به گزارش فرهنگ نیوز به نقل از پرسمان:

نقش نوع تغذیه در تزکیه دل از دیدگاه اسلام
یکی دیگر از ابزارهای شناخت، ابزار دل است، دل به اصطلاح عرفانی نه اصطلاح قرآنی، تأثیر تغذیه بر دل از اهمیت زیادی برخوردار است، چون دل جایگاه عاطفه و انگیزه و احساس است، دارای لطافت بیشتری است و تأثیر گذاری بر آن هم، از اهمیت زیادی برخوردار است. قرآن مجید در آیات متعدد به این ابزار اشاره کرده و خاطرنشان ساخته است که انسان در پرتو تصفیه و تزکیه دل، می‏تواند به آگاهی‏ها و راهنمایی‏های خاصی دست یابد. در صورتی که انسان تقوای الهی را به دست آورد، و خود را از ناپاکی‏ها به دور سازد و زمینه و لیاقت درک حقایق را در خود به وجود آورده باشد، معلم او خدا خواهد بود، و خداوند او را تعلیم خواهد داد. به عنوان مثال در آیه 29 سوره انفال می‏فرمایند:
یا أَیهَا الَّذِینَ آمَنُوا إِن تَتَّقُوا اللَّهَ یجعَل لَکُم فُرقَانًا وَیکَفِّر عَنکُم سَیئَاتِکُم وَیغفِر لَکُم وَاللَّهُ ذُو الفَضلِ العَظِیمِ
ای کسانی که ایمان آورده‏اید اگر از خدا پروا دارید برای شما [نیروی] تشخیص [حق از باطل] قرار می‏دهد و گناهانتان را از شما می‏زداید و شما را می‏آمرزد و خدا دارای بخشش بزرگ است و یا در آیه دیگر می‏فرمایند:
وَاتَّقُوا اللَّهَ وَیعَلِّمُکُمُ اللَّهُ وَاللَّهُ بِکُلِّ شَیءٍ عَلِیمٌ تقوا پیشه کنید و خداوند به شما تعلیم می‏دهد و خداوند به همه چیز داناست. (بقره آیه 282)
تزکیه دل در سایه حلال الهی و پرهیز از حرام بوجود می آید، چشم دل زمانی می‏بیند که خود دل، زنده باشد و زنده بودن دل به خوراک و نوشاک اندک است، آن هم حلال و پاک، چنانکه پیامبر خدا صلی‏ الله ‏علیه‏ واله ‏و سلم می‏فرمایند: دل‏ها را با فراوانی خوراک و نوشاک نمی‏رانید؛ زیرا دل به سان کشت است، اگر آب زیادی بدان رسانده شود، می‏میرد. (طبرسی، 1412، ج 1، ص 320) امیرالمؤمنین علیه السلام می‏فرمایند: اگر شکم (حتی) از مباح پر شود، دل از یافتن راه درست کور می‏گردد. (ری شهری، 1384، ج 2، ص 53)
در حدیث معروف امام حسین علیه‏السلام در روز عاشورا آمده است که بعد از ایراد آن سخنان داغ و پر محتوا و گیرا در برابر لشکر لجوج و قساوتمند کوفه، هنگامی که ملاحظه کرد آن‏ها حاضر به سکوت و گوش دادن به سخنانش نیستند، فرمودند: آری! شما حاضر به شنیدن سخن حق نیستید زیرا «ملئت بطونکم من الحرام فطبع الله علی قلوبکم» شکم‏های شما از غذاهای حرام پر شده است، در نتیجه خداوند بر دل‏های شما مهر زده است و هرگز حقایق را درک نمی‏کنید! (نجمی، 1364، ص 241)
تغذیه نقش مؤثری در دل دارد و باعث تقویت دل و روشن شدن آن می‏شود و همچنین با تأثیر گذاری در رفتارها، باعث اثر روانی مثبت یا منفی در حالات درونی انسان می‏شود. بنابراین اگر توجه کافی بر تغذیه مناسب بر اساس روایات شود، می‏تواند نقش مهمی در درک مسایل فرا حسی داشته باشد یا اینکه در صورت عدم توجه، باعث تیرگی دل شده و از درک حقایق و معرفت باطنی دور می‏ماند. تأثیر تغذیه بر تهذیب نفس و اثرات آن در احادیث زیادی آمده است که به چند مورد اشاره می‏شود.
1- تأثیر میوه‏ها بر دل از دیدگاه روایات
امام صادق علیه‏السلام می‏فرمایند: سرکه دل را روشن می‏کند. (ری شهری، 1384، ج 2، ص 305)
پیامبر خدا صلی‏الله‏علیه‏واله‏وسلم می‏فرمایند: هرکس اناری را کامل بخورد خداوند قلب او را چهل شب نورانی می‏گرداند.( همان منبع،ج2، ص309)
امام صادق علیه‏السلام می‏فرمایند: مردی نزد پیامبر از سنگ دلی شکایت کرد به او فرمود، بر تو باد عدس، چرا که دل را نازک می‏کند و اشک را شتاب می‏دهد. (همان منبع، ج 2، ص 395)
امام علی علیه‏السلام می‏فرمایند: گلابی قلب را جلا می‏دهد و دردهای درون را تسکین می‏دهد. (همان منبع، ج 2، ص 451)
2- تأثیر کم خوری در تزکیه دل از دیدگاه روایات
در مصباح الشریعه حدیثی که به امام صادق علیه‏السلام منسوب است می‏فرمایند: بسیار خفتن از نوشیدن بسیار، و بسیار نوشیدن، از سیری فراوان، زاده می‏شود و این دو، انسان را نسبت به فرمانبری از خدا سنگین می‏کنند و دل را سخت تر از آن می‏کنند که تفکّر و خضوع داشته باشد. (ری شهری، 1384، ج 2، ص 65)
پیامبر خدا صلی‏ الله ‏علیه‏ واله‏ وسلم می‏فرمایند: دل، به هنگام تهی بودن درون، بار حکمت، برمی گیرد. (ری شهری، 1384، ج 2، ص 35)
پیامبر خدا صلی‏ الله ‏علیه‏ واله‏ وسلم می‏فرماید: اگر کسی خوراک خود را کم کند درونش از نور سرشار می‏گردد (همان منبع، ج 2، ص 17)
همان طور که در روایات آمده است تغذیه نقش مؤثری در دل دارد و باعث تقویت دل و روشن شدن آن می‏شود و همچنین با تأثیر گذاری در رفتارها باعث اثر روانی مثبت یا منفی در حالات درونی انسان دارد و با توجه به اینکه دل نقش مهمی در جهت گیری عقل و فهم و درک انسان دارد از همین طریق بر سایر منابع شناختی هم تأثیر می‏گذارد. بنابراین اگر توجه کافی بر تغذیه مناسب بر اساس همین روایات شود می‏تواند نقش مهمی در درک مسایل فرا حسی داشته باشد یا اینکه در صورت عدم توجه باعث تیرگی دل شده و از درک حقایق و معرفت باطنی دور می‏ماند.

منابع
طبرسی،رضی الدین حسن ابن فضل .(1412 ق). مکارم الاخلاق .قم . شریف رضی
محمدی ری شهری ، محمد.( 1384). دانش نامه احادیث پزشکی 1و2 . ( حسین صابری ،مترجم) . تهران: سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
نجمی، محمد صادق.(1364). سخنان حسین ابن علی از مدینه تا کربلا . قم: دفترانتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه