درباره من

چرا پس از چندین هزار سال همچنان مردم دنبال دعوت پیامبران می روند؟

حضرت علامه شعرانی در تفسیر سوره بقره:

چرا مردم، چند هزار سال به خودی خود دنبال آن دعوتها (دعوت پیامبران) می روند و از دین آنها دست برنمی دارند؟

چون احساساتی در قلوب مردم هست که فقط انبیا آنها را متنبه می سازند و تخم هایی خداوند در دلها کشته و آنها تربیت می نمایند تا به گل و میوه رسد و چنان نیست که چیزی برخلاف فطرت و طبیعت بر مردم تحمیل کنند. نظیر اینکه تا طفل متولد شود پستان در دهانش بگذارند می مکد چون استعداد و رغبت به شیر را خداوند در طبیعت طفل قرار داده و پستان محرک این استعداد است و اگر این میل در طفل نبود، قهر و جبر او محال بود و همچنین میل به آب و سبزه و درخت در قلب انسان او را وادار به زراعت می کند و میل به مال آن را قوت می دهد و جوانی را که پدرش به این کارها عادت دهد حسب فطری او را تربیت کرده. همینطور در فطرت انسان اقرار به خداوند متعال، و وجود دار مکافات و حسن کارهای ممدوح و قبح افعال زشت مخمر شده. (فِطرَتَ اللَّهِ الَّتِی فَطَرَ النَّاسَ عَلَیها) است، مگر اینکه به واسطه عوارضی، این فطرت از کسی سلب شود. و به واسطه دعوت انبیا این حس زنده می شود، مگر کسی که فطرتش برگشته و عادات سوء طبیعتش را تغییر داده.

و وقتی دین در قلوب زنده شد و مردم به آن تنبیه شدند، هزاران سال باقی می ماند، چون امری مخالف با طبعشان نیست و اگر قسری بود قسر دائم (1) محال بوده و ممکن نبود مردم را مجبور به دین کرد و اینکه مشاهده می شود بسیاری از دیانات باطله و منسوخه مانند بودایی و بت پرستی ها و یهود و نصاری هنوز باقی است نه به واسطه خرافات آن هاست بلکه چون در خلال مطالب باطله بسیاری مواعظ و نصایح و حکم و آداب موجود است و آنها این ادیان را نگه داشته و سایر خرافات بالتبع مانده، حتی در کتب بت پرستان- آنچه برای ما نقل شده و تا مقداری که دیده ایم- بسیار حکمت ها هست.

حاصل کلام اینکه قبول دعوت انبیا منوط به این است که فطرت طیبه و غریزه انسانی به واسطه شرارتها و عادات رذیله تغییر پیدا نکرده باشد و الا تأثیر موعظه محال است.

بر سیه دل چه سود خواندن وعظ نرود میخ آهنین بر سنگ

پی نوشت: 1. مقصود از ((قسر دائم))آن است که حقیقتی از حقایق هستی در دوره ی روزگارش از خواسته طبیعی خود محروم باشد. مثلا آتش هیچ گاه حرارت نداشته باشد یا در جهان نیرویی باشد که از آغاز پیدایش آتش تا هنگامی که آتش در جهان وجود دارد از حرارت آتش جلوگیری کند. این امری محال است ، که در فلسفه به اثبات رسیده است .

منبع: هزار و یک کلمه، ج2، ص: 275، حضرت علامه حسن زاده آملی  

درج شده در تاریخ ۹۴/۰۶/۱۷ ساعت 04:57

کاربران آنلاین (0)