بررسی روش های خشک کردن گل ها و برگ های تازه

متن مقاله

مواد خشك‌كننده:

از آنجا كه خشك كردن گل ها بوسيله هوا اغلب باعث بدشكلي گل ها مي‌شود. استفاده ازمواد خشك‌كننده بعنوان روش جايگزين توصيه مي‌شود.

مهمترين مزيت اين روش اين است كه اين مواد آب درون بافت گياه را جذب مي‌كنند، درحاليكه به گل ها اجازه مي‌دهند تا شكل و رنگ خود را حفظ كنند. اين روش براي گل هاي حساس، گل هايي كه بسرعت پژمرده مي‌شوند، گل هايي كه به فرم باز بوده، درصد رطوبت بالايي داشته و يا گلبرگ‌هاي ضخيم دارند مناسب است (3).

مناسب‌ترين گل ها براي قرار دادن در محيط خشك‌كننده، گل هايي با ساختار ساده هستند، زيرا گل هاي پيچيده با ساختار متراكم مواد خشك‌كننده ممكن است بين همه گلبرگ ها قرار نگيرند، در نتيجه گل بصورت غير يكنواخت خشك شود. گياهان برگ گوشتي هم ممكن است قبل از خشك شدن دچار پوسيدگي شوند (18).

مهمترين مشكل اين روش، شكنندگي بافت خشك شده است، زيرا هيچ روشي براي كنترل سرعت خشك شدن وجود ندارد

(1_2) ماسه :

بايد ابتدا آن را با آب و مايع ظرفشويي كاملاً شستشو داد. سپس در آون Cْ120 آن را خشك كرده و 3 قاشق پارافين به ماسه گرم اضافه مي‌كنيم و خوب آنها را مخلوط مي‌كنيم بعد از سرد شدن 1 قاشق جوش شيرين و 1 قاشق سيليكاژل نرم به آن افزوده و مجدداً مخلوط مي‌كنيم. پارافين گرچه قدرت جذب آب را كم مي‌كند ولي سطوح تيز ماسه را صاف مي‌كند. جوش شيرين با افزايش pH باعث ثبات رنگ گل شده و سيليكاژل هم قدرت جذب آب را بالا مي‌برد (5).

گل هاي مناسب خشك كردن در ماسه عبارتند از: ستاره‌اي، نرگس، كوكب، آفتابگردان، زبان درقفا، بنفشه، گل قاصد، صدتوماني، ميخك، شمعداني، داودي، گلايل، ميمون، تاج الموك، آهار، لاله، زنبق، كروسپيس، كوكب كوهي، ياس بنفش، رزها، زنبق رشتي، لوپن، لياتريس، گل برف

(2_2) بوراکس:

كاربرد بوراكس به تنهايي باعث سفيد شدن گل ها مي‌شود پس بايد آن را به نسبت 1:2 با ماسه نرم يا به نسبت 6:1 با آرد ذرت مخلوط كرد اين روش نسبتاً ارزان بوده و گل ها طي 2ـ1 هفته خشك مي‌شوند. افزودن 3 قاشق نمك بدون يد به مخلوط باعث حفظ رنگ اصلي گل ها مي‌شود(3) . ذرات آرد ذرت و ماسه ممكن است به برخي گل ها چسبيده و حفراتي روي آنها ايجاد كنند (5). براي موادي غير از سيليكاژل، بسته به نوع ماده خشك‌كننده، نوع گل، ضخامت گلبرگ ها، ميزان دما و رطوبت، فرايند خشك شده 3ـ1 هفته طول مي‌كشد خشك شدن گلبرگ هاي نازك يك هفته و گلبرگ ها كلفت 14ـ10 روز طول مي‌كشد. كاربرد اينها حالت آزمون و خطا دارد، زيرا اگر گل ها زياد در اين مواد بمانند دچار حالت سوختگي مي‌شوند. ميانگين زماني براي آرد ذرت 10 روز و براي ماسه 16 روز است

(2_3) سيليكاژل :

 سیلیکاژل ، نوعی دی اکسید سیلیکون بی شکل است که بطور مصنوعی ساخته می‌شود (9سیلیکاژل ظرفیت خشک کنندگی بالایی دارد ، گرانول های نامنظم این ماده دارای حفرات ریزی هستند که سطح ویژه ای حدود 800 متر مربع در گرم ایجاد می‌کنند. مولکول های آب بصورت فیزیکی جذب منافذ آن می‌شوند ،درنتیجه هیچ تغییر شیمیایی رخ نداده وشکل آن هم تغییر نمی‌کند (9).اين ماده مي‌تواند تا 40 درصد وزن خود آب جذب كند. سيليكاژل تجاري داراي ذرات درشتي است كه ممكن است باعث ايجاد سوراخ در گلبرگ ها شود (5). نام تجاري سيليكاژل Flower-DRI است كه گرچه گران است ولي به دليل سرعت بالاي خشك كردن و حفظ رنگ اصلي گل ها، صادركنندگان آن را ترجيح مي‌دهند (1). سيليكاژل سفيدرنگ است و برخي اوقات حاوي بلورهاي آبي رنگ كلريد كبالت است كه بعنوان يك نشانگر براي تعيين مقداررطوبت جذب شده عمل مي‌كنند. با جذب رطوبت از گل ها، اين بلورها تدريجاً صورتي رنگ مي‌شوند. بعد از صورتي شدن سيليكاژل بايد آن را روي سيني فر پهن كرده و 3ـ2 ساعت در دماي Cْ150ـ120 گرم كرد تا رطوبت خود را از دست داده و دوباره قابل استفاده شود (3)

گل هايي كه به اين روش مي‌توان آنها را خشك كرد عبارتند از: ژربرا، آلاله، داودی، نرگس، زبان درقفا، انگشتانه، ادريسي، ياس بنفش، رز ، بنفشه، آهار، گل ناز، جعفري (5)

روشهای خشك كردن برگ ها:

ظاهرا خشك كردن برگ ها سابقه بيشتري از خشك كردن گل ها دارد. در موزه انگلستان يك تاج گل رومي از برگ بوي خشك شده وجود دارد كه حدود 2000 سال قدمت دارد (5). برگ ها را هم مثل گل ها مي‌توان به وسيله جريان هوا يا قرار دادن در محيط خشك‌كننده خشك كرد.

 ولي روش‌هاي بهتري هم وجود دارد:

فشار همراه با گرما:

در اين روش برگ ها را بين دو تكه كاغذ مومي قرار داده و آن را بوسيله يك صفحه فلزي با حرارت متوسط تحت فشار قرار مي‌دهند، با اين روش قابليت انعطاف برگ ها و رنگ هاي پاييزی آنها حفظ مي‌شود (5)

 

گلیسیرین:

گليسیرین يك تركيب جاذب رطوبت است كه آب را از بافت گياهي گرفته و در خود نگه مي‌دارد ،این توانایی نگهداری آب باعث می‌شود که برگ های تیمار شده قابلیت انعطاف خود را حفظ کنند (2).

اين روش براي برگ هاي ماگنوليا ، دارواش ، عشقه، زرشك فرنگي، اوكاليپتوس، شمشاد، راش، كامليا، بلوط و رودودندرون مناسب است (5).

در اين روش ابتدا ساقه را در محلول نمك (يك قاشق نمك در يك گالن آب) براي 24 ساعت قرار مي‌دهند و سپس آن را درون محلول گلیسیرین حل شده در آب ولرم به نسبت حجمي 2:1 قرار مي‌دهند. استفاده از محلول نمكي جذب محلول گلیسیرینه را تسهيل مي‌كند، چون گلیسیرين غليظ تر از آب است وممکن است آوندها را مسدود کرده و باعث پوسيدگي شود (5). اگر از برگ هاي جوان استفاده شود بايد برگ ها بطور كامل در محلول 1:1 حجمي غوطه‌ور شده و سپس شسته شوند. بعد از 3ـ2 هفته برگ ها با حفظ قابليت انعطاف خود خشك مي‌شوند (5). اگر برگ ها بيش از حد در محلول بمانند، گليسرول اضافي اين عارضه عرق‌ريزي sweating مي‌گويند كه طي آن قطرات آب روي برگ و ساقه به چشم مي‌خورد كه به گياه ظاهري نامناسب داده و شيوع بيماري‌هاي قارچي را هم افزايش مي‌دهد (2)

مومي كردن:

در اين روش ابتدا موم را ذوب كرده و سپس آن را با مقداري روغن معدني رقيق مي‌كنند (15)، سپس برگ ها را در آن فرو برده و بعد از خارج كردن تكان مي‌دهند تا موم اضافي بريزد. بعد براي تثبيت آنرا در يخچال مي‌گذارند (13)

 نتیجه گیری:

با وجود هزینه زیاد روش هایی نظیر سیلیکاژل، انجماد و مایکروویو، چون کیفیت گل های خشک شده در این روش ها بهتر است، تجار جهانی این روش ها را به روش های قدیمی ترجیح می‌دهند. درکشور ما نیز در صورت مشارکت مراکز علمی- تحقیقاتی با مراکز صنعتی از یک سو و مشارکت بخش های خصوصی و دولتی برای گسترش این روش ها ازسوی دیگر، باعث رونق گرفتن صنعت گل خشک در ایران خواهد شد.

 

فهرست منابع

1- Clifford W. Collier, Jr. Preserving Flowers for Year-round Use • West Virginia University, Extension service.

2- Dubois, P. Joyce, D. 2005. Drying cut flowers and foliage. Department of Agriculture, Western Australia.

3- James C. Schmidt. Drying Flowers in a Desiccant. Horticulturist University of Illinois.

4- McPhail, K.1998. Dry Flowers For Fun Decorations. Mississippi State University, Office Of Agriculture Communication.

5- Pertuit, A. 1999. Drying flowers and perserving leaves. Extension Floriculture Specialist, Clemson University.

6- Trinklein, D. 2007. Drying Flowers and Foliage for Arrangements. Division of Plant Sciences. MU Extension, University of Missouri.

7- http://plantanswers.tamu.edu/misc/dryflrs.html. 8- http://www.cyber-north.com/gardening/dryingflowers.html

9- http://www.geejaychemicals.co.uk/silicagel.htm#SILICA%20GEL

10- http://www.hintsandthings.co.uk/workshop/dryingflowers.htm.

11- http://www.humeseeds.com/drying.htm.

12- http://www.kidsgardening.com/growingideas/projects/apr03/pg1.html.

13- http://www.mke-stuff.com/

14- http://www.pioneerthinking.com/crafts-floral.html.

15- http://www.preservedgardens.com/glycerin-antifreeze.htm

16- http://www.save-on-crafts.com/dryintecforf.html.

17- http://www.thegardener.btinternet.co.uk/

18- http://www.thegardener.btinternet.co.uk/desiccant.html.

19- http://www.thegardener.btinternet.co.uk/preserving.html.

20- http://www.ustpo.gov/patft.