پژوهشی درنژادوزبان اذربایجانی ها

پژوهشی درنژادوزبان اذربایجانی ها

 درمورد نژاداذربایجانی ها نظرواحدی وجودنداردامااکثرآ معتقدندساکنان اصلی اذربایجان ازچندین هزارسال قبل ترک نژادبوده وهمین دیدگاه امروزتوسط پان ترکیست ها بشدت ترویج می شود .

اذربایجان ازدوره انسانهای اولیه مسکون بوده وبارهامسکن اقوام وطوایف مختلف شده است . طوایف وقبایلی نیزازاین جابجایی های دیگرکوچ کرده وگاهی بعدازمدتهابه همین جابازگشتند . برهمین مبناقبایل واقوام ترک زبان نیزازجمله اقوامی بوده اندکه ازدیربازدراین سرزمین اقامت داشته اندومی توان انان را جزوساکنان بومی این سرزمین دانست . غیرازترک زبانان بومی ، کوچ نشین ترک نیزهرازچندگاهی به این سرزمین واردمی شدندوباساکنان اینجاوازان جمله باهم زبانان بومی خوددرمی امیختند .

بنابراین به اعتقادبرخی ازکارشناسان دراذربایجان بادونوع ترک زبان سروکارداریم ، بومیان ومهاجران ودراین میان معمولآسخن ازترک زبانان نوع دوم (مهاجر) رفته وبه بومیان توجهی نشده است .

« حاجیف » درکتاب زبان ادبی اذربایجان چنین می نویسد :

" موضوع دیگری که موردتذکرطرفداران نظرموردبحث قرار می گیرد ، این است که منابع تاریخی معمولآبه اقوام دارای موقعیت سیاسی برتروحادثه ساز توجه دارند و قبایل بومی جاافتاده راکه به زندگی روزمره خودادامه میدهند، نادیده می گیرند . درمورداذربایجان هم ازانجایی که مادهاوپارس هاوپارت های ایرانی زبان دردوران پیش ازاسلام ازموقعیت سیاسی برتری برخورداربوده اند ، اقوام غیرایرانی زبان وازان جمله ترک زبانان ساکن اذربایجان عهدباستان تحت الشعاع انها قرارگرفته اندوازمیدان دیدوتوجه دورمانده اند . درحالی که طوایف وقبالیل غیرایرانی زبان وازان جمله ترک زبانان ، پیش ازراه یابی مادهابه این سرزمین ، دراینجاسکونت داشته اندوحتی بخشی ازطوایف وقبایل تشکیل دهنده ی اتحادیه طوایف مادغیرایرانی بوده اند . " ⁽¹⁾

حاجیف خاطرنشان میکندکه ترک زبانان ساکن اذربایجان قدیم باامدن سکاهاکه بخشی ازانان هم زبانشان بودند ، تقویت شدندوبرحجم ووزن عمومی توده ی انهادراین سامان افزوده شد . ⁽²⁾

میرعلی سیدوف بران است که درمنشأء وترکیب مردم اذربایجان سه شاخه عمده شرکت داشته اندکه عبارتنداز :

" قبایل مادکه اساسآ دربخش اذربایجان زندگی می کرده اند ، اران – البان هایی که درشمال می زیسته اندوسرانجام قبایل ترک زبان که ازدیربازدرهردوبخش اذربایجان مسکن گزیده اند . لکن سهم هرکدام ازاین سه شاخه درترکیب قومی مردم این سامان به یک اندازه نیست سهم عمده باقبایل ترک زبان بوده است . " ⁽³⁾

زبان یکی ازعوامل بسیارمهم درشناخت یک ملت وتمایزاوازدیگرملل به حساب می اید . البته مواردی نیزوجوددارد که زبانی بریک ملت تحمیل شده وبه مرور زمان جای زبان مادری راگرفته است . درموردزبان مادری مردم اذربایجان سخنها گفته شده است و منابعی به نگارش درامده است .

یکی ازعلل مهم پرداختن به ریشه یابی مردم این خطه ، استقلال زبانی ونژادی این سامان ، ازایرانیان است .

به اعتقاداکثر اندیشمندان فرهنگ وزبان اصلی ساکنین اذربایجان ترکی است . شمارمنابع تاریخی که مورداستناد می باشدبیش ازچندین موردمی باشدکه تعدادی ازانهاعبارتنداز :

1 – کتاب «oppert» باستان شناس فرانسوی که مادهاراالتایی وترک دانسته است .  

2 – داستان ابوالعلای معری شاعرعرب قرن پنجم هجری

3 – نامه دانشوران که دراواخردوره قاجارمنتشرشده است ومستند ان داستان ابوالعلای معری است .

4 – کتاب لسترنج که درتعریف واژه ی اذری به نام دانشوران استنادکرده است .

5 – منبعی که قطران تبریزی شاعرقرن پنجم هجری رابه استناداشعارش ترک می داند .

6 – کتاب « دده قورقود » به زبان اغوزی که به نیاکان مردم اذربایجان نسبت داده می شود . ⁽⁴⁾

درسالهای اخیرکتابهاومقالات ومصاحبه های فراوان دراین راستامنتشرشده است .

زبان وفرهنگ ترکی ازدیدگاه بیشتراندیشمدان دارای سابقه ای بیش ازهفت هزارسال دراذربایجان وایران است . صدهاکتیبه سنگی ، لوحه های سنگی وگلی ، نوشته های روی پوست حیوانات وهزاران دست نوشته به یادگارمانده ازاعصاروقرون طولانی ، گواهان صادق این سابقه فرهنگی است .

امادرکل بیشترزبان دانان وصاحب اندیشان زبان ونژادمردم اذربایجان راترکی می دانندومعتقدند کسانی که زبان ونژادمردم اذربایجان رابرخلاف این متصورند عمدتآ غیرکارشناس ویادست نشانده بوده واهداف سیاسی دارند .

پاورقی :

• ^{تاریخ زبان ادبی اذربایجان ، حاجیف ، صص 3 - 22 ، به نقل ازرحیم رئیس نیا ، اذربایجان درسیرتاریخ ایران ، بخش اول ( تبریز : انتشارات نیما ، 1368 ) ص856}
• ^{پیشین ، ص 872}
• ^{پیشین ، ص 3 – 872}
• ^{غلامرضاانصاف پور ، تاریخ تباروزبان مردم اذربایجان ،( تهران : انتشارات فکرروز ، 1377) صص 39 - 44}

منابع : (بهره گیری ازمنابع پایان نامه ارشدم)

^{1 – رئیس نیا ، رحیم ، اذربایجان درسیرتاریخ ایران ، بخش اول ( تبریز : انتشارات نیما ، 1368 )}

^{2 – انصاف پور ؛ غلامرضا ، تاریخ تباروزبان مردم اذربایجان ( تهران : انتشارات فکرروز ، 1377)}

^{3 -  بهره گیری ازمقاله ها و سایرپایان نامه ها درکتابخانه مرکزی تهران}