هزینه دادرسی در دادگاه

موضوع:نحوه اخذ هزینه دادرسی در دعاوی حقوقی و کیفری

در کشور ما با الهام از قوانین شرعی سعی شده است که کمترین هزینه برای رسیدگی به دادرسی به خصوص دادرسی کیفری گرفته شود تا کسی به دلیل هزینه بالای رسیدگی به پرونده خود از پیگیری حق و اجرای عدالت صرف نظر نکند

در رسیدگی به پرونده های حقوقی هم اگر چه هزینه دادرسی با توجه به خواسته تعیین میشود اما برای رعایت عدالت در مورد خواهانی که از وضعیت مالی مناسب برخوردار نیست مقررات اعسار پیش بینی شده است

درباره پرداخت هزینه دادرسی در نظام حقوقی کشور ما بحث مفصلی وجود دارد در آیین دادرسی مدنی نگرشی با ضوابط فقهی و شرعی داریم.در شرع مقدس اجازه دعوا به همه داده شده است همه آحاد مردم میتوانند به محکمه مراجعه کنند واستیفای حق کنند و ذکر شده که برای این کار هزینه ای برگردن مدعی تحمیل نیست.از منظر فقهی برخی از فقها می گویند دادرسی مجانی است و وجهی نباید گرفته شود.

ولی قانونگذار کشور ما در مورد تعیین هزینه دادرسی از نظر حقوق موضوعه کشورهای دیگر پیروی کرده و پذیرفته که در برخی از دعاوی خواهان مالیات به دولت پرداخت کند.این مورد جزو موارد مالیات مستقیم است تا اجازه طرح دعوا را پیدا کند.در قانون ما این مقرر شده است مدعی در دعاوی حقوقی ابتدا به ساکن هزینه را پرداخت و سپس دعوا قابل طرح باشد.و به نوعی پرداخت هزینه را شرط لازم برای اقامه دعوا دانسته است.

این در مورد دعاوی حقوقی است اما قانونگذار در دعاوی کیفری اصلی را به وجود آورده است که بر اساس آن دعوا شبه مجانی است.هزینه ای که برای دعاوی اختلاس که از نوع کیفری است در نظر اگر گرفته شود خیلی سنگین خواهد بود اما در نهایت قانونگذار برای اقامه دعوا در پی دریافت هزینه دادرسی نیست.هزینه دادرسی در امور کیفری بسیار جزئی تر است .و میتوان گفت که شبه مجانی است . این اتفاق به خاطر اهمیت موضوع افتاده است تا کسی به دلیل بالا بودن هزینه دادرسی از دادخواهی به محاکم دادگستری محروم نشود.

نکته:هزینه دادرسی به طور کلی در دعاوی مالی به ازای هر ده میلیون ریال اول یک و نیم درصد واز ده میلیون ریال به ازای هر ده میلیون ریال مازاد دو درصد در دادگاه بدوی انجام دادرسی است. در دعاوی تجدید نظر و دادخواهی مبلغ ثابت است و سه درصد ارزش خواسته میباشد. در دعاوی اعاده دادرسی و اعتراض ثالث و فرجام خواهی مبلغ به چهار درصد افزاش مییابد.

مصادیق دعاوی مالی:

مطالبه هر قسم خسارت-مطالبه وجه اسناد تجاری مانند چک.سفته.برات.-الزام به تنظیم سند رسمی وسایل نقلیه

الزام به تنظیم سند رسمی هر قسم سند مالی غیر منقول-الزام به تنظیم سندتلفن ثابت و سیار-ابطال سند رسمی مالکیت-ابطال سهام شرکتها-استرداد اموال منقول-دادخواست ضرروزیان ناشی از جرم-تعدیل اجاره بها-خلع ید-مطالبه سهم الارث-مطالبه دیه به طرفیت وارث در قتل غیر عمد-اینها خلاصه ای از دعاوی مالی هستند که در دادگاهها بیشتر مطرح میشود.

مصادیق دعاوی غیر مالی:

ابطال سند سه جلدی-دعاوی اصلاح شناسنامه از حیث تغییر نام یا سن-دعاوی تخلیه-تامین خواسته-دستور موقت-تعیین دادرس و داور-تامین دلیل-عزل وکیل-دعاوی امور حسبی به طور مطلق-گواهی اصل وراثت-دعاوی طلاق به طور مطلق-اینها خلاصه ای از دعاوی غیر مالی هستند که در دادگاهها بیشتر مطرح است.

نکته: در برخی دعاوی قانونگذار برخی مراجع را به خاطر اهمیت کار معاف از پرداخت هزینه دادرسی کرده است مانند.سازمان زمین شهری-مسکن و شهر سازی.

رسول باقری کوار.

دبیر گروه حقوقی مکیال.