نظافت محیط و خانهتکانی: |
مردم قبل از رسیدن سال نو تحولی در زندگی خود ایجاد میکنند و با خرید لباس نو و تمیز کردن محل زندگی خود نشاط خاصی به زندگی خود میدهند. |
نوروزخوانان: |
در روستاها و شهرهای مختلف ایران، از نیمههای اسفند، گروههای نوروزیخوان راه میافتند و در کوچه وخیابانها نوروزیه میخوانند. نوروزخوانان جوانانی هستند که به زبان محلی ترانهی نوروزی میخوانند و از آمدن نوروز خبر میدهند و مژدگانی دریافت میکنند و آنها چنین میخوانند:
باد بهاران آمده نوروز سلطان آمده مژده دهید ای دوستان این سال نو بازآمده
|
|
حاجیفیروز: |
یکی از ارمغانهای نوروز حاجیفیروز است که از شادی و نشاط صحبت میکند. او لباسی سرخ میپوشد، گیوههای نوکتیز و منگولهدار به پا میکند و کلاه مخروطی دراز و منگولهدار بر سر میگذارد. او چهرهای سیاه و لبانی سرخ و دندانهایی سپید دارد و دایرهای زنگی در دستش است و شعرهایی را همراه با نواختن دایرهی زنگی میخواند. |
|
چراغانی نوروزی: |
چراغانی، سنتی قدیمی است که قدمت آن به روزگار باستان میرسدکه اقوام ایرانی به هنگام فرا رسیدن نوروز بر در و بام خانهها و بلندی دژها مشعل روشن میکردند و آتش میافروختند. امروزه نیز در بسیاری از نقاط ایران، این آیین را با روشن کردن ریسههای چراغ بالای ورودی منازل و یا روشن کردن چراغ انجام میدهند. |
پهن کردن سفرهی هفتسین: |
در سفرهی سفید رنگ هفتسین که نماد گستردگی جهان، پاکی و سفید بختی است و معمولا آن را روی فرش پهن میکنند، هفت سینی گذاشته و در هر یک اقلامی قرار میدهند که با حرف (سین) شروع شده و هر یک نماد مفهومی است که ریشه در فرهنگ ایرانیان دارد.عدد 7 عدد نامیرایی، جاودانگی و کمال است و برای ایرانیان جایگاه ویژهای دارد. میتوانید در مورداجزای سفرهی هفتسین در همین ویژهنامه مفصل بخوانید. |
|
نظافت شخصی و پوشیدن لباس تمیز: |
نظافت و رعایت بهداشت و نیز پوشیدن لباس تمیز و استفاده از عطر و بوی خوش در صورت امکان از وظایف اخلاقی و اجتماعی نوروز است. از امام صادق(ع) روایت شده که فرمود: "در نوروز غسل کن و تمیزترین لباسهای خود را بپوش و با عطر، خود را خوشبو کن". |
تحویل نوروزی: |
در وقت تحویل سال تمام خانواده در کنار هم میباشند و دور هم و پای سفرهی هفتسین مینشینند و منتظر شلیک توپ و آغاز سال نو میشوند. پس از شلیک توپ و تحویل سال، بزرگ خانوده از بین قرآن پول نو برمیدارد و به اعضای خانواده هدیه میدهد و عید را تبریک میگوید، همچنین در هنگام تحویل سال، همگان دعای زیر را میخوانند:
یا مقلّب القلوب و الابصار یا مدبّر اللّیل و النهار یا محوّل الحول و الاحوال حوّل حالنا الی احسن الحال
|
هدیه و عیدی: |
هدیه و عیدی دادن در این ایام در میان مردم معمول بوده است. نکتهی مهم در این رابطه خودداری از افراط و تفریط و تکلف است و باید شرایط اقتصادی افراد و جامعه مورد توجه قرار گیرد. در این باره آقای رحیمیان در کتاب سایه آفتاب مینویسد: در روز عید نوروز خدمت امام خمینی (س) رسیدیم. حضرت امام با نشاطتر از روزهای گذشته و با صورتی متبسم در حالی که قبایی نو بر تن داشتند وارد شدند و به افراد حاضر چند بار مبارک باشد گفتند. سپس خودشان سراغ سکههای یک ریالی را گرفتند و در کف دست همه قرار دادند. مشابه این برنامه در نوروز سالهای دیگر نیز تکرار میشد. |
|
دیدار اقوام و آشنایان و شادباشهای نوروزی: |
در ایام نوروز خانوادهها به دیدار اقوام خویش میروند و سال نو را به آنها تبریک میگویند و برایشان آرزوی سالی پربرکت مینمایند. برخی از جملات مورد استفاده در این دیدارها تبدیل به جملاتی فراگیر در فرهنگ ایرانی شده است که اغلب ایرانیان در دیدارهای نوروزی خود از این جملات استفاده می کنند؛ از جملهی آنها میتوان به "صد سال به این سال ها"، "مبارکا باشه انشاالله"، "هر روزتان نوروز، نوروزتان پیروز" و ... اشاره کرد. خانوادههای ایرانی، در حال حاضر برای انجام این دیدارها به اولویتهای زیر توجه دارند: * دیدار از بیماران. * دیدار از خانواده شهدا و جانبازان. * دیدار از بستگان نزدیک. * دیدار از دوستان. |
خوردنیهای نوروزی: |
در بسیاری از مناطق ایران، انواع شیرینی و شکلات و آجیل برای استقبال از سال جدید و پذیرایی از مهمانهای نوروزی تهیه میشود. در روستاهای ایران نیز زنان خانهدار، انواع شیرینیهای سنتی و محلی از جمله قطاب، نان، نخودچی، باقلوا، سوهان، نان گردویی و نان قندی را برای سال جدید میپزند. به جز شیرینی و شکلات نوروزی، غذاهای خاصی نیز برای استقبال از بهار پخته میشود؛ سبزی پلو با ماهی، کوکو سبزی، آش رشته و ماهی شکمپر از جمله غذاهای سنتی ایرانیان است که در شب عید طبخ و در جمع خانواده و در اولین شب سال جدید صرف می شود. |
|
کارتهای تبریک نوروزی: |
در زمانهای قدیم - و البته در همین روزگار - رسم بود که هرکس در ایام نوروز از خانوادهاش دور بود، برای آنها و به مناسبت تبریک سال نو، کارت یا نامهای محبتآمیز همراه با شادباشها و تبریکها و تصاویری از گلهای بهاری و مناظر زیبا ارسال کند تا در جشن آغاز سال نو در شادی دیگران سهیم باشد. این رسم در سالهای اخیر و با پیشرفت تکنولوژی، از طریق پست الکترونیکی (E-mail)، پیامک (SMS) و پیامک چندرسانهای (MMS) نیز صورت میپذیرد. در این میان، استفاده از پست الکترونیکی و محیط اینترنت به علت امکان استفاده از جذابیتهای صوتی، تصویری و ... به عنوان یکی از روشهای نوین و جذاب برای تبریک سال نو در میان مردم در حال گسترش است. |
|
مسافرت نوروزی: |
با آغاز سال نو و رویش جوانهها، هوای مطبوع بهاری بر همه جای ایران حاکم میشود. تعطیل بودن مدارس و ادارات فرصت مناسبی است برای بازدید از این مناظر و استراحت چند روزه در دامان طبیعت سبز و زیبای بهاری ایران. |
|