تکفیر، انسانلاری کافر و مؤمنه آییرماغین نتیجهسیدیر
تکفیر حربهسی، انسانلاری کافر و مؤمنه آییرماغین نتیجهسیدیر. بونا گؤره بو بؤلمهنی قیراغا قویوب، دنیانی محارب و مسالمه بؤلمک لازمدیر.
قولاغیمیز کار اولماسا آتالاری و حیات یولداشلارینین باشلاری کسیلن یتیم اوشاقلارین و دول آروادلارین آغلار سسینی ائشیدریک . . . بو های کویلری تاریخ بویو ائشیتمیشیک. بو تئوری ایندییه قدر نه قدر قان تؤکوب و جان آلیب؟ تکفیر مسألهسینین کؤکو بوتون دینلری متهم ائلهین نقطهیه چاتیر.
بوتون دینلر جامعهنی کافر و مؤمنه آییرماغا متهمدیلر. بو فقط ابراهیمی دینلرده دئییل. یونانین بؤیوک عالمی سقراطی، ایلاههلر علیهینه تشویش اذهان اتهامینا 500 نفر هیأت منصفهسی اولان محکمهده محکوم ائلهدیلر. بو مسأله، فقط ابراهیمی دینلرده یوخ بلکه مسیحدن بئش یوز ایل قاباقدا دا واریدی. سقراط اونا کافر دئین شخصلرین الیندن شوکران جامینی ایچدی. او دا قانوندان اطاعت ائلهییب و تاریخی، بیر بیلگینین یاسینا قویدولار.
اسلامین صدرینده پیغمبرین اؤز حیاتیندا هئچ کس تکفیر اولونمادی. آما پیغمبردن سونراکی عصرلرده بو حربه بعضی حاکملرین الینده کسرلی قیلینج کیمی ایشلهدی. بو تأسفلی تئوری آلتیجی قرنده سهروردینی قربان آپاریر. او اؤزو فقیه ایدی و جالب بوراسیدیر کی اونو کافر بیلنلر ده اؤزلری فقیه ایدیلر. بئله بیر مقامدا قدرت اؤزونه اونو آرادان آپارماغا اجازه وئریر.
شیخ اشراق بو خصوصیتلرله محکمهیه گلیب کفره محکوم اولور. قاضی، سهروردیدن سوروشور: «سن یازدیغین تصنیفلرده اللهین آیری پیغمبر یاراتماغا قادر اولدوغونو یازیبسان. بو دوزدور؟» شیخ جواب وئریر «بلی ائله یازمیشام». قاضی دئییر «بو محالدیر». شیخ بیر کلمه دئییب ساکت اولور: «اونون محال اولماسینا دلیل نهدیر؟ مگر الله بوتون ممکن ایشلره قادر دئییل؟» بو جوابدان سونرا، قاضی حکمونو صادر ائلهییب اونون قتل فرمانینی وئریر. بو سؤزون، اونون کافرلیگینه دلیل اولماماسی بیر کنارا، سهروردی دفاع مقامیندا چوخ آیدین استدلاللار گتیره بیلر آما داها آرتیق دانیشمادی. نییه؟
سهروردی فاجعهنین هاردان سو ایچدیگینی بیلیردی. او، عادلانه محکمهنین حاکم اولمادیغیندان خبری واریدی. محکمهنین هر فشاردان آزاد اولماسی، اونون عدالتینین اساس شرطلریندندیر.
فشار ایکی نوعدور: بیرینجیسی یوخاریدان و ائشیکدن گلن دستورلار و تاپیشیریقلار و ایکینجیسی دگماتیزم و ایچریدن گلن فشارلار.
ایندی نه ائتمک لازمدیر؟ گؤروندوگو کیمی بو تکفیر حربهسی انسانلاری مؤمن و کافره بؤلمکدن قایناقلانیر. نه یاخشی اولار بو بؤلمهنی قیراغا قویوب اونون یئرینه مسالم و محارب تقسیمینی جایگزین ائتمک. یعنی الینده قیلینجی اولمایانین الینی سیخاق و قرآنین اوامرینه عمل ائدک. انسانلاری مسالم و محاربه بؤلمک اسلامین اساسلی تعلیماتینداندیر.
زیارت عاشورادا بئله اوخوروق: «انی سلم لمن سالمکم و حرب لمن حاربکم» سیزینله مسالم اولانلارلا مسالمم و سیزینه محارب اولانلارلا محاربم.
محارب اولمایانینان حرب اولماغا حقّیمیز یوخدور.