دندان پزشکی 1

    پس از گذراندن شش سال دورهعمومي دندانپزشكي و ارائه پايان نامه ,فارغالتحصيل شده و با مدرك دكتراي دندانپزشكيكليه خدمات عمومي دندانپزشكي را ارائه مي نمايد . از جمله انواع ترميم هاي دنداني, روت كانال تراپي , ارتودنسي هاي ثابت و متحرك , درمان بيماريهاي دهان و دندانها, ساخت انواع پروتز هاي دنداني , جراحي هاي دهان و دندانها, تشخيص و درمان بيماريها.

اندودنتيكس(تخصص درمان ريشه دندان)- تخصصي ازدندانپزشكي است كه علوم پايه و كلينيكي آن شامل تشخيص، پيشگيري و درمان بيماريهاوصدمات پالپ و بافتهاي اطراف ريشه مرتبط با پالپ مي باشد. درمان پالپ دندان بانامهاي روت كانال، اندو، عصب كشي و... شناخته مي شود كه اين معمول تريندرماني استكه توسط متخصصين اين رشته انجام مي شود.

     بيان اينكه دنداني احتياج به معالجه ريشه دارد و يا به اصطلاح عاميانه عصبكُشي يا عصب كِشي شود در بسياري از بيماران ايجاد هراس و اضطراب مي كند و اغلب ترسآنها ناشي از مطالب نادرستي است كه در اين زمينه شنيده اند. بسياري از بيماراني كهجهت خلاصي از درد فوراً اقدام به كشيدن آن نموده اند، بعداً پشيمان شده و آرزو ميكنند كه اي كاش با معالجه ريشه، دندان را نجات داده بودند. خصوصاً آنهايي كه جهتجايگزيني آن دندانها با پروتزهاي ثابت از هزينه گران اين خدمات آگاهي مي يابند.

تعريف اندو يا اندودونتيكس؟
     دندان مركب از يكساختمان سختي است كه بافت نرم زنده اي را احاطه كرده است. اين قسمت نرم مركزي، پالپ(دراصطلاح عاميانه، عصب) نام دارد كه شامل سلولها، عروق خوني واعصاب مي باشد. اندودونتيكس شاخه اي از علم دندانپزشكي است كه وظيفه تشخيص و درمان پالپهاي آماسي وبيمار شده را به عهده دارد.

چه عواملي سبب آماس و بيماري پالپ ميگردند؟
     پوسيدگيهاي دنداني اگر درمان نشوند، بعد از تخريب مينا وعاج به پالپ رسيده و باعث التهاب و ناراحتي آن مي گردند. علاوه بر پوسيدگي، عواملديگري چون سابقه ضربه ناگهاني به دندان، پركردگي هاي عميق، شكستگي و ترك دندان،تحليل و سايش شديد دندانها و بيماريهاي پيشرفته لثه در ايجاد آماس و بيماري پالپنقش دارند.

علائم بيماري پالپ چيست؟
     برخي از علائم پالپآماسي شامل درد ادامه داربه هنگام نوشيدن مايعات سرد و يا گرم، درد خود بخودي، دردهنگام جويدن و يا حتي موقع دراز كشيدن مي باشد. گاهي نيز با توجه به سير بيماريپالپ، ممكن است بيمار درد نداشته باشد. علائم ظاهري پالپ بيمار ممكن است وجودپوسيدگي عميق و يا وجود ضايعه در انتهاي ريشه، تورم و يا تخليه چرك از دندان و ياانتهاي آن باشد.

فوائد معالجه عصب چيست؟
     1 - دندان حفظ ميشود. 2- وجود دندان باعث حفظ استخوان نگهدارنده آن مي گردد.

عوارض عدم درمان چيست؟
     1 - آبسه 2- درد 3- عفونت شديد 4- نهايتاً از دست دادن دندان خواهد بود.

درمان جايگزين چيست؟
     در بعضي موارد و شرايطمي توان معالجه ريشه را به اندكي بعد موكول كرد. در مواردي كه دندان كشيده مي شوددرمان ، جايگزيني آنها با دندانهاي مصنوعي (پروتز ثابت و يا ايمپلنت) مي باشد كه بهمراتب گرانتر است.

چند جلسه وقت براي درمان ريشه دندان لازماست؟
     معالجه ريشه اكثر دندانها را مي توان در يك جلسه انجام داد وليبعضي از دندانها ممكن است به دو يا چند جلسه زماني نياز داشته باشند كه در اينموارد دندانها در پايان جلسات معمولاً پانسمان موقت مي گردند.

موفقيت درمان چقدر است؟
     در صورتي كه درمانريشه بطور كامل و استاندارد انجام شود از موفقيت بالائي برخوردار است.

چه عواملي باعث عدم موفقيت در درمان ريشه ميگردد؟
     علاوه بر اشكالات تكنيكي و اتفاقات حين كار، انحناي زياد ريشهها، وجود كانالهاي جانبي، دفاع بدن و ... ممكن است معالجه ريشه دندان را بخطراندازد.

آيا اگر عصب درآورده شود، دندان مي ميرد؟
     خير، دندان بعد از معالجه ريشه(عصب) هنوز زنده مي ماند چونكه تغذيه خارجي آن از سمتبافتهاي در برگيرنده هنوز ادامه دارد. البته اين زنده ماندن به معناي آن نيست كهدندان مثل ديگر دندانها به تحريكات حرارتي و الكتريكي پاسخ مثبت دهد.

آيا پس از معالجه ريشه درد وجود دارد؟
     معمولاً مقداري درد و ناراحتي گذراي خفيف تا متوسط به دنبال از بين رفتن بيحسي تاچند روز وجود داشته كه با تجويز مسكن هاي ضد التهاب تسكين مي يابد. غالباً، ناراحتيو درد آنچنان نيست كه مانع فعاليت هاي روزانه شود. در مواردي كه درد زياد استميتوانيد با دندانپزشك معالج تماس بگيريد.

آيا دندان بعد از معالجه ريشه تيره مي شود؟
     سابقاً دندانهايي كه درمان ريشه مي شدند به مرور تيره تر مي گشتند، ولي امروزه باپيشرفت هاي تكنيكي احتمال اين تغيير رنگ ناچيز بوده و اگر اتفاق افتاد، نيز بااستفاده از روشهاي سفيد كردن و يا روكش هاي چيني و لامينت مي توان با آن مقابلهكرد.

بعد از درمان ريشه، تاج دندان چگونه و با چه موادي بايدترميم شود؟
     نحوه ترميم تاج دندان بستگي به نسج باقيمانده و دندانمبتلا دارد. در دندانهايي كه متحمل نيروهاي سنگين جويدن هستند و يا پوسيدگي آنهاشديد بوده توصيه مي گردد كه با ترميم هاي مطمئن تري چون روكش هاي فلزي و چينيبازسازي شوند.

جراحي اندودونتيك يعني چه؟
     در مواردي كه درمان معالجه ريشه دندان به شكست مي انجامد. هنوز مي توان دندان رانجات داد. در اين موارد بعد از انجام بيحسي، دندانپزشك بافت لثه را به آرامي كنارزده و بافتهاي آماسي انتهاي ريشه را خارج نموده و يك پركردگي نيز در ته ريشه جهتممانعت از عود ضايعه قرار مي دهد.

بعد از انجام درمان ريشه و ترميم نهايي آن، آيا اقدام ديگريلازم است؟
     ضروري است جهت ارزيابي موفقيت درمان در طولاني مدت، ظرف 6ماه تا يكسال آينده مجدداً ويزيت بعمل آيد. در اين ويزيت دندانپزشك موفقيت درمان،سلامت انساج لثه و ترميم نهايي را ارزيابي مي كند.

مراحل درمان چگونه است؟
     بعد از انجامبيحسي(در موارديكه نياز باشد)، درمان شامل مراحل زير است:
مرحله يك: دستيابي بهكانال
مرحله دوم: تعيين طول ريشه
مرحله سوم: تميز كردن و شكل دادن كانال ها
مرحله چهارم: پركردن كانال
مرحله پنجم: ترميم موقت
مرحله ششم: ترميمدائم

معالجه ريشه دندان(Root canal Therapy )
لابد همه اين ضرب المثل كه مي گويد:دنداني را كه درد مي كند بايد كشيدرا شنيده ايد. ما هم بسيار شنيده ايم، ولي بايد توجه داشت كه سابقه اين ضرب المثلمربوط به زماني است كه علم دندانپزشكي وجود نداشته و افرادي بي صلاحيت مثل سلمانيها عهده دار امور دندانپزشكي بودند. دندانپزشكان امروزي نه تنها درد را از بينبرده،بلكه باعث تگهداري دندانها در دهان مي شوند. از گذشته اي نه چندان دور تابحال، عامه مردم لفظ عصب كُشي يا عصب كِشي را بجاي معالجه ريشه دندان بكار مي برندكه چندان صحيح نبوده و آنچه كه باعث رواج و شايع شدن اين اصطلاحات شده، تصور مردمبا توجه به از بين رفتن درد دندان بدنبال معالجه ريشه مي باشد. قسمت سخت دندانتشكيل شده از ميناـ عاج و سمان، كه بافت نرمي را در داخل و وسط دندان بنام پالپ،احاطه كرده اند.

تعريفRoot canal Therapy:
     اين عنوان از سهكلمهRoot به معناي ريشه، وCanal به معناي مجرا وTherapy به معني معالجه تشكيلشده كه مفهوم كلي آن معالجه مجراي ريشه دندان مي باشد و شاخه اي از دندانپزشكي استكه شامل دانش و اعمالي است كه به معالجه و حفظ ريشه دندان مي پردازد.

پالپ چيست؟
     پالپ دندان بافتنرمي است كه در داخل دندان قرار گرفته و شامل عروق و اعصاب و سلولهايي مي باشد. حس،تغذيه، عاج سازي و دفاع ميكروبي از اعمال پالپ بشمار مي آيند.

چه عواملي باعث آسيب و صدمه با پالپ دندان ميشوند؟
     عوامل متعددي سبب آسيب به پالپ مي گردند كه عمده ترين آنتأخير در ترميم پوسيدگي ها و نتيجتاً گسترش آنها به پالپ دندان است كه سبب آلودگيپالپ به ميكروبهاي دهان مي شود. پالپ دندان همچنين ممكن است بر اثر ضربه اي ناگهانيحتي در مواردي چون ضربه قاشق و يا شكستن تخمه، پسته و بادام دچار التهاب و مرگ شود. تركهاي دندان، پركردگي هاي وسيع و بعضي از مواد ترميمي نيز سبب ساز هستند.

نحوه معالجه ريشه دندان چگونه است؟
     دندانپزشكبعد از بي حس نمودن دندان ( در موارديكه لازم است) اقدام به برداشتن پوسيدگي و تراشحفره دسترسي به پالپ دندان نموده و پالپ عفوني و بيمار را از ريشه خارج مي كند وبعد از تميز نمودن و خشك كردن مجراي ريشه و دندان جاي خالي پالپ را با موادي كه بههمين منظور ساخته شده اند پر مي كند و سپس ترميم قسمت تاجي دندان صورت ميگيرد.

آيا همه دندانها به يك تعداد ريشه دارند؟
     خير، تعداد ريشه دندانها بطور معمول و طبيعي ين يك تا سه عدد مي باشد ولي دندانهايينيز وجود دارند كه داراي يك يا چند ريشه اضافي هستند و در حين كار و با گرفتنراديوگرافي كشف مي گردند. بطور طبيعي دندانهاي قدامي داراي يك ريشه، دندانهاي آسيايكوچك داراي يك يا دو ريشه و دندانهاي آسياي بزرگ سه و چهار ريشه اي هستند.

اگر پالپي كه آلوده شده و ملتهب و دردناك است خارج نشود و بهعبارتي معالجه انجام نگردد، چه اتفاقي مي افتد؟
     معمولاً درد آنبيشتر شده و بيمار را اذيت مي كند، ولي مواردي وجود دارد كه درد فروكش مي كند. بايدتوجه داشت كه از بين رفتن درد دندان نشانة بهبودي پالپ دندان نيست و عفونت به سيرخود ادامه مي دهد. سرايت عفونت به استخوان انتهاي ريشه باعث ايجاد گرانوم، كيست ويا آبسه مي گردد كه خود درد و ناراحتي ثانويه اي را به دنبال دارد. در صورت عدممعالجه ريشه دندان سير بيماري نهايتاً منجر به كشيدن و يا از دست دادن دندان خواهدشد.

چه مراقبت هايي لازم است تا دندان نياز به معالجه عصب نداشتهباشد؟
     با مراجعه و معاينات منظم دندانپزشكي و رعايت اصول بهداشتدهان ودندان و ترميم پوسيدگي ها در مراحل اوليه موردي براي معالجه ريشه دندان بوجودنمي آيد.

آيا صحيح است دنداني كه معالجه ريشه شده، شكننده ميگردد؟
     دنداني كه پالپ آن درگير مي شود، معمولاً داراي پوسيدگي وسيعبوده كه مقدار زيادي از مينا و عاج را از بين برده است و گاهي دندانپزشك ناچار ميگردد كه مقداري از نسج سالم دندان را نيز براي دسترسي به پالپ بتراشد كه مجموعه اينعوامل بعلاوه خشك شدن دندان بر اثر از دست دادن تغذيه داخلي سبب ميگرددكه دندانضعيف و شكننده گردد كه جاي نگراني ندارد، چونكه با ترميم هاي خاص و يا روكش نمودندندان مي توان بر اين نقيصه، چيره شد.

چه عواملي در موفقيت معالجه ريشه دندان نقشدارند؟
     مهارت دندانپزشك ، تعداد ريشه ها قطر و انحناي آنها، وجودريشه ها و كانالهاي اضافي و جانبي، نوع و قدرت بيماري زايي ميكروبها، دفاع بدن ونوع بيماري پالپ در پيش آگهي درمان مؤثرند.

آيا دنداني كه معالجه ريشه دندان شده و هنوز درد دارد رابايد كشيد؟
     معمولاً به دنبال معالجه ريشه دندان، از چند ساعت تا چندروز به درجاتي ممكن است دندان، درد داشته باشد كه با تجويز داروهاي مسكن برطرفميگردد و جاي نگراني ندارد.

اگر درمان ريشه دندان شكست خورد، درمان بعديچيست؟
     اكثر دندانهايي كه معالجه ريشه آنها با عدم موفقيت همراه شدهرا مي توان با جراحي هاي اندودونتيكس نجات داد. دندانپزشك بعد از بيحس نمودن، لثهدندان را به آرامي كنار زده و اقدام به قطع انتهاي ريشه نموده و آن را از انتها نيزترميم مي: ند و دوباره لثه را مي دوزد. آيا فقط ممكن است پوسيدگي بسيار وسيع بوده وقسمت اعظم آن نيز از بين رفته باشد و درد نداشته باشد و يا در اثر ضربه حتي درسالهاي دور، پالپ آن مرده، ولي دردي نداشته باشد. عدم وجود درد دال بر نفي بيماريپالپ و يا عدم نياز به درمان نمي باشد.