انتلمش فولکلور یارادیجیلاری

انتلمش فولکلور یارادیجیلاری

Urmu

انتلمش فولکلور یارادیجیلاری ترک و آذربایجان فولکلوری دنیانین ان زنگین آغیزادبیات لاریندان بیری سی سایلیر؛هرکسه آیدین دیرهئچ خالقین بگئنیش لیک ده فولکلور آلانی یوخدور؛تورک و آذربایجان فولکلورونی بیر کؤکلی و سای سیز بوداقلارا بؤلونموش آغاجا بنزتمک اولار کی اونون یارادیلیشی و گئنیشله مه سی تورک خالقنین یارادلیش دونملرینه قایدیر.فولکلور هربیر خالقین ایلکین بینوره لریندن اولاراق بیر خالقیلان بویاباشا چاتیب گوندن-گونه گئنیشلنیب اوز زنگین لیگینه هربیر دونم ده آرتیرمیش اولوب خالیقین باشیندان گئچن اولایلار؛اوغرادیقلاری حادیثه لر آپاردیقلاری مبارزه لر ؛شن لیک لر؛غصه لرو دردلر؛آرزو و دیلک لرعادت و عنعنه لر ینی و یاشایش بیچیملرینی ؛دیللرینده و آغیزلاریندا یارادیلمیش یازماقلا توکنمین سوزلرده ایفاده اولان گوسترگه لری اولوب. لای لای لار؛نازلامالار؛آغی لار؛بایاتی لار؛آلقیش و قارقیش لار؛آتاسوزلری؛دئیملر؛داستان لار؛تاپماجالار؛وسایسیز باشقا فولکلور ژانرلاری و قولارینین چئشیدلیلیک لرینه باخیلدیگی زمان بیر اوجسوز-بوجاقسیز دنیزله قارشی –قارشیا قالنیر ؛بوآرادا ماراقلی بیرسوال ذهنیده اولوشور اودا بوی کی بو بها بیچیلمز و قیمت قویولمیان سؤز و آغیزادبیاتی کیملرطرفیندن یارادلیب؟هانسی قیوراق ذهنیلر بو گوزلیکده سؤزلری و «ایپه ساپا گلمین اینجی لری»بیرآرایا گتیرمیش لر؟ دوغروسوبودورکی فولکلور و خالق بیلیم لری نسیللردن نیسللره ؛سینه لردن سینه لره بیزلره گلیب چاتدیقیندان اونلاری کیملر و هانسی کیشیلر طرفیندن یارادلیشلاری چوخ آزارق بیزلره بللی اولور؛بونا گوره ده فولکلور یارادیجیلارنی تانیماق؛ایمکانسیز گورونور. تورک و آذربایجان فولکلورنون ژانریلارینا باخیلدیقیندا گورنور کی اونلارین بویوک بیر قیسمتی ؛تخمین اولاراق80% قادینلار و آغ بیرچکلی آنالار و خانیم لارطرفیندن یارادلمیش دیر کی بودا تورک و آذربایجان قادینلارنی نه قدر باشارجیلیقلی و یارادجیلیقا صاحیب اولدوقونی گورسه دیر.ایشاره ائله دگمیز کیمی ؛فولکلور بیر خالقین یاشایشیندان و اونون نجوره سی آخشیندان اورتایا چیخیر.باشقا مدنیتلرتای یاشایش یوکونون یاریسندان چوخ حیصه سینی قادینلارین اوسلندیق لری اوچون بوتون یاشایش دوورانلاریندا ائتگیلری اولور؛بودا اونلارین فولکلور یاراتماسیندا بویوک رول واردیر. عومور بویو چتینلیکلرله اوغراشمادا اولان و بیر چوخ باسقی و سیخینتیلارلا گئچینن قادینلار؛بیر آزدا اولموش اولسادا چالشمیشلار کی سؤز یارادیجیلیقیلان بیر تسلی اولوشدوروب ؛ایچلرینده کی دویغولارنی ایشیگه توکمکله سیخینتیلاردان قورتولسونلار. کیچیک یاشلاردا یاشیشا آددیم آتیب اوزلری گورمدیگی و چاتابیلمدیکلری آرزولارنی؛لای لای لاردا ؛نازلامالاردا ؛اوخشامالاردا کورپه بالالارینا آرزولایرلار؛آنالار محبتیلن قاریشمیش اولان سؤزلر تایسیزو ان دویغولی سؤزیارادیجیلقین اورتایا چیخاردیر. آنالارین اوسلندیگی وظیفه لر اوشاقلارین بویا- باشا چاتدیقلاری زمانا قدر سورمکده دیر؛اوشاقلارین تربیت لرینی ؛اونلاری یاشایشین هربیر آلانیلن تانیش ائلمه لری گئنه ده بویوک بیر فولکلور ساحه سینین یارادیلیشینا ندن اولور.اوشاقلارین ائیتیملرینده ؛تاپماجالار ؛مثللر؛آتابایاسؤزلری؛داستانلاری ؛ناغیلار؛یاهالتماجالار؛دیل اورگنجلری ؛اویونلارو سایلره فولکلور دالاریندان فایدالاناق چالشیرلار کی هم اوشاقلارا یاشایشین دوزو دوغرولوقلارینی اورگدمیش اولسونلار همده اوشاقلارین ذهنیلرین آچسینلار.گئنه ده گوروندگی کیمی بوتون بودالارین یارادیجیلاریدا قادینلار سایلیرلار. گنده لیک یاشایشدا ائو وائشیک ایشلرینده ده قادینلارین بؤیک رولاری اولدقندان ؛فولکلور ساحه سینده امک نغمه لری و ایش گؤره ن حالده اوخماقالارنین بیرچخدا گئنه قادینلارین طرفیندن یارادلیر. یئمک و یئیجکلر ،گئیم و گیسیلر؛بزه ک و سسلمه لر ؛توی و انون حاظیرلیقلاری ؛ دوغم و اشاق بؤیتمک دؤورانلاری؛شنلک لر و بایرام حاظیرلیقلاری و عنعنه لری؛عزاو یاس و ماتم تؤره لری؛آرالیق حکیملیقی؛وبیرچوخ ساییا گلمین فولکلور دالاری قادینلارین یاراتدیقلاری اؤزل فولکلوربیچیملریدیر کی تکجه قادینلارا عاییت اولابیلیر. فولکلورساحه سنین ان گجلی قولاریندان سایلان آشیق ادبیاتیندا دا گئنه قادینلاردان چوخلی ایزگؤرمک اولار؛ترک قادینلاری بوساحه ده ده چوخلی ان قازاناراق آدلارینی بؤیک آشیق یارادیجیلاری آراسینا قاتمیشلار ؛آشیق پری ؛آشیق بستی؛آشیق گل بگیم خانیم ؛ویوزلرجه آدلیم قادین آشیق تکجه بنلاردان بیرنئچه سی سایلیر کی ارکک آشیقلاریندان نتکجه دالیجی قالان دئیللر بلکه اونلاردان بئلله قاباقجیل و انلی سایلماقدادیرلار. تاریخین قارانلیق دؤنگلرینده آدلاری ایتیب – باتان ببؤیک فولکلور یارادیجیلارنین ان ماراقلی قیسملاری اونلارین “قارابیلمزلیقلاری”(ساوادسیز)واوخویوب- یازلاری اولمالاری دیر کی گنممزده کی ساوادلی وبیلیملرینه قونن قادینلارمیزین قارشلاشدیریلاندا بیر گجلیارادیجلیق وباشاریلان از-به-ازاولرک . سون سؤزبکی بیزلره دشن باولابیلیرکی؛چالیشاق زنگین فولکلورمزی بیرآتا-بابایادیگاری کیمی تانییب اونلاری قوریاراق گلجک نسیللره چاتدیراق؛ نیه کی بوفولکلور و ادبیات بیزلرین ان اونملی وارلیقی سایلیر وآتابابالارمیزین و آغ بیرچک آنالارمیزین بیزلره بوراخدیغی میراثی قورماق هربیرمیزین بورجو سایلیر.