امر به معروف و نهی از منکر بعنوان یک وظیفه همگانی

با سلام و احترام خدمت تک تک بازدیدکنندگان عزیز

همراهان عزیز مطالعه و بررسی این پست را توصیه میکنم که بسیار مهم است و سعی کنید وقت بگذارید و چگونگی تحلیل ارزشمندتان را مرقوم فرمایید با تشکر.

انسان به عنوان یک موجود اجتماعی که در محیط اجتماعی زندگی می کند، ابعاد مختلف شخصیتی او کم و بیش متاثر از چنین همزیستی می باشد لذا انسان علاوه بر اینکه در اجتماع کاملا آزاد و رها نیست بلکه نسبت به آموزه های دینی و عرفیات مسلم جامعه واجب شده است به حقوق سایر افراد جامعه احترام بگذارد و با رفتار و گفتار زشت افکار عمومی را منزجر ننماید و به عبارتی باعث اذیت و آزار مردم نگردد در غیر اینصورت علاوه بر مسئولیت شرعی و عرفی، به طور قانونی مستلزم برخورد لازم می باشد.

از آنجایی که تحت کنترل قرار دادن تمامی رفتار و حرکات مردم امری سخت و مشکل و حتی ناممکن می باشد لزوم اجرای امربه معروف و نهی از منکر در این خصوص بیشتر احساس می گردد چرا که با نگاهی گذرا به سرگذشت انسان، درمی یابیم که امر به معروف و نهی از منکر از پیشینه ای به قدمت انسان برخوردار است چونکه نخستین انسان دعوت کننده به نیکی بود و پس از وی پیام آوران وحی و پیروان مؤمنشان در انجام این وظیفه مهم تلاش کردند. حضور این بزرگمردان در عرصه تحولات اجتماعی به اندازه ای چشمگیر است که میتوان گفت همه حرکت های اصلاحی و دگرگونیهای سازنده در جامعه بشری در پرتو امر به معروف و نهی از منکر تحقق یافته است.

در دین اسلام، عامل کنترل و نظارت عمومی، امر به معروف و نهی از منکر است به عموم افراد جامعه تکلیف میکند که از کنار مسائل پیرامون خود بی تفاوت نگذشته و نسبت به اجتماع مسئول باشند بطوری که  در آیه 104 سوره آل عمران در این خصوص بیان میدارد که «وَ لِتَکُن مِنکُم اُمَّةٌ یَدعُونَ إلی الخَیرِ وَ یأمِرُونَ بِالمَعرُوفِ وَ یَنهَونَ عَنِ المُنکَرِ وَ اُولئکَ هُم المُفلِحُونَ» باید میان شما، جمعی باشند که به کار نیک دعوت کرده، امر به معروف و نهی از منکر نمایند؛ بدرستی که چنین کسانی رستگار خواهند شد.

با وجود اینکه که وظیفه ی امر به معروف و نهی از منکر و نظارت آن بر عهده عموم مردم می باشد، اما قواعد و مقررات امر به معروف و نهی از منکر نمیتواند تمامی رفتار و حرکات افراد جامعه را کنترل کند زیرا گریزگاههای مختلفی برای متخلفین و قانون شکنان وجود دارد که دستگاههای قضایی و نیروی انتظامی، به تنهایی قادر نخواهند بود نظم اجتماعی مورد انتظار را بطور کامل تحقق بخشند از این رو لازم است افکار عمومی نیز بعنوان عامل کنترل و نظارت،  نقش خود را ایفا نمایند. 

بنابراین ما انسانها با وجود اینکه موجود مختاری می باشیم در مقابل خداوند متعال و سایر انسانهای دیگر مکلف هستیم جهت کسب رضای خدا و سعادت دنیا و آخرت خود دیگران را  واقعا بطور عملی به راه مستقیم هدایت نماییم چرا که نتیجه و میزان تاثیرگذاری هدایت و راهنمایی مهم است نه صرف امر به معروف و نهی از منکر. همان طور که امیر المومنین علی (ع) نیز امر به معروف و نهی از منکر را فریضه ای هدف دار می داند روایات فراوانی نیز تاکید دارند که این دو فریضه برای دستیابی به نتیجه ای مشخص یعنی بازداری از گناه و اصلاحگری طراحی شده است بنابراین تنها خود امر و نهی کردن، مطلوب خداوند نیست، بلکه آنچه او می خواهد، انجام معروفها و ترک منکر هاست و این دو فریضه، وسیله ای برای دستیابی به آن خواسته اند.