب به عصب شده است. اگر به پوسیدگی فرصت پیشرفت دهید، در این صورت ممکن است نیازمند درمان های گران قیمت مانند عصب کشی ریشه شوید. به همین دلیل است که معاینات منظم دندانپزشکی از اهمیت بسزایی برخوردار است. همچنین با آغاز یک پوسیدگی، این مشکل خود بخود برطرف نخواهد شد. پوسیدگی از زمان آغاز، شروع به رشد می کند تا جایی که که دیگر قادر به تمیز کردن آن نخواهید بود. زمانی که پوسیدگی به عاج دندان رسید به رشد خود ادامه خواهد داد.

۷- با درمان دندان پوسیده، پوسیدگی متوقف می شود

درست. ممکن است بعدها پوسیدگی در سایر نواحی دندان ایجاد شود اما پوسیدگی خاص درمان شده از میان رفته است. با پرکردن پوسیدگی و انجام کارهای بهداشتی لازم مانند مسواک زدن، استفاده از نخ دندان و دهانشویه، آن نقطه از دندان مجددا دچار پوسیدگی نخواهد شد.

و اما یک اخطار: گاهی پرکردگی در اثر گذر زمان در لبه ها دچار شکستگی شده و از بین می رود. دسترسی به این نواحی برای تمیز کردن ، دشوار است؛ از اینرو باکتری ها وارد آن شده و پوسیدگی مجددا رخ می دهد.

۸- پوسیدگی در بین دندان ها، محتمل تر است

درست. هرجایی که باکتری ها بتوانند پنهان شوند و شما قادر به دسترسی به آن نقطه با استفاده از مسواک یا نخ دندان نباشید، ناحیه ای است که احتمال پوسیدگی در آن بیشتر است. به طور مثال شیارهای عمیق در پشت دندان های جلویی مکان های مناسبی برای پوسیدگی به شمار می روند. این امر می تواند در بین دندان ها نیز اتفاق بیفتد جایی که مسواک قادر به داخل شدن در آن مناطق نیست و بسیاری از مردم در مورد استفاده از نخ دندان در این مکان ها مشکل دارند. در مورد این قضیه با استفاده از یک دهانشویه حاوی فلوراید (دهانشویه ضد پوسیدگی) می توانید محافظت بیشتری از دندان های خود به عمل آورید.

۹- شکاف های ریز در بین  دندان ها، پوسیدگی را افزایش می دهد

درست. در صورت داشتن شکاف کوچک بر روی دندان و عدم توانایی در تمیز کردن آن، به احتمال فراوان دچار پوسیدگی خواهید شد. شکاف های بزرگتر از نظر تمیز کردن، آسان تر می باشند. بنابراین تا زمانی که آنها را خالی از باکتری نگه می دارید، این شکاف های بزرگ احتمال کمتری برای بروز پوسیدگی خواهند داشت.

۱۰- ترک ها و لب پریدگی های دندان، باعث بروز پوسیدگی می شود

درست. اگر این موارد باعث ایجاد مکانی مخفی برای باکتری ها شود، جایی که مسواک قادر به تمیز کردن آن نیست، این نواحی مستعد پوسیدگی خواهند بود. استفاده از دهانشویه حاوی فلوراید می تواند خطر پوسیدگی را کاهش دهد چرا که به راحتی به مکان هایی که مسواک به آنها دسترسی ندارد، جریان پیدا می کند. اخیرا به دلیل افزایش دندان قروچه در مردم، ترک های بیشتری در دندان ها ایجاد می شود. استرس و  نگرانی ، باعث می شود تا مردم بیشتر این کار را انجام دهند. مدیریت استرس می تواند نقشی کلیدی در سلامت دندان ها ایفا نماید.

۱۱- حساسیت دندان به معنی پوسیدگی در آن است

نادرست. حساسیت دندان می تواند به این معنی باشد که شما دارای دندان هایی حساس هستید یا عقب نشینی لثه در شما رخ داده که نهایتا ریشه دندان را در معرض محیط بیرونی قرار می دهد. ممکن است دندان هایتان شکسته باشند یا ترک بر روی آنها وجود داشته باشد و یا نیازمند درمان عصب کشی ریشه باشید. عوامل بسیار زیادی وجود دارند که می توانند باعث ایجاد حساسیت دندانی شوند که یکی از آنها پوسیدگی است.

۱۲- پوسیدگی ها تنها دلیل برای عصب کشی ریشه است

نادرست. در صورت آسیب دیدن عصب های درون دندان ها، نیازمند عصب کشی ریشه هستید. عدم درمان پوسیدگی دندان می تواند باعث آسیب به عصب شود، اما عوامل دیگری نیز در این پدیده دخیل هستند. ترک ها، شکستگی ها یا سایر آسیب های دندانی می تواند باعث آسیب عصب شود. در بسیاری از موارد دندان قروچه و فشردن دندان ها بر روی هم می تواند باعث ایجاد مشکلات دندانی شود که نهایتا شما را ملزم به استفاده از درمان عصب کشی ریشه خواهد کرد.

۱۳- دندان قروچه و فشردن دندان ها بر روی هم، می تواند منجر به پوسیدگی شود

درست. دندان قروچه و فشردن دندان ها بر روی هم یکی از مخرب ترین کارهایی است که می توانید با دندان های خود بکنید. با آدامس جویدن معمولی، دندان ها تنها برای مدت کوتاه (چند میلی ثانیه) با هم تماس دارند و لذا تنش بسیار کمی را تجربه خواهند کرد. اما دندان قروچه و فشردن دندان ها بر روی هم فشار بسیار زیادی بر دندان ها برای زمان های طولانی تر وارد می کند. این امر نهایتا می تواند باعث ایجاد ترک، شکستگی یا آسیب جدی به دندان شما شود. در صورتی که این نوع شکستگی باعث بیرون آمدن عاج تضعیف شده دندان شود، پوسیدگی دندان با سرعت بیشتری شکل خواهد گرفت. عموما دندان قروچه و فشردن دندان ها بر روی هم باعث می شود تا برای بازیابی دندان شکسته از روکش استفاده گردد یا عصب کشی ریشه برای درمان عصب آسیب دیده به کار می رود.

۱۴- پوسیدگی های موجود در دندان بچه ها، به هیچ وجه نگران کننده نیستند

نادرست. دندان شیری فضای مورد نیاز برای دندان های دائمی را حفظ می کند. در صورتی که پوسیدگی ها در دندان بچه ، بدون درمان باقی بمانند، می توانند باعث ایجاد دردهای جدی و آبسه شوند. گهگاه عفونت می تواند به سایر قسمت های بدن نیز انتقال یابد و در برخی از موارد، حتی منجر به مرگ شود.

۱۵- مسواک زدن، استفاده از نخ دندان و دهان شویه بهترین راه برای جلوگیری از پوسیدگی است

درست. قطعا این امر حقیقت دارد. پیشگیری کلید حل مشکلات است. باید باکتری ها را از دندان های خود بزدایید. دوبار با خمیر دندان حاوی فلوراید دندان های خود را مسواک بزنید واز نخ دندان و دهان شویه روزانه به طور مرتب استفاده کنید. دهان شویه های ضد میکروب، باکتری ها را هدف قرار داده، جرم دندان را کم کرده، باعث بهبود بوی بد دهان  و ورم لثه می شوند. دهان شویه های حاوی فلوراید، دندان ها را در برابر پوسیدگی مقاوم تر می کند. در صورتی که باکتری ها به طور مرتب و روزانه از تمامی نواحی دندان هایتان زدوده شوند، دچار پوسیدگی دندان نخواهید شد.