شهروند و حق فراموش شده ای به نام هوای پاک

گفت من مستسقی ام آبم کشد                   گر چه می دانم که این آبم کشد

از حقوق طبیعی و بلاشک هر شهروند  ، حق برخورداری از محیط زیست سالم و حق نفس کشیدن و حیاط است . حقوقی که اسلام عزیز بیش از سایر ادیان به آن توجه نموده است .

این حق یک قاعده و اصل مسلمی است که هیچ استتثناء و تبصره ای بر  آن بار نشده است . دولت به عنوان متولی ایجاد شرایط زیست سالم مکلف به تامین بستر مناسب و امکانات و شرایط لازم برای برخوردای همه شهروندان از هوای پاک و محیط زیست سالم است .

این موضوع به اندازه ای اهمیت دارد که قانونگذار در اصل 50 قانون اساسی بیان داشته است :" در جمهوری اسلامی حفاظت محیط زیست که نسل امروز و نسل های بعد باید در آن حیاط اجتماعی رو به رشدی داشته باشند ، وظیفه عمومی تلقی می گردد . از این رو فعالیت اقتصادی و غیر آن که به آلودگی محیط زیست یا تخریب غیر قابل جبران ملازمه پیدا کند ممنوع است . "

به نظر می رسد ممنوعیت مندرج در این اصل اطلاق داشته و فعالیت های اقتصادی و غیر آن از باب تمثیل بیان شده است . این فعالیت اقتصادی می تواند هر نوع فعالیتی که منجر به تشدید آلودگی و تحدید محیط زیست و جامعه باشد را در بر گیرد . مثلا  فروش کارت های یک روزه ورود به طرح – که این روزها بازار آن داغ است و حتما در آمد آن به اندازه ای هست که مسئولین مربوطه چشم بر تشدید آلودگی ها ببندند  - یک فعالیت اقتصادی مضر تلقی می شود . این می تواند همان فعالیت اقتصادی مندرج در اصل مذکور باشد ، که نتیجه شوم آن مرگ و میر دهها انسان و افزایش 30 درصدی مراجعات بیماران قلبی طی یک ماه گذشته به بیمارستانها باشد .

این مهم در ماده 570 (اصلاحی 11/10/1381 ) قانون مجازات اسلامی دیده شده است ، که بیان می دارد : " هر یک از مقامات و مامورین وابسته به نهادها و دستگاههای دولتی که بر خلاف قانون ...... یا آنان ر ا از حقوق مقرر در قانون اساسی محروم نماید ، علاوه بر انفصال از خدمت و محرومیت یک تا پنج سال از مشاغل حکومتی ، به حبس از دو تا سه سال محکوم خواهد شد ."

لذا حق برخورداری از محیط زیست سالم ، همان حق مقرر درقانون اساسی ( اصل 50 ) است که در ماده 570 ق . م . ا تصریح شده است .

ماده 688 قانون مجازات اسلامی و تبصره 2 این ماده نیز آلوده ساختن محیط زیست را جرم تلقی کرده و مسبب آن را مستحق کیفر می داند .

موضوع وقتی هیجان انگیز تر می شود که ما هوا را آلوده می کنیم و از این رهگذر سبب مرگ انسان هایی می شویم که حق دارند زندگی کنند . سپس هزینه گزافی می پردازیم تا جشنواره پر رنگ و لعابی را تدارک ببینیم و نام آن جشنواره آلودگی هوا می گذاریم. یعنی هر کس آلوده ترین منظره را شکار کند ، جایزه نفیسی به او تعلق می گیرد . در همین راستا عزیزان برای گرفتن عکس های حرفه ای دعوت می شوند . حرفه ای ها باید کارت ورود به طرح خریداری نمایند ، و این دور ادامه دارد ....

علی هذا از جنبه حقوقی الودگی هوا تحت عناوین ضرر به غیر ، اتلاف و تضییع حق حیات و تهدید سلامت و بهداشت جامعه و چندین عنوان دیگر قابل طرح و پی گیری است ، و موجبات مسئولیت مدنی و کیفری مسببین را در پی دارد .