در ‌توریسم‌درمانی ‌بی‌تدبیری شده/ زیرمیزی پزشکان ‌افزایش یافته/ درخواست پرستاران منطقی است

به گزارش خبرگزاری تسنیم از تبریز، یعقوب شیویاری نماینده مردم میانه در مجلس شورای اسلامی و عضو کمیسیون بهداشت، در آستانه آغاز به کار دولت دوازدهم، گفت‌وگویی درباره مسائل روز استان و کشور انجام داده که شرح آن در ادامه می‌آید.

تسنیم: یکی از مهم‌ترین مسائل روز استان، انتخاب تبریز به‌عنوان پایتخت گردشگری کشورهای اسلامی در سال 2018 است. در آستانه شروع میزبانی از این پدیده مهم، آمادگی شهر تبریز را چطور ارزیابی می‌کنید؟

شیویاری: زمانی که باقی مانده است خیلی کم است و این کار باید با جدیت بیش‌تری شروع می‌شد. هرچند مَبلغی را شورای شهر تبریز در اختیار شهرداری قرار داده است، اما اگر دولت کمک نکند کار پیش نمی‌رود و اعتبارات فعلی قطعاً ناکافی است. علاوه بر این‌ها مسئله دیگری که مورد تاکید استاندار هم هست، بُعد سیاسی قضیه است. یعنی اگر فرض را بر این بگیریم که ما فرهنگ سازی لازم را انجام دادیم و اعتبارات تصویب شده هم به طور 100 درصد محقق شد.

ما برخی کشورهای همسایه را داریم که چندان با ما همراهی نمی‌کنند و اخیراً در جلسه ای که قرار بود برگزار شود، عربستان نه تنها خودش شرکت نکرد حتی اجازه حضور چند کشور دیگر را هم نداد. اگر قرار باشد این میزبانی فقط با حضور 4-5 کشور انجام شود، این برای ما افت دارد و باید در زمینه سیاسی هم فعال تر باشیم تا از همه کشورهای اسلامی اعم از عربی و آفریقایی اسلامی گردشگر داشته باشیم.

تسنیم: فارغ از بحث تبریز 2018، آذربایجان شرقی در سال‌های گذشته رتبه دوم کشوری در جذب بیماران کشورهای مجاور برای توریست درمانی بود اما امروزه این موضوع کم رنگ تر شده است. علت آن را چه می دانید؟

شیویاری: کشورهایی که وارد توریسم درمانی می‌شوند باید زیرساخت‌هایشان درست باشد. وقتی یک فرد برای درمان از جمهوری آذربایجان به تبریز می‌آمد، تنها برای ویزیت به دکتر نمی‌رفت بلکه در طول اقامتش از هتل و تاکسی و سوپرمارکت و سایر خدمات هم استفاده می‌کرد و از چند جهت برای ما درآمدزایی داشت.

من به خوبی در خاطر دارم زمانی تعداد زیادی برای درمان از آذربایجان به تبریز می‌آمدند که یک علتش این بود که چون به تازگی از شوروی منفک شده بودند، زیرساخت‌هایشان کامل نبود درحالی که الان بسیاری از پزشکان اسرائیلی در آنجا مطب تأسیس کرده‌اند و دیگر مثل گذشته کمبود ندارند.

از طرفی وقتی یک فردی برای درمان می‌خواهد به کشور دیگری برود، همه مسائل را درنظر می‌گیرد. برای مثال امروز ترکیه خدمات بهتر و ارزان تری در اختیار آذربایجانی‌ها قرار می‌دهد تا آن‌ها را جذب خود کند درحالی که در کشور ما هزینه اقامت و هتل‌ها بسیار بالاتر رفته است. علاوه بر همه این‌ها، باید به لحاظ فرهنگی هم با خارجی‌ها درست برخورد شود و کارهایی از قبیل گران فروشی باعث می‌شود دیگر آن‌ها به ایران نیایند.

به طورکلی در بحث توریسم درمانی یک بی تدبیری خاص بر جامعه ما حاکم است و زیرساخت‌های ما برای این میزبانی تکمیل نیست.

تسنیم: در کمیسیون بهداشت مجلس برای کمک به این موضوع چه اقداماتی انجام شده است؟

شیویاری: در کمیسیون اخیراً جلسه ای با حضور نمایندگان دولت و وزارت بهداشت و معاون کنسولی وزارت خارجه برگزار شد و آن جا هم همه اتفاق نظر داشتند که زیرساخت‌های ما به ویژه از نظر فرهنگی درست نیست و باید روی آن‌ها کار شود.

همچنین اول باید توجه شود مراجعان از ما چه خدماتی می‌خواهند و باید سرعت رسیدگی به مشکل آن‌ها بیش تر شود. یا برای برخی درمان‌ها، بیمار ممکن است یک ماه در ایران اقامت داشته باشد پس برای ویزای او هم باید کاری انجام شود و به طورکلی تا زیرساخت‌ها درست نشوند نمی‌توان اقدامی در این حوزه انجام داد.

تسنیم: در هفته‌های گذشته موضوعی که در مجلس مطرح شد و به یک سوژه طنز در کشور تبدیل شد، توزیع تریاک دولتی بود. در این باره در کمیسیون بهداشت بحثی شده است؟

شیویاری: فعلاً بحثی در این حوزه در کمیسیون اجتماعی انجام نشده و جزئیات آن اعلام نشده است و بهتر بود در بیان این مسئله عجله نمی‌شد تا پس از کار کارشناسی اطلاع رسانی شود که کل موضوع هنوز بررسی نشده خبری شد!

تسنیم: نظرتان درباره ادامه اجرای طرح تحول سلامت چیست؟ آیا بهتر است ادامه پیدا کند یا به ورشکستگی بیمه‌ها منجر خواهد شد؟

شیویاری: آمار و ارقامی که از جامعه گرفته شده، نشان می‌دهد که مردم از این طرح رضایت نسبی دارند و اکثر نمایندگان به ویژه در کمیسیون بهداشت اتفاق نظر دارند که این طرح ادامه پیدا کند. البته منتقدانی هم وجود دارد و اصلی‌ترین آن‌ها که خودش هم در دولت هشتم وزیر بهداشت بوده و از ریز مسائل اطلاع دارد، مسعود پزشکیان است.

انتقاداتش هم به حق است یعنی حتی او هم نمی‌گوید که این طرح متوقف شود ولی معتقد است باید ایرادات این طرح اصلاح شود. حرف اصلی کمیسیون این است که آنچه که در برنامه توسعه پنجم و ششم در نظر گرفته شده، در همان مسیر حرکت شود. طرح تحول سلامت طرح خوبی است، اما به مسئله ای حاکمیتی تبدیل شده است، انتظارات مردم بالاست و اعتباراتی که در نظر گرفته شده بود، محقق نمی‌شود.

تسنیم: بسیاری از کارشناسان به بالا رفتن تعرفه خدمات برای پزشکان هم انتقاد کرده‌اند.

شیویاری: اینکه گفته می‌شود تعرفه خدمات بالا رفته است، برای همه پزشکان نیست و برای پزشک داخلی که حق ویزیت 15 هزار تومان بود، 20 هزار تومان شده اما برای یک جراح که آپاندیس را عمل می‌کند، اگر قبلاً 100 هزار تومان می‌گرفت حالا یک میلیون می‌گیرد. یعنی اگر یک پزشک روزانه 10 عمل انجام دهد مبلغ کلانی می‌شود و البته او کار خودش را درست انجام می‌دهد و این تعرفه است که بالا رفته است. اما چون حق الزحمه ها هر ماه تخصیص نمی‌یابند، ما نمی‌توانیم دستمزد آن‌ها را پرداخت کنیم.

مسئله ای دیگری که آسیبی بر کل نظام سلامت بود، زیرمیزی‌ها بود که در قالب طرح تحول سلامت خیلی کم شد اما حالا که تعرفه‌ها بالا رفته و دولت نمی‌تواند اعتبارات کافی اختصاص دهد، پزشکان دوباره به سمت زیرمیزی برمی گردند.

تسنیم: چرا دولت نمی‌تواند بودجه لازم برای این طرح را تأمین کند؟

شیویاری: آقای روحانی در تبلیغات خود در دوره گذشته 2 وعده اصلی داشت که یکی مسائل سیاست خارجی و دیگری همین طرح تحول سلامت بود. همین باعث شد این طرح به مسئله ای حاکمیتی تبدیل شود و دولت از بودجه جاهای دیگر بزند و به حوزه بهداشت و درمان بدهد اما بازهم کفاف نکرد و این‌ها درآمد پایدار محسوب نمی‌شوند و اتفاقاً همین موضوع به ضرر کشور شد و طرح تحول سلامت بیش تر درمان محور شد تا پیشگیری محور.

تسنیم: به نظرتان برای تداوم این طرح باید چه اقداماتی صورت پذیرد؟

شیویاری: بیمه‌ها باید شفاف شوند و منابع مالی بیمه‌ها تأمین شود یعنی وقتی 10 درصد هزینه درمان را از خود بیمه شده دریافت می‌کند، بیمه می‌گوید با این مقدار بیش از حد مشخصی نمی‌شود خدمات داد و باید مبلغ پرداختی از طرف خود بیمار افزایش یابد. از طرفی باید اعتباراتی که دولت تعیین کرده است حتماً تزریق شود.

 قرار بود 10 درصد درآمد حاصل از محل هدفمندسازی یارانه یا یک درصد حاصل از ارزش افزوده به این طرح اختصاص داده شوند که هیچ کدام محقق نمی‌شوند. یا حتی قرار بود درصدی از عوارض تولید و واردات دخانیات به این قسمت داده شود که شامل میلیاردها تومان پول می‌شود اما دولت بعد از اینکه این اعتبارات را دریافت کرد، به موقع پرداخت نمی‌کند و درجاهای دیگر که بدهی دارد، هزینه می‌کند. تا زمانی که فکری برای تخصیص این منابع نشود و به صورت فله ای عمل شود این طرح پیش نخواهد رفت.

تسنیم: مگر برای هزینه این درآمدها ردیف بودجه تعیین نمی‌شود تا پولی که قرار است برای بخش بهداشت و درمان اختصاص یابد، جای دیگر صرف نشود؟ چرا دیوان محاسبات ایراد نمی‌گیرد؟

شیویاری: چون مشکلاتی پیش می‌آید که دولت نمی‌تواند به وعده‌اش در اختصاص منابع عمل کند. مثلاً وقتی تحریم می‌شویم و نمی‌توانیم پول نفت فروخته شده را بگیریم یا اصلاً نفت 10 دلار کاهش قیمت پیدا می‌کند، کار سخت می‌شود. یا حتی گاهی حوادث طبیعی پیش می‌آید که دولت مجبور می‌شود برای جبران خسارات، مجوز جابجایی اعتبارات بگیرد و این پول جای دیگر هزینه می‌شود.

تسنیم: اعتراض سایر کارکنان بهداشت از جمله پرستاران به شکاف دستمزدها با پزشکان هم از مشکلات جانبی این طرح بود. نظرتان در این باره چیست؟

شیویاری: درخواست پرستاران منطقی است. اتفاقاً اخیراً رییس سازمان نظام پرستاری و معاون پرستاری وزیر بهداشت به مجلس آمده بودند و در این باره صحبت کردیم. نظر پرستاران این است، پزشک که ویزیت می‌کند و اوردر را تجویز می‌کند، ما آن را مطابق دستور او انجام می‌دهیم پس ما هم سهمی در این تحول سلامت داریم و واقعیت هم این است که حق با آن‌هاست.

مثلاً وقتی یک سرم 10 تومان است، دولت 5 تومان به پرستار می‌پردازد درحالی که باید همان 10 تومان را بدهد ولی زیربار قضیه نمی‌رود چون توان پرداخت آن را ندارد.

اصلی‌ترین قضیه ای که ما تعرفه‌های جدید پرستاری را اجرا نمی‌کنیم، بازهم کمبود منابع است. همین باعث می‌شود گاهی پرستاران به وضعیت خود اعتراض کنند و حتی به سرکار نروند و مشکلات دیگری پیش بیاید.

تسنیم: راه حل آن چیست؟

شیویاری: دولت باید قانون را اجرا کند و حق الزحمه پرستاران را با تعرفه‌های جدید بپردازد. برای تأمین آن هم باید با اقدامات سفت و سخت، هزینه‌های اضافی در بخش‌های دیگر را کاهش دهد؛ مثلاً جلوی مصرف اضافی دارو گرفته شود. هرساله مبالغ بسیاری توسط بیمه‌ها برای داروها یا MRI پرداخت می‌شود که واقعاً لزوم استعمال نداشتند که برخی پزشکان خارج از استاندارد تجویز می کنند.

برای همین موضوع هم باید کارهای مختلف فرهنگی یا الکترونیکی کردن نسخه‌ها انجام شود. هزینه‌های زیادی در این موارد ریز پرداخت می‌شوند درحالی که این مبالغ می‌توانست برای پرداخت حقوق پرستاران صرف شود.

تسنیم: چه مسائلی باید در دولت دوازدهم اولویت‌های بهداشت و درمان قرار گیرد تا از این مشکلات موجود خارج شویم؟

شیویاری: در دولت دوازدهم نباید طرح تحول سلامت در نیمه راه رها شود و باید نواقصاتش اصلاح شود. افزایش تعرفه‌ها و نظارت بر عملکرد عوامل و پزشکان اولویت‌هایی است که باید مورد توجه واقع شود. هاشمی هم انصافاً مدیر بدی نیست ولی در تیم کاری‌اش در بخش‌های مختلف باید حتماً ترمیم انجام شود و با قسمت اقتصادی آن قدر ارتباطاتش قوی باشد تا این منابعی که در عرصه بهداشت و درمان نیاز است، به موقع جذب کند.