فواید چای سبز

مصرف چای سبز در تعداد انگشت شماری از خانواده‌ها رایج است، اما این اطمینان وجود دارد که افراد با آگاهی از فواید این چای بیشتر به سمت مصرف این نوشیدنی باارزش جذب می‌شوند‌. اخیراً از فواید بسیار چای سبز صحبت های زیادی می شود و حتی چای را بهترین نوشیدنی پس از آب می دانند. هم چای سیاه و هم چای سبز دارای رنگدانه هایی می باشند که اثر کاهش ابتلا به سرطان های مختلف در آنها دیده شده است. زمانی که چای با غلظتی مناسب دم بکشد، تنها محتوی نیمی از کافئین یک فنجان قهوه است. با اینحال چای بدون کافئین هم وجود دارد. مردم چین از دیرباز چای سبز را به عنوان یک نوشیدنی دارویی مصرف کرده و می کنند و به دلیل اهمیت ویژه این گیاه، اصول خاصی نیز برای تهیه آن دارند. به تازگی علاوه بر مردم چین، چای سبز در بسیاری از کشورهای جهان طرفداران فراوانی یافته است. دلیل اصلی این استقبال، آشنایی مردم دیگر کشورها با خواص درمانی این نوع نوشیدنی است. هرچند در مواردی توصیه و پیشنهاد مردم به یکدیگر عامل اصلی مصرف برخی مواد غذایی یا نوشیدنی ها است، اما در مورد چای سبز علاوه بر توصیه دهان به دهان، پژوهشگران نیز خواص دارویی آن را تایید کرده اند. نوشیدن روزانه3 تا 4 فنجان چای سبز، مانع از ابتلا به بسیاری از بیماری ها می شود.

پژوهشگران 25 مورد را به عنوان دلایل اصلی مصرف چای سبز می دانند. گیاه چای در آب‌وهوای گرم رشد می‌کند. برای تولید چای معمولا برگ‌های کوچک‌تر و جوان‌تر انتخاب می‌شوند. در مجموع 3 نوع چای وجود دارد: چای سیاه،‌چای سبز و چای اولانگ (نوعی چای چینی). مزیت چای سبز بر چای‌های دیگر این است که کمتر تحت تاثیر فرآیند قرار گرفته و ترکیبات موجود در آن پایدار باقی مانده است. چای سبز بخ عنوتن یک ترکیب ضدسرطان و آنتی‌اکسیدان شناخته شده است. تحقیقات نشان می دهد که نوشیدن مرتب چای سبز می تواند در پیشگیری و درمان بیماریهای ناعلاجی مثل سرطان بسیار موثر باشد.

بسیاری از خواص چای سبز مربوط به ماده‌ای به نام کاتچین است که فعالیت آنتی‌اکسیدانی آن بسیار بالا بوده و نسبت به آنتی‌اکسیدان‌های معروفی چون ویتامین‌های C وE بسیار قوی‌تر عمل می‌کند. نوشیدن چای سبز می‌تواند احتمال ابتلا به بیماری‌های مختلف را کاهش دهد، از بیماری‌های ساده باکتریایی گرفته تا بیماری‌های مزمنی چون بیماری‌های قلبی، سکته، سرطان، مشکلات دهانی دندانی، و استئوپرز. گیاه چای، گل بزرگی است که دارای برگ های همیشه سبز است و همانطور که اشاره شد، چای سبز بومی کشور چین است و در آن کشور بیش از پنج هزار سال مورد مصرف بوده است. امروزه چای در تمامی نقاط آسیا و بخش هایی از خاورمیانه و آفریقا نیز کشت می شود. چای سیاه تخمیر داده می شود و به اندازه چای سبز سالم نیست. چای سبز تخمیر داده نمی شود (چای اولانگ نیمه تخمیر شده است).

مروری بر خواص چای سبز پیشگیری و درمان سرطان:

چای سبز حاوی مواد ترکیباتی بنام کاتچین، فیتوکمیکال و پولیفنول است که این ترکیب ها نوعی آنتی اکسیدان (Antioxidant) محسوب می شوند. آنتی اکسیدان قابلیت مبارزه با سلولهای سرطانی را داراست. این ترکیب می تواند از رشد سلولها و تومورهای سرطانی جلوگیری کند. میزان شیوع سرطان‌هایی چون؛ پستان،‌ کولون، ‌پوست، پانکراس و معده در بین افرادی که چای سبز می‌نوشند، بسیار کمتر است. تحقیقات به عمل آمده نشان می دهد که افرادی که روزانه چای سبز می نوشند خطر ابتلا به سرطان خود را تا حد بسیار زیادی کاهش می دهند. همچنین اشخاص مبتلا به سرطان هایی نظیر، سرطان خون، ریه، معده، سینه و روده که چای سبز می نوشند در درمان بیماری خود کمک عمده ای می کنند. محققیق نوشیدن چای سبز را عاملی برای جلوگیری از ابتلا به سرطان می دانند، چرا که میزان آنتی اکسیدان های موجود در آن 100 برابر تاثیرگذارتر از ویتامین C و 25 برابر تاثیرگذارتر از ویتامین E است. (توجه کنیم که ویتامین C و E به عنوان دو آنتی اکسیدان مهم مطرح هستند). به این ترتیب با نوشیدن چای سبز و دریافت آنتی اکسیدان، بدن در مقابل ابتلا به سرطان مصون می شود. تحقیقات نشان می دهد که در کشورهایی که مردم هر روز چای سبز مصرف می کنند موارد سرطان کم تر بوده است، هرچند بین این دو هیچ رابطه علت و معلولی تایید نشده است. اما چای سیاه فاقد چنین خاصیتی است. حتی اگر به مقدار زیاد چای سیاه مصرف کنید، احتمال ابتلا به سرطان روده، کیسه صفرا و مخاط رحم را افزایش می دهید. به افراد سرطانی نوشیدن دو یا سه فنجان چای سبز در روز پشنهاد می شود. در ژاپن با وجود بالاترین آمار در استعمال سیگار کمترین مقدار سرطان ریه در آنها مشاهده شده است. مطالعات حاکی از آن است که مصرف بیشتر چای سبز با کاهش بروز سرطان سینه ارتباط دارد.

جلوگیری از بیماری‌های قلبی عروقی:

یکی از عوامل اصلی امراض و حمله هاب قلبی، وجود کلسترول بالا در خون انسان است. چای سبز علاوه بر ویتامینهای A و C خود، باعث کاهش کلسترول در خون نیز می گردد که این موضوع خطر احتمال حمله قلبی و امراضی از این دسته را پایین می آورد. مچنین مصرف چای سبز می‌تواند از بروز بیماری‌های قلبی عروقی جلوگیری کند. مصرف روزانه 5 فنجان یا بیشتر از این چای می‌تواند تا 61 درصد از بروز بیماری‌های قلبی بکاهد. وجود رادیکال‌های آزاد در سرخرگ می‌تواند منجر به بروز بیماری‌های قلبی عروقی شود. در حالی‌که کاتچین موجود در چای سبز قادر است از پوشش درونی سرخرگ در برابر رادیکال‌های آزاد محافظت کرده و به این وسیله از بروز بیماری‌های قلبی جلوگیری کند. در ژاپن با وجود اینکه استعمال سیگار بسیار رایج و معمول است اما کم‌ترین آمار بیماری‌های قلبی در آنها گزارش شده است، عده ای دلیل این کاهش را مصرف زیاد چای سبز میدانند.

همچنین از آنجائی‌که چای سبز موجب کاهش کلسترول بد خون (LDL)، تری‌گلیسیرید و فیبرینوژن (پروتئینی در خون که در شکل‌گیری لخته خون نقش دارد) می‌شود، به این وسیله قادر استاز بروز آرترواسکلروز (سخت شدن سرخرگ‌ها) پیشگیری کند. با مصرف چای سبز کلسترول خون به میزان قابل توجهی کاهش می یابد. به این ترتیب می توان با نوشیدن چای سبز میزان کلسترول خون، یکی از شاخص های مهم ابتلا به بیماری های قلبی، را کاهش داد. پژوهشگران معتقدند حتی پس از سکته قلبی نیز نوشیدن چای سبز باعث ترمیم سلول های آسیب دیده رگ ها و قلب شده و روند ترمیم سلول ها را تسریع می کند. نوشیدن روزانه حداقل ? فنجان چای سبز به بیماران قلبی توصیه می شود. نکته دیگر این است که معمولا بعد از حمله قلبی،‌ پروتئین‌هایی در بدن تولید می‌شود که منجر به مرگ سلولی می‌شوند. در حالی که کاتچین موجود در چای سبز فعالیت این پروتئین را بلوکه و متوقف کرده و به این وسیله سکته‌های مغزی و قلبی را به حداقل رسانده و سرعت بهبود را افزایش می‌دهد. یکی از عناصر فعال در چای سبز، به اندازه آسپرین از تجمع پلاکت های خونی جلوگیری می کند که این اثر گردش خون را بهبود می بخشد. کاهش تری‌گلیسیرید: کاتچین موجود در چای سبز، ‌فعالیت آنزیم لیپاز (آنزیم مسئول هضم چربی‌ها) پانکراس (لوزالمعده) را مهار می‌کند. در نتیجه، شکسته شدن چربی و تبدیل آن به اجزای قابل جذب با سرعت بسیار کمی صورت می‌گیرد. با توجه به اینکه افزایش تری‌گلیسیرید خون بعد از مصرف هر وعده غذایی یک ریسک فاکتور در بروز بیماری‌های قلبی است، مصرف یک فنجان چای سبز در بین وعده‌های غذایی روشی مناسب در کاهش تری‌گلیسیرید خون است.

کاهنده فشارخون: مصرف نیم تا 5/2 فنجان چای سبز در روز احتمال بروز پرفشاری خون را تا 64 درصد کاهش می‌دهد. در حالی‌که مصرف بیش از 5/2 فنجان در روز،‌از بروز این بیماری تا 56 درصد می‌کاهد. بنابراین روزانه مصرف ‌3 الی 4 فنجان چای سبز توصیه می‌شود.

جلوگیری از دیابت: معمولا با افزایش سن، قندخون هم کم‌کم بالا می‌رود،‌خصوصا اگر به رژیم غذایی خود توجه کافی نداشته باشیم، وزن به مرور زمان بالا رفته و به دنبال آن احتمال بروز دیابت نوع 2 هم افزایش می‌یابد. مصرف روزانه 5 فنجان چای سبز می‌تواند از بروز دیابت جلوگیری کند. چای سبز قادر است از عوارض ناشی از دیابت همچون آب مروارید و بیماری‌های کلیوی هم به طرز معجزه‌آسایی جلوگیری کند.

اما چای سبز چطور قادر به کاهش قندخون است؟ به نظر می‌رسد، ‌اصلی‌ترین مکانیسم، ‌مهار کردن فعالیت آنزیم آمیلاز بزاق و روده (آنزیم مسئول هضم نشاسته) است. با مهار شدن فعالیت این آنزیم،‌نشاسته با سرعت بسیار آهسته‌ای می‌شکند و در نتیجه قندخون با سرعت کمی بالا می‌رود. مصرف چای به همراه یک وعده غذایی سرشار از کربوهیدارت منجر به کاهش سرعت رها شدن گلوکز و کاهش جذب آن می‌شود و به این وسیله از ترشح انسولین جلوگیری می‌کند.

ضدانعقاد: چای سبز منجر به رقیق شدن خون شده و از لخته شدن خون جلوگیری می‌کند. با مصرف گوشت و روغن‌های غیر اشباع گیاهی مثل روغن ذرت و سویا،‌ترکیباتی در بدن ایجاد می‌شود که منجر به ایجاد پلاک‌های خونی می‌شود. در حالی که با مصرف چای سبز می‌توان از ایجاد لخته‌های خونی جلوگیری کرد.

چای سبز و جوانی: چای سبز را به عنوان داروی ضدپیری (Anti - Aging) می شناسند. دلیل اصلی آن وجود میزان قابل توجهی آنتی اکسیدان به ویژه آنتی اکسیدان های موثر در حفظ شادابی و جوانی موجود در چای سبز است. آنتی اکسیدان ها یکی از شاخص ترین عوامل برای حفظ سلامتی و شادابی سلول های بدن، با به تعویق انداختن شروع روند پیری سلول ها هستند.

کاهش وزن و چای سبز: با نوشیدن چای سبز، متابولیسم (سوخت و ساز) چربی های بدن تسریع می شود و به این ترتیب چربی اضافی در بدن ذخیره نمی شود. پژوهش ها نشان می دهد نوشیدن روزانه سه فنجان چای سبز می تواند تا 70 کالری انرژی، ناشی از سوخت چربی ها ایجاد کند. همچنین چای سبز قادر است جذب روده‌ای گلوکز و چربی را کاهش دهد و به این وسیله منجر به کاهش وزن در فرد می‌شود. ثابت شده است که افرادی چای سبز مصرف می‌کنند دارای وزن پایینتری نسبت به افرادی هستند که چای سبز مصرف نمی‌کنند. چای سبز مانع از ذخیره گلوکز در سلول های چربی می شود. به این ترتیب می توان از نوشیدن چای سبز، کنترل میزان مصرف کربوهیدرات ها (قندها) و ورزش مداوم، به عنوان مثلثی برای حفظ سلامتی و تناسب اندام ها نام برد. چای سبز و عصاره آن باعث افزایش سوخت کالری و چربی های ذخیره شده بدن و در نتیجه باعث کاهش وزن می شود. تحقیقات پیشین بر روی حیوانات نشان داده که عصاره چای سبز باعث افزایش فرآیند «ترموجنسیز» می شود. این فرایند مربوط به تولید گرمای بدن است که در اثر هضم، جذب و متابولیسم غذاها در بدن ایجاد می شود. این تحقیقات مشابه این فرآیند را بر روی انسان نیز اثبات کرده است. کافئین چای سبز همچنین باعث افزایش 28 تا 70 درصدی ترموجنسیز در بدن می شود.وقتی که «افیدرین» برگ به چای سبز همراه با کافئین افزوده می شود، این خاصیت دو برابر می شود. در چای سبز ماده ای به نام EGCG نیز وجود دارد که ترکیب این ماده و کافئین و افیدرین اثر بیشتری بر روی این فرآیند دارند. اما نکته ای که وجود دارد این است که مصرف چای سبز و استفاده از کپسول های آن بتنهایی و به سرعت باعث کاهش وزن نمی شوند و باید علاوه بر مصرف آن، از رژیم غذایی مناسب و ورزش متناوب و مداوم نیز استفاده کرد تا به نتیجه مطلوب رسید.

چای سبز به عنوان یک فاکتوری که واقعا باعث افزایش سرعت متابولیسم میشود به اثبات رسیده و شما می توانید 70 الی 80 کالری اضافی دریافتی خود را نیز با نوشیدن فقط 5 فنجان چای سبز در روز بسوزانید . پس از یک سال شما قادر خواهید بود که 4 کیلوگرم از وزن خود را فقط با نوشیدن چای سبز از دست بدهید، یعنی اثری مشابه با حدود 15 دقیقه پیاده روی روزانه.

پوست و چای سبز: آنتی اکسیدان های موجود در چای سبز، سلول های پوست را در مقابل آسیب ها به ویژه رادیکال های آزاد، یکی از عوامل ایجاد سرطان و افتادگی و آسیب به پوست، محافظت می کند. به این ترتیب چای سبز مانع از بروز سرطان، افتادگی و چروک خوردن پوست به ویژه پوست صورت می شود.

چای سبز و ورم مفاصل: پژوهشگران چای سبز را به عنوان دارویی برای کاهش خطر ابتلا به ورم مفاصل، ناشی از روماتیسم معرفی می کنند. این تاثیر با توقف فعالیت آنزیم های تخریب کننده و تحلیل برنده غضروف مفاصل ایجاد می شود.

استحکام دندانها استخوان ها و چای سبز: این نوع چای حاوی ماده ای بنام فلورین (flourine) نیز است. فلورین سبب می شود تا ساختار داخلی دندانها محکم شود و از تضعیف مینا و پوسیدگی دندان جلوگیری می کند. درصد بالای فلوراید چای سبز، عمده ترین دلیل تاثیر مثبت آن بر دندان و استخوان ها است. به این ترتیب درصد بالای فلوراید در چای سبز می تواند استخوان ها و دندان ها را در مقابل آسیب به ویژه پوسیدگی و پوکی محافظت کند.

آرامبخش وضد استرس: این نوشیدنی گیاهی نوعی آرام بخش نیز محسوب می آید. با نوشیدن این چای سیستم عصبی بدن شما مقاومتر شده، آرامش اعصاب و دوری از فشارهای عصبی را برای شما به ارمغان می آورد. از آنجایی که بسیاری از بیماریها ارتباط مستقیم با استرس و سیستم عصبی دارند، نوشیدن این چای را می توان به نوعی داروی تمام عیار بیماریها نام برد. عملکرد مغزی و چای سبز: چای سبز فعالیت سلول های مغز به ویژه بخش های مربوط به حافظه را تقویت و تحریک می کند. از طرفی چای سبز باعث کاهش میزان استیل کولین در سلول های مغز شده و با این عمل مانع از تخریب سلول های مغز و بروز بیماری آلزایمر می شود. از طرفی، آنتی اکسیدان های موجود در چای سبز مانع از تخریب سلول های مغز، که عامل اصلی بروز بیماری پارکینسون است، می شوند. به عبارتی آنتی اکسیدان های چای سبز با به تعویق انداختن قرار گرفتن سلول های مغز در فاز پیری و فرسودگی مانع از ابتلا به پارکینسون می شوند.

آسم و چای سبز: تئوفیلین موجود در چای سبز در حکم داروی گشاد کننده برونش (برونکودیلاتور) است که باعث آرامش و رفع التهاب و حساسیت دستگاه تنفس (بافت های آسیب دیده) می شود. از این رو نوشیدن چای سبز برای افراد مبتلا به آسم یا افرادی که به دلیل مشاغل ویژه یی که دارند (مثل کارگران کارخانه های سیمان) یا در مناطق خاصی زندگی می کنند (ساکنان مناطق سردسیر) توصیه می شود.

دیگر فواید: - چای سبز همچنین قادر است کبد را سم‌زدایی کرده و از تجمع چربی در کبد جلوگیری کند. چای سبز نقص و کمبود استروژن را در دوران یائسگی جبران کرده و از پوکی استخوان جلوگیری می‌کند. در نهایت اینکه چای سبز منجر به ایجاد آرامش روح و روان شما می‌شود و در نتیجه مصرف عصرانه آن برای رفع خستگی توصیه می‌شود.

- از فواید دیگر چای سبز می توان به این موارد اشاره کرد: بالا بردن قدرت فکری و قابلیت تمرکز بهتر، پیشگیری از امراضی مثل آلزهایمر، درمان التهاب و آماس مفاصل، درمان و پیشگیری از بیماری MS (multiple sclerosis). جالب است بدانید کاتچین موجود در چای سبز باعث از بین بردن باکتری های مولد مسمومیت غذایی یا سم تولید شده توسط این باکتری ها شده و یدین ترتیب در مسمویت های غذایی هم بعنوان دارویی مفید استفاده میشود.

- ویتامین C موجود در چای سبز با تقویت سیستم ایمنی بدن، بدن را در مقابل بیماری های مختلف به ویژه بیماری های فصلی مانند سرماخوردگی و آنفلوآنزا در زمستان، اسهال و استفراغ در فصل تابستان و حساسیت های فصل پاییز، مقاوم می کند. در چین باستان برای افرادی که دائماً بیمار بودند، چای سبز تجویز می کردند.

- نوشیدن چای سبز نه تنها گوش را در برابر عفونت و تورم محافظت می کند، بلکه در صورت بروز این مشکل، نم دار کردن پارچه تمیزی با چای سبز و سپس تمیز کردن گوش با آن می تواند تا حدی از تورم و عفونت بکاهد.

- تبخال مشکلی است که عاملی ویروسی دارد اما با چای سبز می توان بهبود آن را تسریع کرد. به این ترتیب که اگر محل مورد نظر را با چای سبز مرطوب کرده و صبر کنیم تا خشک شود و این عمل را سه بار در روز تکرار کنیم، روند بهبودی و رفع محل زخم تسریع می شود.

- چای سبز بسیاری از عوامل بیماری زا که بر سلامت دهان و دندان تاثیر منفی دارد را از بین می برد. به این ترتیب می توان نوشیدن چای سبز را مکملی برای سلامت دهان و دندان دانست. علاوه بر این چای سبز با از بین بردن باکتری های نامناسب محوطه دهان، بوی بد دهان و تنفس بد بو را نیز مرتفع می کند. در چین باستان از چای سبز به عنوان داروی خوشبوکننده دهان، پیش از حضور در مراسم رسمی و میهمانی ها استفاده می کردند.

- ترکیبی موسوم به "ال تیانین" موجود در چای سبز که نوعی اسید آمینه است، خاصیت آرام بخشی داشته و می تواند حالت تنش، افسردگی و استرس و هیجان را از بین ببرد.

- پژوهشگران ژاپنی با بررسی ترکیبات موجود در چای سبز دریافتند ترکیب اپی گالوکاتچین گالات (EGCG) با عملکردی عایق مانند مانع از اتصال ویروس HIV روی سلول های سیستم ایمنی بدن و ایجاد ضعف در سیستم ایمنی بدن می شوند. به عبارتی نوشیدن چای سبز را می توان به عنوان عامل مکملی برای جلوگیری از ابتلا به ایدز (AIDS) با عایق کردن سلول های سیستم ایمنی بدن دانست.

- چای سبز از تاثیرات مخرب اشعه ماوراء بنفش روی DNA جلوگیری می‌کند.

نحوه استفاده: برای هر نفر 1 قاشق مرباخوری چای سبز را در قوری ریخته و به ازای هر یک قاشق، 1 لیوان آب داغ با دمای 80 تا 85 درجه به آن اضافه کرده و درب قوری را به مدت 7 تا 8 دقیقه بگذارید. سپس آن را بنوشید. یادآوری این نکته ضروری است که چای سبز مانند چای سیاه لزومی به دم کردن ندارد. چای سیاه و چای سبز هر دو از گیاه واحدی به دست می آیند. تفاوت در این است که برای تهیه چای سبز برگها را بخار داده، گرد (پودر) می کنند و سپس آنرا خشک می نمایند . ولی برای تهیه چای سیاه، ابتدا برگها خشک و سپس تخمیر میشوند و در برخی اوقات مواد و رنگهای شیمیائی به آن اضافه میگردد و در انتها برشته می شود، یعنی فرآیند بیشتری به روی چای صورت می گیرد. میزان مصرف روزانه: چای سبز به عنوان جایگزینی مناسب برای چای سیاه و قهوه توصیه می شود. نوشیدن روزانه سه لیوان چای سبز (حاوی سه گرم مواد حل شدنی) یا روزانه 300 تا 400 میلی گرم عصاره استاندارد چای سبز (عصاره ها باید حاوی 80 درصد پلی فنول ها و 55 درصد اپی گالوکزچین) مفید است. انواع فرآورده های کپسولی و مایع چای سبز نیز قابل دسترسی اند.

روش نگهداری: برای تازه و معطر ماندن چای سبز بهتر است آن را در ظرفی تیره و در محلی تاریک و به دور از نور و رطوبت نگهداری کنید.

ترکیب شیمیایی برگ چای: مواد متشکله برگ چای عبارتند از مواد سلولزی، مواد صمغی، دکسترین، پکتین، مواد چربی، مواد مومی، نشاسته، قند، اسید گالیک، اسید اگزالیک، کورستین، مواد پروتئینی، الیاف (فیبر)، مواد معدنی، تانن، کافئین یا تئین، ترکیبات معطر و دیاستاز. بررسی‌های آماری نشان می‌دهد در حدود 80 درصد مردم ژاپن چای سبز می‌نوشند به طوری که بیش از نیمی از آنها روزانه سه فنجان یا بیشتر از آن مصرف می کنند. نتایج یک بررسی جدید در ژاپن نشان می‌دهد که اگر به طور مرتب چای سبز بنوشید، احتمال مرگ ناشی از بیماری‌های قلبی- عروقی 25 درصد کاهش‌ پیدا می‌کند. پژوهشگران همچنین از این مطالعات دریافتند فواید چای سبز ظاهرا برای زنان بیشتر بود. زنانی که روزانه پنج فنجان یا بیشتر چای سبز می‌نوشیدند در مقایسه با کسانی که یک فنجان یا کمتر مصرف می کردند 31 درصد کمتر باخطر مرگ در اثر بیماری قلبی روبرو بودند. در نهایت اینکه به دلیل خواص فراوان چای سبز، اکنون آن را در بسیاری از کشورهای جهان، نه به عنوان یک نوشیدنی که به عنوان یک داروی گیاهی شناخته و نوشیدن روزانه آن را توصیه می کنند.