فرهنگ و شعور ایرانیان عصر باستان.

ایرانیان باستان هیچ گاه آب دهان بر زمین یا در آب نمی‌انداختند
آن زمان که بیماری‌های واگیردار گریبان مردمان زیادی را در گوشه و کنار جهان می‌گرفت، در ایران باستان، بر اساس شواهد موجود، هیچ بیماری واگیرداری شیوع نیافت.
در مطالعه ایران باستان، یکی از مواردی که همواره برای پژوهندگان شگفتی آفرین بوده، سطح بالای رعایت بهداشت در میان ایرانیان باستان است که ریشه در اعتقادات آنان داشته است. ایرانیان احترام ویژه‌ای برای آخشیج یا چهار عنصر (آب، باد، خاک و آتش) قائل بودند و معتقد بودند نباید این عناصر را آلوده کرد. به خصوص آب و آتش از چندان قداستی برخوردار بودند که آلودن آنها جزو بزرگترین گناهان شمرده می‌شد.
امروزه، با آگاهی از انتقال آلودگی‌ها و بیماری‌ها از طریق آب جاری اهمیت پاکیزه نگهداشتن آب را بهتر درک می‌کنیم.
هرودوت می‌نویسد: «ایرانیان در میان آب ادرار نمی‌کنند، در آب تف نمی‌اندازند، در آن دست نمی‌شویند و متحمل هم نمی‌شوند که دیگری آن را به کثافاتی آلوده کند، احترامات بسیاری برای آب منظور می‌دارند.» (کتاب اول، بند 138).
«استرابون»، جغرافی‌دان یونانی، ‌نیز می‌نویسد: «ایرانیان در آب جاری استحمام نمی‌کنند، در آن لاشه و مردار نمی‌اندازند، عموما آنچه ناپاک است در آن نمی‌ریزند