نقدی بر فیلم داستانی خان و چوبان ساخته آقای قنبر حامد
فارغ از نکات مثبت این فیلم داستانی، فیلم بیشتر شبیه یک صحنه تئاتر می باشد تا یک صحنه در قالب فیلم! من اطلاعات خاصی از اینکه این داستان به کدامین دهه مربوط می باشد، ندارم و در اینترنت هم نتوانستم ادبیات مربوط به این داستان را پیدا کنم جز ماجرای خان چوبان و سارای. ولی صحنه های فیلم پر از اشکالاتی است که نشان دهنده ی ضعف منشی صحنه و تا حدودی فیلمنامه می باشد.
1- در اول فیلم، خان یک اردک وحشی را با گلوله می زند و در دیالوگ مربوط به آن می گوید «درست زدم به قلبش» و ذبیح الله هم آن را تایید می کند و می گوید بله درست زدید به قلبش در حالیکه اردک کاملا زنده بود.
2- اگر داستان خان و چوبان مربوط به سالهای بسیار گذشته باشد، دوربین شکاری به کار رفته در فیلم، بسیار جدید می باشد. سال تاسیس دوربینهای شکاری دو چشمی، مربوط به 1947 می باشد یعنی حدود 67 سال قبل.
3- دم پایی های به کار رفته در فیلم، همچنین کفشهای به کار رفته، بسیار جدید می باشند.
4- تناسب خاصی بین لباسها و شلوار بازیگران وجود ندارد. لباسها طرح قدیمی دارد ولی شلوار طرح جدید و امروزی دارد در حالیکه در آن زمان از لباسهای محلی و چاروق بیشتر استفاده می شده است.
5- بعضی از بازیگران مخصوصا نوازنده ی ساز، به دوربین نگاه می کنند.
6- شیشه شراب که طرح قدیمی نداشته و کاملا طرحی جدید و امروزی می باشد.
7- جورابهای بازیگران هم طرح جدید بوده و از جورابهای روستایی استفاده نشده است.
8- آرایش و فرم ابروهای گلین باجی و دیگر خانمهای بازیگر، با طرح و مدل امروزی می باشد.
9- روی درب منزل خان نوشته شده د.د.ت که طوری نوشته شده که نشان دهنده ی این است که برای این خانه این ماده شیمیایی که جزء سمومات می باشد، تحویل داده شده است. آیا واقعا در آن زمان ماده ی د.د.ت در ایران مورد استفاده بوده است یا خیر هرچند این ماده، بیش از 120 سال قدمت دارد.
10- شیشه های به کار رفته در پنجره های منزل خان، با طرح جدید و امروزی می باشد.
11- تانکر آب هم با طرح امروزی است.
12- آیا در زمان زندگی خان و چوبان، تراکتور وجود داشته است؟ سال تاسیس ساخت تراکتور در ایران 1346 می باشد یعنی در حدود 47 سال قبل.
13- ساعت مچی راننده ی تراکتور، با طرح و مدل امروزی است.
14- طرح و مدل شطرنج، کاملا امروزی است و هر چند قدمت شطرنج بسیار زیاد است، ولی مدلهای مهره های شطرنج به کار رفته در فیلم، بسیار جدید و امروزی است.
15- مداد به کار رفته کاملا طرح جدید می باشد و در زمانهای قدیم در ایران بیشتر از پر و جوهر برای نوشتن استفاده می شده است هر چند قدمت ساخت مداد در کشورهای اروپایی، زیاد است.
16- کاغذ کاهی به کار رفته هم طرح جدید و امروزی است.
17- دفتر و خودکار عاقد هم بسیار جدید و امروزی است.
18- عینک ذبیح الله طرح جدید و امروزی است.
19- کمربند بازی کودکان هم طرح جدید و امروزی است.
20- نان به کار رفته در سفره، پختش کاملا مربوط به امروز می باشد.
21- با توجه به اینکه در فیلم یک ریالی مورد استفاده قرار گرفته، پس می توان گفت که قدمت این داستان، بیش از 80 سال نمی باشد ولو اینکه اگر بیشتر از آن باشد مثلا 100 سال، باید در این مورد بحث کرد.
22- در صحنه ای، مراد به آبیش بدون اینکه بگوید سر شمسعلی چه بلایی آمده، ازش درخواست می کند تا بیاید به دنبال شمسعلی بروند و آبیش هم یک چوب بر میدارد و می گوید: تنم واسه اینجور کارها می خارد.
23- خط ریش آبیش با خط ریش دیگر بازیگران حتی خان، فرق می کند. بقیه بازیگران دارای خط ریش امروزی می باشند.
24- در صحنه عروسی که نوازنده ها در حال نواختن می باشند، تابلوی نقاشی وجود دارد که تاریخش 1361 می باشد.
25- روز عروسی، آقای جلیل علیزاده از نوچه های خان، با پنبه روی فرش نوشته تویوز موبارک اولسو. که در این موقع به ذبیح الله می گوید که ببیند حرفی از قلم نیفتاده باشد که ذبیح الله می گوید یک ن کم دارد در حالیکه حرف ن آماده در دست آقای جلیل علیزاده می باشد که به ذبیح الله می دهد.
26- در صحنه عروسی، داخل حیاط، ذبیح الله با قاشق اونم با طرح و مدل امروزی، از داخل دیگ که یا خالی است و یا پر آب که بخار آن هم دیده نمی شود، مثلا به عنوان آش یا خوراکی خاص، ذره ای را برمیدارد و می چشد.
27- گریم شمسعلی در زمانیکه زندانی افراد جمشیدخان می باشد، با زمانیکه داخل توالت رفته و بیرون می آید، کاملا متفاوت است.
28- اصلا ما در این فیلم مردمان روستایی را نمی بینیم گویی روستا خالی از سکنه، و مختص چند نفر بازیگر می باشد.
با این حال فیلم داستان خوبی دارد، فیلمبرداری و صداگذاری بسیار عالی دارد. اگر به مسئله فیلمنامه از نگاه منشی صحنه و آنچه در بالا ذکر شد اهمیت داده می شد، بسیار خوب به نظر می رسید ولی برای مردم عادی فیلم جذابی خواهد بود در حالیکه از نظر هنری در قالب فیلم، خیر.