واژه سرطان از کلمه لاتین carcinoma به معنی خرچنگ گرفته شده است. سرطان از وحشتناکترین بیماریهاست و به تومور بدخیمی اطلاق میشود که با رشد غیرطبیعی یک سلول یا گروهی از سلولها ایجاد میشود. امروزه، سرطان دومین عامل مرگ و میر بعد از بیماریهای قلبی در جهان است. سرطان بیش از بیماری را شامل میشود.
بیشتر سرطانها در گروه سنی ۵ تا سال رخ میدهد. جنسیت بر روی حادث شدن این بیماری تأثیری نمیگذارد. با این حال، بر روی مکان رشد تاثیر میگذارد. در مردان، سرطان معمولاً در رودهها، پروستات و ریهها دیده میشود. در زنان، سرطان غالباً در بافتهای پستان، رحم، کیسۀ صفرا و تیروئید بروز میکند.
علائم بروز سرطان
علائم بروز سرطان بر اساس مکان رشد متفاوت است. انجمن سرطان آمریکا 7 نشانه یا علائم خطر را که میتواند نشان دهندۀ وجود سرطان باشد بدین شکل بیان کرده است: زخمی که بهبود پیدا نکند، تغییر در وضعیت رودهها و یا مثانه، خونریزی یا ترشحات غیرطبیعی، ضخیم شدن یا برآمدگی در پستان یا جاهای دیگر، سوء هاضمه و یا دشواری در بلع، تغییر آشکار در زگیل یا خال و گرفتگی صدا و سرفۀ مداوم. سایر علائم میتواند شامل ازدست دادن وزن، بخصوص در افراد مسن، تغییر در رنگ پوست و تغییر در وضعیت قاعدگی بخصوص خونریزی بین عادتهای ماهیانه باشد.
برخی از عوامل رایج ایجاد کننده سرطان
1-نیتروزآمین
قرنهاست که از "نیترات و نیتریت" به عنوان نگهدارنده در گوشت ها استفاده می شود. البته نیترات به تنهایی بی ضرر است، اما به آسانی به نیتریت تبدیل می شود که در این صورت زیان آور است.
نیتریت با ترکیباتی به نام آمینهای ثانویه ترکیب شده و نیتروزآمینها را که فوقالعاده سرطان زا هستند، به وجود می آورد. این واکنش شیمیایی، اغلب به آسانی در درجه حرارت سرخ کردن ایجاد می شود.
نیتریت به عنوان عامل ایجاد سرطان معده شناخته شده است. یکی از افزودنی های صنعت گوشت در محصولات سوسیس و کالباس نیترات و نیتریت سدیم است. در اثر ترکیب نیتریت با آمین نوع دوم ترکیبات سرطان زایی بنام
نیتروزامین تولید میشود.دی متیل امین ها با نیتریت میتواند واکنش دهند و نیتروز دی متیل امین تولید کنند. علاوه بر امین نوع دوم، امین نوع سوم و ترکیبات امونیاکی
نوع چهارم نیز تحت شرایط اسیدی با نیتریت واکنش داده و تولید نیتروز آمین می کنند. با مصرف افزودنی ایزو اسکوربات میزان نیتروز آمین را میتوان کاهش داد.
دقت کنید نیترات همان کود سفید یا اوره است که در ترکیبات کود های شیمیایی وجود دارد
که کشاورزان ما بدون توجه به نیازهای کودی جهت بالا بردن تناژ محصول سعی در استفاده هر چه بیشتر از این کود را دارند
این کود با توجه به خاصیت اب شیویی که دارد بیشتر در پایین دست مزرعه تجمع پیدا میکند وهمین امر باعث میشود که محصولات پایینت دست مزرعه اکثرا بزرگ وغیر زبیعی باشند این درحالی است که در رستوران ها واکثر خانم جهت تسهیل در کار از سیب زمینی وپیاز بزرگ استفاده میکنند
یعنی از ماست بر ماست
2- استرس اکسیداتیو و رادیکال های آزاد چه هستند؟
استرس اکسیداتیو (عامل اکسید شدن) همان پیروزی رادیکال های آزاد بر دفاع آنتی اکسیدانی بدن ماست و به نوعی به حمله های بیولوژیک به اُرگانیسم بدن تعبیر می شود. به بیان دیگر، استرس اکسیداتیو به عنوان عامل برهم زنندۀ تعادل میان تولید رادیکال های آزاد و دفاع های آنتی اکسیدانی تعریف می شود.
اصطلاح استرس اکسیداتیو و رادیکال های آزاد در سال های اخیر به کلمات آشنایی تبدیل شده است. "اکسیداسیون" اصطلاح شیمیدانان برای فرایند از بین بردن الکترون ها از یک اتم یا مولکول است. نتیجه این تغییر می تواند مخرب باشد -- زنگ زدن آهن نتیجه آشنای اکسیداسیون است. در اینجا، اکسیژن عامل مسئول است، اما دیگر عوامل اکسید کننده، مانند کلر، هم می توانند ناگوار باشند.
اگر چه ما به اکسیژن نیاز داریم تا زنده بمانیم، اما غلظت های بالای آن در واقع خورنده و سمی است. ما انرژی را از طریق سوزاندن با سوخت اکسیژن به دست می آوریم –با ترکیب مواد غذایی هضم شده با اکسیژنی که از هوا استشمام می کنیم. این یک فرایند کنترل متابولیک است که، متأسفانه، محصولات فرعی خطرناکی هم تولید می کند. اینها شامل رادیکال های آزاد هم می شوند– رادیکال های آزاد از نظر الکترونیکی اتم ها یا مولکول های ناپایداری هستند. آنها قادر به جدا کردن الکترون ها از هر مولکول دیگری که در تلاش برای دستیابی به ثبات به آنها برخورد می کنند هستند. به دنبال این، آنها حتی مولکولهای بی ثبات تری ایجاد می کنند که در واکنش های زنجیره ای دومینو مانند به همسایگانشان حمله می کنند.
در مدتی که زنجیره ای از رادیکال های آزاد تقلا می کنند، ممکن است از طریق اجزای حیاتی سلول ها آسیب های گسترده ای را به بدن وارد کنند. استرس اکسیداتیو، کل بار قرار گرفته روی موجودات زنده به وسیله تولید ثابت رادیکال های آزاد در جریان طبیعی سوخت و ساز بدن و همچنین هر آن چه که از فشارهای دیگر محیط به ارمغان می آید و بدن باید آن را تحمل کند (تشعشع طبیعی و مصنوعی، سموم موجود در هوا، غذا و آب و منابع متفرقه فعالیت اکسید کننده، مانند دود تنباکو) است.
بدن ما در برابر این حملات درمانده نیست. ما دفاع هایی در برابر استرس اکسیداتیو به شکل موانع فیزیکی داریم. این موانع برای محدود نگاه داشتن رادیکال های آزاد در مکان های تولیدشان در داخل سلول است. آنزیم هایی که اشکال واکنشی خطرناک اکسیژن را خنثی می کنند، مواد موجود در رژیم غذایی ما (مانند ویتامین ث و ویتامین ای) است که می تواند رادیکال های آزاد را با اهدای الکترون ها به آنها و قطع واکنش های زنجیره ای اولیه در جایشان" فرو نشاند"؛ از دیگر دفاع ها ترمیم سازوکارها برای مراقبت از آسیب اکسیداتیو به DNA است، همچنین پروتئین ها و غشاها و نیز پاسخ های استرسی پیچیده ای که شامل خودکشی برنامه ریزی شده سلول است از دفاع های دیگر است. اگر خسارت بیش از حد بزرگ باشد این خودکشی انجام می شود.
به این ترتیب این تصور ایجاد می شود که سلامتی به تعادل بین آنتی اکسیدان ها و رادیکال های آزاد بستگی دارد
انتی اکسیدان چیست وچگونه میتوان این موتد را افزایش داد
آنتی اکسیدان ها موادی هستند که با اتصال به رادیکال آزاد و دادن الکترون، FRS را خنثی میکند و در واقعقع واکنش زنجیره ای را می شکند و در نهایت تبدیل به یک FR ضعیف شده می شود اما در این حالت بی ضرر است و بدون انجام واکنشی دیگر، به حالت آنتی اکسیدانی خود بر می گردد.
در شرایط فیزیولوژیکی نرمال، بین رادیکال های آزاد و آنتی اکسیدان ها تعادل برقرار است. در صورت بهم خوردن این تعادل در اثر عوامل مختلف، فشار اکسایشی در بدن ایجاد می شود و رادیکال های آزاد در واکنش با قسمت های مختلف سلولی، باعث آسیب به DNA و پروتئین ها و پراکسیداسیون لیپید و حتی مرگ سلولی می شود که این فرایند باعث تسریع در پیدایش بیماری های مختلف از جمله سرطان و پیری و ... می شود.
انواع ویتامین ها و عناصر دارای آنتی اکسیدان
ویتامین A و کاروتنوئیدها: هویج، کدو، بروکلی، سیب زمینی شیرین، گوجه فرنگی، هلو، زردآلو، کلم و طالبی از منابع این ویتامین می باشد.
ویتامین:C مرکبات، فلفل سبز، بروکلی، سبزیجات برگ سبز، توت فرنگی و گوجه فرنگی از منابع این ویتامین می باشد.
ویتامین:E آجیل، دانه ها، غلات کامل و با سبوس، سبزیجات برگ سبز، روغن سبزیجات و روغن زیتون از منابع این ویتامین می باشد.
سلنیوم: ماهی، گوشت قرمز، تخم مرغ، حبوبات، مرغ و سیر از منابع این ماده ی معدنی می باشد.
فیتوکمیکال ها شامل: سویا، انگور بنفش، انار، قره قاط، چای
لیکوپن ها: لیکوپن ها گوجه فرنگی و فراورده های آن، انگور صورتی و هندوانه
لوتئین ها شامل: سبزیجات برگ سبز از قبیل: کلم، بروکلی، کیوی، کدو و اسفناج
لیگنان ها شامل: دانه بذرک، دانه جو، چاودار
|