سخنان امام خمینی درباره ی دکتر علی شریعتی

۱) آیت الله خمینی در پاسخ این سؤال که: ((آیا فکر نمی کنید کار مرحوم دکتر شریعتی تأثیر عظیمی در انقلاب داشته)) می گوید: (( تعالیم شریعتی برخی بحث ها و اختلافات را در میان علما برانگیخت، ولی در عین حال نقش بزرگی در هدایت جوانان و روشنفکران به سوی اسلام ایفا کرد. پیروان شریعتی باید از آنچه دکتر شریعتی به ایشان عرضه داشته است، فراتر روند و در اسلام سنتی نیز تحقیق کنند، و به همین ترتیب پیروان علمای سنتی نیز باید این حقیقت را در یابند که آنچه علم مطرح کرده اند، کلام آخر نیست. پس نیاز به مرور و ارزیابی دقیق که مباحثی که دکتر دکتر شریعتی طرح کرده است، احساس  می شود)).

۲) دعایی به یاد می آورد: ((یکی دیگر از خاطراتم مربوط به منتشر شدن خبر شهادت دکتر بود. خود من از نجف به عنوان روحانیت جوان خارج از کشور، می خواستم در مراسم تشییع جنازه آن مرحوم شرکت کنم و به خدمت امام رفتم که اجازه بگیرم، نهی نکردند و اجازه دادند شخصا و از طرف برادران روحانب نجف شرکت کنم. چه آنچه که معتقد بودند این نمایندگی از طرف دوستان روحانی در جو نجف که شدیدا دگم و مخالف افکار دکتر بود مناسب نیست و در این مراسم شرکت کردم.

خاطره دوم تأسفی بود که من از امام دیدم. فرمودند: "من از سه جهت متأسف هستم: یکی عدم توفیقی که این مرد در جمع بین قشر جوان و مذهبی سنتی داشته. ای کاش تمام نیروی خودش را مصروف قشر جوان و تحصیل کرده نمی کرد و با یک درک واقع بینانه تری از مسایل مذهبی و اجتماعی تبلیغاتش را برای جمع این قشر جوان و سنتی دنبال می کرد!" دوم تأسف بردند: "از برخوردها و درگیری های تعصب آمیز که باعث شد خدمتش به نسل دانشگاهی توفیق کمتری داشته باشد"، سوم تأسف خوردند: "از کوتاه بودن عمر این مرد که اگر حیاتش طولانی می بود با تجربه گذشته اش می توانست راهش را بهتر ادامه دهد" ، و این مشاهدات من بود.

خاطره ای دارم که یک روز خدمت امام بودم. ایشان فرمودند که: "از تهران کسی را مستقلا فرستادند پیش من که بیاید این جا و علیه مرحوم مطهری و مرحوم شریعتی ــ البته این دو بزرگوار هر دوشان آن روزها حیات داشتند ــ حرف بزنند. آوردند کتاب "مسئله حجاب"اش را کذاشتند روی میز من و گفتند: آقا این کتاب، جنوب تهران را هم بی حجاب کرد در صورتی که من این کتاب را خوانده ام و این کتاب، جنوب تهران را بی حجاب نکرده، بلکه خیلی ها را به حجاب نزدیک کرده و "اسلام شناسی" شریعتی را پهلوی من آوردند و گفتند: علیه مقدسات اسلام است. من نخواستم آن جا به آنها جواب داده باشم. گفتم که: این کتاب قطور است . آن قسمتس که مشخصا شما می گویید این مسایل درش هست، به من نشان بدهید یک جایی به من نشان دادند که من دیدم آن طوری که این ها می گویند، نیست. البته ممکن است سلیقه خاصی را اعمال کرده باشد که من قبول نداشته باشم، ولی آن طوری که این ها دارند رویش تبلیغ می کنند و به عنوان یک چیز مخالف در حدی که باید موضع گرفت مطرح می کنند، نیست".

۳) رفتن و فاتحه خواندن سر مزار شریعتی به وسیله سید مصطفی خمینی با امام موسی صدر و شرکت سید احمد خمینی در مراسم بزرگداشت شریعتی در آذر ۱۳۵۹ در منزل شریعتی و سخنرانی کردن در آن جلسه مبنی بر این که: ((خدمات ایشان چیزی نبود که حالا من بخواهم راجع به آن صحبت کنم، برای اینکه ایشان معلم انقلاب بودند و الان هم هستند)) دلیلی بر سخنان دعایی است.

۴) دکتر ناصر میناچی از قول استاد محمد رضا حکیمی می گوید: ((آقای فاکر که از منتقدین کتابهای شریعتی اند، روزی خدمت امام رسیده، پس ازبیان موضوع و ذکر مطالبی درباره کتابهای شریعتی معرئض می دارد:"این نوشته ها عمدتا نسل فعلی و جوانان مسلمان این مملکت را گمراه کرده است و درخواست دارد امام دستور دهند این کتاب ها جمع آوری و معدوم شوند" امام در پاسخ تأملی مختصری فرموده بودند که: "دکتر شریعتی در بین همه مطالبی که شما می گویید، مطالب خوبی هم دارد. به همه بگویید همه مطالب خوبش را بخوانند"!)).

۵) دکتر سید صادق طباطبایی نقل می کند که: ((یک بار مرحوم امام با اشاره به کتاب "نیایش" دکتر شریعتی به من گفتند: کسی که کتابی به این زیبایی و جذابیت را می نویسد، چرا با انتقاد از کتاب "مفاتیح الجنان" بهانه به دست مخالفین می دهد؟ مرحوم اما برخی از آثار دکتر شریعتی را به دقت خوانده بودند، از جمله آثار دکتر نیز ایشان کتاب "کویر" را بسیار پسندیده بودند و با تعبیر "قلم مسحور" از آن یاد می کردند که بیانگر جایگاه عرفانی دکتر است. همچنین مرحوم امام یکبار به یکی از دوستان ــ فکر می کنم دکتر حبیبی ــ گفته بودند: "عشق به علی(ع) در آثار دکتر شریعتی موج می زند!")).

۶) آیت الله سید مرتضی عسکری طی نامه ای به آیت الله خمینی به نوشته های کاملا کفرآمیز شریعتی اشاره و از وی نظرخواهی می کند و در جواب می شند: ((موارد ذکر شده را مطالعه کردم، هیچ یک از انتقادات و ایرادات معقول و وارد نیست)).

۷) آقای جلال الدین فارسی طی نامه ای به آیت الله خمینی نگرانی خود را از احتمال تأثیر سوء فتوای حمایت از شریعتی اعلام می کند، لیکن آیت الله خمینی پاسخ می دهد: ((نمی خواهم نوشته های شریعتی را تأییدکنم، اما شریعتی هواداران زیادی دارد و در حال خدمت به اسلام است)).