دَه ده م قورقود

هر ملللتين کئچميشي او ميللتين کيم اولدوغونو بيان ائدير، انسان تاريخده اوز بابالارينين ترجمه حالين اوخوياندا ايکي حالت اوز وئرير:

الف: اينساني کيچيلده ن و اوتانديران

بير شخصين طايفالاريندان، ياخين دوستلاريندان يا يولداشلاريندان بيري بير پيس عمله مرتکب اولاندا نه تکجه اونون بلکه بوتون قوهوملارينين باشيندا قاخينج اولور.

اوشخص هر زامان ايسته يير آغزين آچيب بيرسوز دئسين، دئييرلر سنين فيلان آدامين فيلان ايش گوروبدور. بير خالق دا بوناتاي ديره اگر گئچمشده آتالاري بير پيس عمله مرتکب اولوبدورلارسا او خالقين باشيندا قاخينج اولوب خالقلار  ايچينده باشين يوخاري قالديرابيلمز.

ب: اينساني فرح لنديره ن و اوجالدان

اينسان گئچميشه باخاندا گورور تاريخ بويو آتالاري، ظولمه عدالتسيزليک، نابرابرليک و ... قاباغيندا دايانيب دالي يا قاييدماييبلار مگر حاقلارين آليب يا حاق اوستوند اولوبدورلر کي بونلار نه تکجه او شخصه، بلکه اونون خالقينادا بويوک افتخار اولوب و هر زامان او خالقي اوجالدار.

بيزيم آذربايجانيميزدا تاريخي باشدان باشا حماسه و افتخاردير. اونا گورَه دَه هميشه باشي اوجا ياشاييب و ياشاياجاقدير، چونکي بو قهرمان بِئجَردَه ن اؤلکه، چوخ بؤيوک حکيم لَر، شاعيرلَر، طبيب لَر و مبتکيرلَر اؤزونده ن يادگار قويوبدورکي: کوراوغلي، شهريار، صائب تبريزلي، قارچان بني  و چوخللي لارين آد آپارماق اولار.

آدآپارديغيميز شخصيت لَردن بيري دَه تاريخيميزين افتخاري، مدنيتيميزين بَزَيي، عاشيق لارين مُرادي، اوغوز ائلينين آغ ساققالي ((کيتاب دده قورقود)) ون صاحيبي، دده م قورقودور کي بير اثر اوزونده ن يادگار قويوبدور کي اگر مقايسه ائده ک، نظامي نين خمسه سينده ن، سعدي نين گولوستانيندان، فردوسي نين شاهنامه سينده ن نئچه قات عظمتلي دير.

ده ده قورقودون آدي جامع التواريخ و شجره تراکمه دَه درج اولموشدور. بعضي لَر اونون اوغوزلارلا، بعضي عباسي لَرلَه، بعضي لَر اسلام پيغمبري و بعضي لَر اسيه عيسي پيغمبرلَر چاغداش اولدوغونو بيان ائتميشلَر بونلارا باخماياراق دَه دَه قورقود کيتابينين باشلانيشيندا بئله اوخويوروق:

سلمان فارسي اسلام دينينه اينانيب قاييتليقدان سونرا بو ديني اوغوزلار ايچينده تبليغ ائديردي.