سیر ارواح به سوی پروردگار
با وجود این، روح نیز برای خود سیری و حرکتی دارد. خدا می فرماید: «مِنَ اللَّهِ ذِی المَعارِجِ* تَعرُجُ المَلائِکَةُ وَ الرُّوحُ إِلَیهِ فِی یَومٍ کانَ مِقدارُهُ خَمسِینَ أَلفَ سَنَةٍ» «1».
بنابراین، روح هم مانند ملائکه با نردبانهای خداوندی به سوی او اوج می گیرند.
و همینطور است این سخن خدا که «رَفِیعُ الدَّرَجاتِ ذُو العَرشِ یُلقِی الرُّوحَ مِن أَمرِهِ عَلی مَن یَشاءُ مِن عِبادِهِ» «2»
در موضع دیگر خداوند اهل سعادت و شقاوت را به یک تعبیر آورده: «وَ لِکُلٍّ دَرَجاتٌ مِمَّا عَمِلُوا» «3»
و «وَ لَلآخِرَةُ أَکبَرُ دَرَجاتٍ وَ أَکبَرُ تَفضِیلًا» «4».
درباره اهل بهشت فرمود: «کُلَّما رُزِقُوا مِنها مِن ثَمَرَةٍ رِزقاً قالُوا هذَا الَّذِی رُزِقنا مِن قَبلُ وَ أُتُوا بِهِ مُتَشابِهاً» «5»
و درمورد اهل جهنم فرمود: «مَأواهُم جَهَنَّمُ کُلَّما خَبَت زِدناهُم سَعِیراً» «6»
چنین تحوّلی در مورد اهل جهنم تحقّق می یابد؛ زیرا خدای سبحان خود بیان فرمود که برای جهنم هیزمی جز اهل آن وجود ندارد. بنابراین، خاموشی و سکون جهنم همانا تمام شدن اهل آن در اثر سوختن است.
-----------------------------------------
پاورقی:
(1). معارج، آیه های 3 و 4؛ ر. ک: ص 100
(2). مؤمن، آیه 15؛ ر. ک: ص 35
(3). احقاف، آیه 19؛ و برای هر کس درجاتی است از آنچه انجام داده است
(4). بنی اسرائیل، آیه 21؛ مراتب آخرت نیز بسیار بیشتر از درجات دنیاست و برتری خلایق بر یکدیگر به مراتب فزون از حدّ تصور است
(5). بقره، آیه 25؛ و چون از میوه های گوناگون بهره مند شوند گویند: این مانند همان میوه هایی است که پیش از این مارا نصیب بود و از نعمتهای مانند یکدیگر ملتذ شوند
(6). بنی اسرائیل، آیه 97؛ مأوای آنان جهنم است. هرگاه که رو به خاموشی رود، بر شعله های آن بیفزاییم
طباطبایی، محمد حسین، انسان از آغاز تا انجام، 1جلد، موسسه بوستان کتاب (مرکز چاپ و نشر دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم) - قم، چاپ: دوم، 1388.