از اصولگرایی تا اصلاح طلبی
حسن روحانی عضو جامعه روحانیت مبارز متعلق به اصولگرایان و در عین حال رهبر حزب اعتدال و توسعه و از چهرههای نزدیک به اصلاح طلبان است.
وی در دوره اصلاحات، محافظهکار قلمداد میشد اما پس از کنارهگیری از دبیری شورای امنیت ملی به سیاستمداری منتقد تبدیل شد و از محمود احمدی نژاد انتقادهای شدیدی کرد.[۱۵۴] او در سالهای اخیر با اصلاح طلبان و چهرههای اصلاح طلب قرابت بیشتری داشته است.
او در گفتگوی تلویزیونی در جریان تبلیغات انتخاباتی گفت : "من یک اعتدال گرا هستم و با اصولگرایان و اصلاح طلبان معتدل آشنایی دارم و با آنان در ارتباطم و در این ۳۰ سال تفکراتم تغییر نکرده و افراط گرا نبودم. من همیشه با اصولگرایان و اصلاحطلبان آشنا و نزدیک بوده و کار کردهام، امروز نیز این مسیر را طی میکنم؛ در این سی و چند سال مسیر و خطم تغییر نکرده و هیچگاه افراط گرا نبودم لذا امروز نیز نماینده کسانی هستم که اعتدال را دوست دارند."[۱۵۵]
او در سخنرانی خود در میان مدیران صداوسیما پیش از آغاز کار دولتش گفت : "کابینه من یک کابینه کاملاً فراجناحی خواهد بود و تکیه آن بر شایستگی خواهد بود و از آنجا که این دولت هیچ تعهدی به هیچ حزب و جناحی نداده است، وامدار هیچ حزب و جناحی هم نیست؛ شایستهترین افراد از هر حزب و جناحی که باشند، البته به شکل اعتدال و میانهروی برای خدمت به مردم برگزیده خواهند شد."
او در جریان سخنرانی خود در جلسات رأی اعتماد مجلس گفت : "من با اصلاح طلب یا اصولگرا بودن افراد مشکلی ندارم، اما چیزی که اهمیت دارد این است که در دولت تدبیر و امید باید بر اساس خط مشی اعتدال عمل کنند."
گفتمان عقلانیت، اعتدال و اصلاحات
روحانی در انتخابات ریاست جمهوری ۱۳۸۰،انتخابات ریاست جمهوری ۱۳۸۴ وانتخابات ریاست جمهوری ۱۳۸۸ رهبری حزب اعتدال و توسعه را بر عهده داشت که در این سه انتخابات به ترتیب از سید محمد خاتمی، اکبر هاشمی رفسنجانی و میرحسین موسوی حمایت کرد.[۱۵۶]
وی در انتخابات ریاست جمهوری ۱۳۹۲ رسماً از سوی اکبر هاشمی رفسنجانی و همچنین سید محمد خاتمی حمایت شد.[۱۵۷][۱۵۸]
محمدرضاعارف کاندیدای رسمی اصلاح طلبان درانتخابات ریاست جمهوری ۱۳۹۲ به درخواست سید محمد خاتمی و به نفع حسن روحانی از کاندیداتوری کناره گرفت. پس از این کناره گیری، روحانی ضمن تشکر از عارف و خاتمی، در نامهای به سید محمد خاتمی نوشت: "باور دارم که گفتمان «عقلانیت و اعتدال و اصلاحات» میتواند مطالبات به حق مردم را دنبال کند و به حقوق اساسی ملت، کارآمدی دولت، هماهنگی قوا و تعامل مؤثر با رهبری بزرگوارِ نظام، مدد رساند."[۱۵۹] او در این نامه از گفتمان مورد نظر خود تحت عنوان گفتمان "عقلانیت، اعتدال و اصلاحات" یاد کرد.
وی پس از پیروزی در انتخابات ریاست جمهوری ۱۳۹۲ در سخنانی که به صورت زنده در اخبار ساعت ۲۱ شبکه یک سیمای جمهوری اسلامی ایران پخش می شد گفت : «بیشک نقش امیدآفرین آیتالله هاشمی رفسنجانی و حجتالاسلام والمسلمین سید محمد خاتمی که از چهرههای درخشان نظام در این خیزش خروش بودند شایسته قدرشناسی است.»[۱۶۰]
« وزیران من فرماندهان کهنهکار هستند نه سربازان میدان »
سخنرانی حسن روحانی در روز رایگیری وزیران پیشنهادی مجلس، ۲۴ مرداد ۱۳۹۲[۱۶۱]
حسن روحانی در جریان انتخابات ریاست جمهوری ۱۳۹۲ ( شعار ها ، برنامه ها ، حامی ها ) و انتخاب کابینه خود ، بسیار به اصلاح طلبان نزدیک شد ؛ از همین رو بسیاری چرخش آرام گرایش سیاسی وی از سوی اصولگرایی به سمت اصلاح طلبی را تأیید می کنند .
ریاست جمهوری
تنفیذ، تحلیف و معرفی کابینه
نوشتارهای وابسته: تأیید کابینه حسن روحانی و دولت یازدهم جمهوری اسلامی ایران
حسن روحانی در بیشکک قزاقستان
در تاریخ ۱۲ مرداد ۱۳۹۲ حکم ریاست جمهوری حسن روحانی توسط سیدعلی خامنهای رهبر ایران تنفیذ گردید و پس از آن مراسم تحلیف وی در تاریخ ۱۳ مرداد در مجلس شورای اسلامی برگزار شد.[۱۶۲][۱۶۳][۱۶۴][۱۶۵] حسن روحانی در انتهای سخنرانی خود در مراسم تحلیف درخواست بررسی و سابقه کاری اعضای کابینه پیشنهادی دولت تدبیر و امید را به ریاست مجلس ارائه داد که پس از آن توسط دبیر مجلس متن نامه و فهرست اعضای کابینه خوانده شد. بعد از جلسات بررسی رأی اعتماد، نمایندگان به ۱۵ وزیر پیشنهادی رأی اعتماد دادند اما محمد علی نجفی، وزیر پیشنهادی وزارت آموزش و پرورش، جعفر میلی منفرد، وزیر پیشنهادی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و مسعود سلطانی فر، وزیر پیشنهادی وزارت ورزش و جوانان موفق به کسب رأی اعتماد مجلس نشدند. حسن روحانی دو روز بعد به ترتیب، علیاصغر فانی، جعفر توفیقی و رضا صالحی امیری را به عنوان سرپرست وزارتخانههای مذکور منصوب نمود. روحانی طی روزهای بعد به تدریج سایر اعضای کابینه را نیز مشخص کرد. او در ۲۷ مهر ۱۳۹۲ طی نامه ای به علی لاریجانی، رئیس مجلس شورای اسلامی، برای تصدی وزارت آموزش و پرورش، وزارت علوم تحقیقات و فناوری و وزارت ورزش و جوانان ، به ترتیب علی اصغر فانی، رضا فرجی دانا و رضا صالحی امیری را به مجلس معرفی نمود، که فانی و فرجی دانا موفق به اخذ رأی اعتماد شدند، اما وزارت ورزش و جوانان همچنان بی وزیر ماند. وزرا، معاونین و اعضای کابینه دولت یازدهم عبارتند از: