چرا قرآن کریم به زبان عربی است؟

چرا قرآن کریم به زبان عربی است؟

برای جواب به این سوال، نکاتی را که متناسب با مورد توجه قرار دادن دو ویژگی:

الف: ویژگی های خاص منطقه ی شبه جزیره ی عربستان

ب: خصوصیات منحصر به فرد زبان عربی است، بیان می کنیم:

1: منطقه ی شبه جزیره ی عربستان، محل پرورش و توسعه ی ادیان و شریعت های مختلف بوده  است.

2: خانه ی کعبه به عنوان یکی از بزرگترین مکان های مقدس، در این منطقه بنا شده است.

3: بدیهی است زمانی که قرآن کریم بر مخاطبین عرب زبان، نازل شود، باید با زبانی هماهنگ با آنان باشد و اگر غیر از این بود، این سوال جا داشت که گفته شود چرا قرآن به زبانی هماهنگ با مخاطبین اش نازل نشده است.

« وَمَا أَرسَلنَا مِن رَّسُولٍ إِلَّا بِلِسَانِ قَومِهِ لِیُبَیِّنَ لَهُم فَیُضِلُّ اللَّـهُ مَن یَشَاءُ وَیَهدِی مَن یَشَاءُ وَ هُوَ العَزِیزُ الحَکِیمُ [ابراهیم/4] و ما هیچ پیامبری را جز به زبان قومش نفرستادیم تا [بتواند به وسیله آن زبان ، پیام وحی را به روشنی] برای آنان بیان کند. پس خدا هر کس را بخواهد [به کیفر تعصب و عنادش] گمراه می‏کند ، و هر کس را بخواهد هدایت می‏نماید، و او توانای شکست‏ناپذیر و حکیم است ».

4 : دسترسی منطقه ی عربستان به جاده ی ابریشم، نقش بسزایی در تبادل افکار و عقاید را ایفاء می کرده که در نتیجه ی آن ترویج و گسترش دین اسلام را به سایر نقاط به همراه داشته است.

بدین جهت، بدیهی است زمانی دین مبین اسلام می توانست سراسری و جهانی گردد که، ابتدا این دین در منطقه ی بعثت پیامبر، مورد قبول واقع شود و عرب ها به آن ایمان آورده باشند و سپس بعد از آن انتظار گسترش به باقی مناطق را داشت.

5 : زبان عربی یکی از وسیع ترین و کامل ترین زبان ها از حیث لغت و واژگان است.

زبان شناسان عقیده دارند که زبان عربی دارای امتیازاتی است که در سایر زبان ها نیست ؛ قواعد آن قیاسی تر از سایر زبان هاست. اشتقاق کلمات و واژه های آن بیش از سایر زبان هاست.

برای مثال افعال در زبان عربی به جای شش صیغه، چهارده صیغه دارند; تمام اسم ها منث و مذکر دارند و افعال و ضمایر و صفت ها مطابق آن ها می باشند. دستور زبان و علم فصاحت و بلاغت آن نیز، این زبان را از دیگر زبان ها ممتاز می سازد; از این رو در باره ی زبان عربی قرآن، می فرماید: نزَلَ بِهِ الرُّوحُ الأَمِینُ ، عَلَی قَلبِکَ لِتَکُونَ مِنَ المُنذِرِینَ ، بِلِسَانٍ عَرَبِیٍّ مُّبِینٍ (شعرا آیه 193- 195) نازل نمود جبرئیل امین بر قلب تو به زبان عربی آشکار .

در روایتی آمده است:
«یبیّن الألسن و لا تبیّنه الألسن(اصول کافی، ج2، ص637، کتاب فضل القرآن) عربی فصیح، از واژه ها و ساختاری برخوردار است که گویایی دیگر زبان ها را دارد، در حالی که زبان های دیگر گویایی زبان عربی را ندارند».

در تفسیر نورالثقلین در تفسیر “بلسان عربی مبین”‌ شخصی به نام حجال از امام صادق(علیه السلام) سوال نمود. ایشان فرمودند: یعنی آن زبان ها را روشن می کند و آن را زبان ها روشن نمی کنند.( نورالثقلین: ج 4، ص 65، فصلت، آیه 44)

6 : زبان عربی، زبان اهل بهشت نیز معرفی شده است. حضرت رسول صلوات الله علیه می فرمایند:

«اُحبُّ العربَ؛ لثالث، لأنّی عربی والقرآن عربی و کلام اهل الجنة عربی،[ محمد حسین طباطبائی، المیزان فی تفسیر القرآن، ج 17، ص 545] یعنی من عرب را به خاطر سه چیز دوست می دارم: اول این که خودم عرب هستم، دوم این که قرآن عربی است، و سوّم این که زبان اهل بهشت عربی است ».

7 : شیوایی و رسایی این زبان به حدی است که می توان بدون ابهام ، مقصود خود را بطور واضح و روشن به مخاطب فهماند. چنانچه خداوند نیز در کلام خود می فرمایند:

« قُرآنًا عَرَبِیًّا غَیرَ ذِی عِوَجٍ لَعَلَّهُم یَتَّقُونَ (زمر/28) قرآنی است گویا و روشن بدون هر گونه انحراف و کژی، برای اینکه [در سایه تعالیمش از شرک ، عصیان و فساد] بپرهیزند.»

8- با توجه به حکیم بودن خداوند و این که او خالق و معلم زبان انسان هاست و مرتبه های استواری و کیفیت زبان ها را می داند، نازل شدن قرآن به زبان عربی چیزی جز مقتضای مصلحت و حکمت الهی نیست.

کِتابٌ أُحکِمَت آیاتُهُ ثُمَّ فُصِّلَت مِن لَدُن حَکِیم خَبِیر;( هود، آیه 1) این کتابی است که آیاتش استحکام یافته، سپس تشریح شده، از نزد خداوند حکیم و آگاه - نازل گردیده است.

 نکته ی آخر:
قرآن کریم درباره ی مشرکانی که این چنین سوالاتی را به قصد شبهه افکنی بیان می کنند، می فرمایند:

« وَلَو نَزَّلنَاهُ عَلَی بَعضِ الأَعجَمِینَ  فَقَرَأَهُ عَلَیهِم مَا کَانُوا بِهِ مُمِنِینَ [شعراء/198-199] اگر آن را بر برخی از غیر عرب‏ها نازل کرده بودیم، و او آن را بر عرب‏ها می‏خواند ، باز هم به آن ایمان نمی‏آوردند!».