درگذشتگان چهرههای فرهنگی و هنری ایران در سال ۹۲

افراد نامی بسیاری در سال ۱۳۹۲ درگذشتند. در آستانه نوروز و سال جدید از ۲۴ تن از افراد نامدار در حوزه سینما، نویسندگی و موسیقی یاد می‌کنیم که در سال ۹۲ از دنیا رفتند. گفتنی است که این لیست بر اساس حروف الفبا تنظیم شده است.

 

محمود استاد محمد

محمود استاد محمد، نمایشنامه‌نویس و کارگردان باسابقه تئاتر ایران، در سوم مرداد سال ۹۲ در سن ۶۳ سالگی و در اثر ابتلا به بیماری سرطان در بیمارستان جم تهران درگذشت. استادمحمد از دو سال پیش به بیماری سرطان کبد مبتلا شده بود. محمود استادمحمد در سال ۱۳۲۹ در محله دروازه دولاب تهران به دنیا آمد. فعالیت نمایشی خود را در نوجوانی آغاز کرد و در سال ۱۳۴۷ با بازی در نمایش “شهر قصه” در نقش خر خراط به شهرت رسید.

علی اسکندریان

علی اسکندریان، موزیسین جوانی بود که در جریان قتل اعضای گروه “سگ‌های زرد” در نیویورک آمریکا در سال ۹۲ به قتل رسید. علی اسکندریان همراه دو برادر به نام‌های آرش و سروش فرازمند به ضرب گلوله یکی از دوستان قدیمشان کشته شد. پدر و مادر علی اسکندریان پس از قتل پسرشان در نامه‌ای به خانواده قاتل که خودش هم پس از قتل این سه نفر خودکشی کرده بود، اعلام کردند که او را بخشیده‌اند.

سعدی افشار

سعدی افشار یا همان سعدالله زحمت‌خواه در روز ۳۰ فروردین ماه سال ۹۲ به دلیل کهولت سن و بیماری ریوی درگذشت. او بازیگر کمدی ایرانی بود که در نمایش‌های موسوم به سیاه بازی یا روحوضی به ایفای نقش می‌پرداخت. سعدی افشار، یکی از آخرین و سرشناس‌ترین ایفاگران نقش “سیاه” در نمایش سنتی موسوم به تخت حوضی یا روحوضی بود و برای نخستین بار در سال ۱۳۳۰ به روی صحنه رفته بود.

سعید امینی

سعید امینی، بازیگر مشهور فیلم “نفس عمیق” بود که در آبان سال ۹۲ بر اثر گازگرفتگی درگذشت. به اعتقاد بسیاری او در فیلم “نفس عمیق” نماینده نسلی بود که طغیان‌گر بودند و این طغیان را در این فیلم نشان دادند. سروش صحت در مراسم بزرگداشت یاد سعید امینی که تنها در فیلم “نفس عمیق” بازی کرده بود، او را با “جیمز دین” ستاره بزرگ سینمای آمریکا مقایسه کرد.

عسل بدیعی

عسل بدیعی بازیگر سینما و تلویزیون ایران بود که در فروردین سال ۹۲ بر اثر یک ضایعه نخاعی دچار مرگ مغزی شد. پس از مرگ عسل بدیعی، ریه، قلب، دو کلیه و کبد وی به بیماران نیازمند پیوند زده شد. او دانش‌آموخته‌ی رشته علوم تغذیه از دانشگاه آزاد و همسر سابق فریبرز عرب‌نیا، بازیگر سینمای ایران بود.

مرشد ترابی

مرشد ولی‌الله ترابی سفیدآبی، نقال و داستان‌نویس پیشکسوت ایرانی بود. او که چندین بار مقام اول نقالی را در ایران کسب کرده بود در سال ۱۳۹۲ درگذشت. مرشد ترابی در سال ۱۳۱۵ در شهرستان تفرش به دنیا آمد. مرشد ولی‌الله ترابی مدت‌ها از بیماری سرطان رنج برد و در نهایت در مرداد سال ۹۲ در سن ۷۷ سالگی در بیمارستان مدائن تهران درگذشت.

صادق تیرافکن

صادق تیرافکن، عکاس و هنرمند مفهومی هم در اردیبهشت ۹۲ در اثر بیماری سرطان در تورنتو درگذشت. تیرافکن در سال ۱۳۶۹ در رشته عکاسی از دانشگاه تهران فارغ التحصیل شده بود و در پانزدهمین دوسالانه بین‌المللی هنر آسیایی ۲۰۱۲ بنگلادش موفق به دریافت تندیس دوسالانه، مدال طلا، دیپلم افتخار و جایزه نقدی این دوسالانه شده بود.

محمود ذوالفنون

محمود ذوالفنون نوازنده ایرانی ویولن بود که در مهر سال ۹۲ در سن ۹۳ سالگی در شهر سن‌خوزه آمریکا درگذشت. محمود ذوالفنون، یکی از اندک بازماندگان مکتب ابوالحسن صبا بود. او برادر جلال ذوالفنون از نوازندگان به نام سه تار و از شاگردان او بود.

فهیمه رحیمی

فهیمه رحیمی، نویسنده شماری از پرفروش‌ترین رمان‌های ایرانی پس از انقلاب اسلامی در خرداد ۹۲ بر اثر سرطان معده در سن ۶۱ سالگی درگذشت. آثار او عمدتا رمان‌های پرخواننده‌ی عشقی بود که ۷ اثر از این آثار در میان ۴۷ کتاب پرفروش پس از انقلاب ۵۷ در ایران قرار دارد. فهیمه رحیمی در ۱۷ سالگی ازدواج کرد و مدتی در یک حوزه علمیه در محله آبمنگل تهران به تحصیل دروس دینی پرداخته بود.

رضا رضامندی

رضا رضامندی هنرمند پیشکسوت تئاتر‌ در آذر ماه ۱۳۹۲ بر اثر بیماری قلبی از دنیا رفت. بسیاری از اهالی تئاتر او را به عنوان پرستار سعدی افشار می‌شناختند، چرا که در دو سال آخر عمر سعدی افشار مسئولیت نگهداری از تنها بازمانده‌ی نسل قدیمی سیاه‌بازان ایرانی را بر عهده داشت و همواره در کنار سعدی افشار بود.

جلیل شهناز

جلیل شهناز یکی از سرشناس‌ترین نوازندگان تار و سه تار در ایران بود که در خرداد سال ۹۲ درگذشت. وی در سال ۱۳۸۳ به عنوان چهره‌ی ماندگار هنر و موسیقی برگزیده شد. همچنین در همان سال مدرک درجه یک هنری معادل دکترا برای تجلیل از یک عمر فعالیت هنری به جلیل شهناز اهدا شد. در سال ۱۳۸۷ هم محمدرضا شجریان، گروهی که با آن کار می‌کرد را به افتخار جلیل شهناز، گروه شهناز نام گذاشت.

پروین غفاری

پروین غفاری، بازیگر تلویزیون و سینمای پیش از انقلاب در ایران هم در تیرماه سال ۹۲ در نوشهر درگذشت. پروین غفاری کتابی هم نوشته بود به عنوان “تا سیاهی” که در آن به خاطرات خود که در مورد روابط عاشقانه وی با محمد رضا پهلوی بود، اشاره کرده است. کتابی که از سوی بسیاری از طرفداران حکومت پهلوی جعلی خوانده شد.

آرش و سروش فرازمند

آرش و سروش فرازمند، دو برادر عضو گروه “سگ‌های زرد” بودند که در آبان ماه سال ۹۲ در شهر نیویورک آمریکا جانشان را از دست دادند. آنها هدف گلوله یکی از دوستان پیشین خود به نام “علی اکبر رفیعی” که خودش هم پس از قتل، خودکشی کرده بود، قرار گرفتند. اجساد این دو برادر برای خاک‌سپاری با زحمت زیاد به ایران فرستاده شد.

بهمن فرزانه

بهمن فرزانه را بسیاری به خاطر ترجمه رمان ‘صد سال تنهایی’ نوشته معروف گابریل گارسیا مارکز می‌شناسند. او در بهمن سال ۹۲ پس از یک دوره طولانی بیماری از دنیا رفت. او که برای تحصیل به ایتالیا رفته بود، تا یک سال پیش از درگذشتش در این کشور ماند و بیش از ۸۰ اثر ترجمه و تالیف کرد. پیکر بهمن فرزانه در تنهایی و سکوت در حالی که تنها چند تن از نزدیکان وی حضور داشتند، در بهشت زهرای تهران به خاک سپرده شد.

علیرضا فرهمند

علیرضا فرهمند، روزنامه‌نگار و مترجم سرشناس هم در دی ماه سال ۹۲ در اثر بیماری سرطان ریه در سن ۷۳ سالگی در تهران درگذشت. علیرضا فرهمند در سال‌های پیش از انقلاب دبیر سرویس بین‌المللی روزنامه کیهان را برعهده داشت. مهمترین اثر ترجمه شده توسط علیرضا فرهمند، رمان “ریشه‌ها” نوشته الکس هیلی است. وی علاوه بر این رمان، کتاب “ساعت نحس” اثر مارکز را نیز به فارسی ترجمه کرده بود.

هوشنگ کاوه

هوشنگ کاوه که در سال ۱۳۰۵ در بابل متولد شده بود از تهیه‌کنندگان، مدیران دوبله، مالک سینمای “عصر جدید” در تهران و از افرادی بود که در پایه‌ریزی صنعت سینمای ایران نقش مهمی داشت. مشهورترین فیلمی که هوشنگ کاوه تهیه‌کنندگی آن را بر عهده داشت، “داش آکل” بود. هوشنگ کاوه سال‌های آخر حیات خود را در آمریکا گذرانده بود، سرانجام در آبان سال ۹۲ در شهر سانفرانسیسکو همین کشور درگذشت.

احمد کسیلا

احمد کسیلا از شاعران و نویسندگان ایران بود که در آبان ماه سال ۹۲ از دنیا رفت. او در رشته ادبیات و خبرنگاری در دانشگاه تهران تحصیل کرده بود. احمد کسیلا در دوره فعالیتش در گروه ادب و فرهنگ رادیو و تلویزیون با شخصیت‌هایی چون نادر نادرپور و عمران صلاحی کار کرده بود.

منصور کوشان

منصور کوشان، شاعر و نویسنده ایرانی هم در بهمن سال ۹۲ در سن ۶۵ سالگی بر اثر ابتلا به سرطان معده در نروژ درگذشت. او از چهره‌های فرهنگی و فعال سه دهه گذشته بود که علاوه بر انتشار دفترهای شعر، مجموعه‌های داستان و رمان به ویژه به دلیل سردبیری و انتشار مجله‌های مختلف و کوشش برای راه اندازی “کانون نویسندگان ایران” شناخته می‌شود. او در سال ۲۰۱۰ برنده جایزه اوسیستکی انجمن قلم نروژ نیز شده بود.

رضا مرزبان

رضا مرزبان از روزنامه‌نگاران قدیمی ایران و عضو “کانون نویسندگان ایران در تبعید” هم در دی ماه سال ۹۲ در شهر پاریس درگذشت. با پایه‌گذاری دانشکده علوم ارتباطات اجتماعی در سال ۱۳۴۶، مرزبان در کنار افرادی مانند کاظم معتمدنژاد، منصفی، صدرالدین الهی و حمید نطقی از استادان این دانشکده شد. رضا مرزبان در سال‌های پیش از انقلاب سال ۱۳۵۷ در لیست سیاه نویسندگان “ممنوع‌القلم” جا گرفته بود.

کاظم معتمدنژاد

کاظم معتمدنژاد که به “پدر علم ارتباطات ایران” شهرت داشت، در آذر سال ۹۲ در آستانه سن ۸۰ سالگی در تهران درگذشت. او روزنامه‌نگار و حقوقدان ایرانی بود که به تدریس آکادمیک علوم ارتباطات و روزنامه‌نگاری می‌پرداخت. او از روزنامه‌نگارانی بود که در دانشگاه سوربن فرانسه موفق به اخذ دکترای حقوق و علوم سیاسی و نیز دکترای تخصصی روزنامه‌نگاری از انستیتوی مطبوعات و علوم نظری دانشگاه پاریس شده بود.

علیشاه مولوی

علیشاه مولوی در سن ۶۱ سالگی کمتر از دو هفته پیش در تهران درگذشت. این شاعر که به خاطر شعرهای اجتماعی‌اش شهرت داشت، در سال‌های پس از انقلاب به مدت ۶ سال دبیر شعر مجله “نافه” بود و جریان شعر شاعران شهرستان را به وجود آورد. او در سال‌های پس از انقلاب به منظور اعتراض به سانسور با وجود پیشنهاد ناشران مختلف از سپردن شعر‌هایش به اداره سانسور به هر شکل خودداری می‌کرد.

پرتو مهتدی

پرتو مهتدی، مترجم، نویسنده و چهره باسابقه مطبوعات سینمایی در ایران هم در بهمن ماه سال ۹۲ در سن ۶۲ سالگی براثر ابتلا به سرطان روده از دنیا رفت. او که به دو زبان انگلیسی و فرانسوی مسلط بود، سابقه همکاری با مجلات فیلم و دنیای تصویر را داشت و سال‌ها دبیر سرویس سینمایی هفته‌نامه “سینما” بود. مهتدی همچنین سال‌ها با بخش بین‌الملل جشنواره فیلم فجر همکاری داشت.

ژیلا مهرجویی

ژیلا مهرجویی، طراح صحنه و لباس و خواهر داریوش مهرجویی هم در آذر سال ۹۲ در تهران درگذشت. او فارغ‌التحصیل رشته کارگردانی از مدرسه عالی تلویزیون و سینما در سال ۱۳۵۱ بود و در رشته جامعه‌شناسی سینما از دانشگاه “اوتز اتود” پاریس فوق لیسانس گرفته بود.”اجاره‌نشین‌ها”، “هامون”، “بانو”، “سارا”، “لیلا”، “بوی کافور، عطر یاس” و “ننه گیلانه” از جمله فیلم‌هایی است که او طراحی صحنه و لباس آنها را بر عهده داشت.

پروین میکده

پروین میکده، بازیگر سینما و تلویزیون هم در چند روز پایانی سال ۹۲ بر اثر ابتلا به سرطان کبد درگذشت. پروین میکده در سریال‌ها و فیلم‌های سینمایی بسیاری حضور داشت. او همچنین در “انجمن ایران و فرانسه” در ارتباط با آموزش زبان فرانسه، در ایفای نقش‌های فولکلوریک (محلی شمالی) کار کرده بود.