استاد سلیم موذن زاده ...

سلیم مؤذن‌زاده اردبیلی یکی از مداحان معروف ایرانی ترکی است که در سال ۱۳۱۵ خورشیدی در شهراردبیل زاده شد. وی که بیش‌تر نوحه‌هایی را به زبان ترکی آذربایجانی سروده، به زبان‌های فارسی و عربی نیز تسلط دارد. پدرش شیخ عبدالکریم مؤذن‌زاده اردبیلی نخستین مؤذن رادیوی ایران است و برادرشرحیم مؤذن‌زاده اردبیلی نیز از مؤذنان معروف اسلامی است. سلیم مؤذن‌زاده در مراسم ختم حیدر علی‌افرئیس‌جمهور پیشین جمهوری آذربایجان برای اجرای نوحه دعوت شده بود.

سبک

سلیم موذن زاده اردبیلی، با سابقه ترین مداح درقید زندگانی ایران است که نوای او بیش از شش دهه است که هنوز با حنجره‌ای استثنایی، گوش و دل علاقه‌مندان را نوازش می‌دهد. اعجاب و توانایی بی وصف دراجرای برنامه‌های گوناگون مداحی، نوحه خوانی، مولودی خوانی، اذان و قرائت قرآن مجید از دوران نوجوانی وی را در ردیف یکی از مطرح ترین افراد جهان دراین رشته‌ها قرار داده است. بطور متوسط روزانه پنج ساعت از عمر خود را صرف مداحی کرده و بیش از دو هزار عنوان نوار کاست مربوط به برنامه‌های او از زمان پیدایش ضبط صوت تاکنون به زبان‌های ترکی، فارسی و عربی موجود است. فخرالذاکرین، سلیم موذن زاده با معرفی خود به عنوان نوکر پیر آستان مقدس اهل بیت می‌گوید: حنجره من یک موهبت الهی است و وقف سید الشهدا می‌باشد و استفاده از آن درزمینه‌های غیر از این صحیح نیست.

نسب خانوادگی

از زمان حاکمیت دین اسلام افراد زیادی از اردبیل تاکنون به حرفه موذنی و مداحی پرداختند که تا قبل از ۵/۱ قرن اخیراطلاعات کافی از آنان در دست نمی‌باشد.

اما بطور مسلم صدای گیرا در خانواده موذن زاده اردبیلی موروثی بوده و همه فرزندان و نوادگان مرحوم شیخ فرج این موهبت الهی را ازاو به یادگار بردند.

شیخ فرج، پدربزرگ سلیم موذن زاده اردبیلی، قدیمی ترین موذن کشوراست که اطلاعات مختصری از وی موجود می‌باشد.

به گفته سال خوردگان، صدای اذان وی را ساکنان روستاهای واقع درحاشیه سه فرسنگی شهراردبیل سحرگاهان از بام مسجد زینال در مرکز شهر می شنیده‌اند.

شیخ عبدالکریم، فرزند شیخ فرج هم نخستین موذن درایران است که نوای اذان دلنشین او شهرت جهانی دارد.

او در سال ۱۲۷۳ خورشیدی در محله " تازه شهر" اردبیل متولد گردید و تا سال ۱۳۲۱ خورشیدی نوای توحیدی اش از مناره مسجد میرزا علی اکبر این شهر به گوش می‌رسید.

نعیم، سلیم، رحیم، محمود و داود پنج فرزند او نیز از مداحان اهل بیت و موذن‌های مشهور جهان اسلام هستند که اکنون از میان آنان فقط سلیم درقید حیات بوده و به این حرفه مشغول است. شادروان رحیم موذن زاده اردبیلی نیز که اذان بی مانند او در دستگاه بیات ترک درفهرست آثارمعنوی ایران به ثبت رسید چند سال قبل براثر بیماری دعوت حق را لبیک گفت.

استاد سلیم، درباره پدرش می‌گوید: او در سال ۱۳۲۱ خورشیدی به قصد زیارت بارگاه ملکوتی امام رضا عازم مشهد مقدس می‌شود و در بین راه شبی را در منزل یکی از دوستان خویش درتهران سپری می‌کند. ازآنجایی که شیخ عبدالکریم عشق موذنی داشته سحرگاه به پشت بام منزل واقع درخیابان عین الدوله رفته و ندای توحیدی اذان را سر می‌دهد.

امام جماعت وقت مسجد سلطانی (امام فعلی) صدای اذان او را از دور شنیده و قبل از ظهر سراغ او را از تمام خانه‌های اطراف می‌گیرد.

به او می‌گویند که شیخی از اردبیل آمده و درخانه "مطلب بلوری " میهمان است و با درخواست امام جماعت، ظهر همان روز " شیخ عبدالکریم " در پشت بلندگوی مسجد قرار گرفته و نوای ملکوتی " اشهدان لااله الاالله " را به گوش مردم می‌رساند.

او پس از بازگشت از زیارت مشهد در تهران ماندگار شده و موذن مسجد سلطانی می‌شود بطوریکه تا سال ۱۳۲۹ خورشیدی که دارفانی را وداع گفت صدای اذان وی روزی سه بار از رادیو واقع در میدان ارک تهران پخش می شده است.

سلیم، صدای خوب در مداحی را از رشته‌های هنری ظریف توصیف می‌کند که ملاحت، زیر و بم آهنگ، ادای کلام و تحریرهای مناسب لازمه این هنراست.

وی که خود علاوه برحفظ روش‌های قدیمی، سبک‌های جدیدی با اصالت فرهنگی را در نوحه خوانی و مداحی ابداع نموده، می‌گوید: صدای من در برابر صدای پدرم مانند قطره‌ای است درمقابل دریا.

استاد موذن زاده در حضور آیت‌الله طباطبایی مفسر تفسیر المیزان نیز مداحی داشته‌اند که ایشان از استاد تقاضای مداحی عربی میکرده است. به گفته اهل فن صدای ایشان ماندگارترین صدای برای مداحی در طول اعصار مختلف می‌باشد.

میراث

به گفته کارشناسان اگر آثار او از طریق سازمان‌های دولتی ثبت و حقّ تکثیر در آنها لحاظ می‌شد فقط کاست "زینب زینب" ایشان که در سال 1363 در یک هیآت عزاداری محلی اجرا شده است شاید بیش از ده میلیارد تومان برای ایشان سود دهی داشت در حالی که تمامی اجراهای ایشان بدون کوچک‌ترین چشم داشت مالی در اختیار عشاق امام حسین قرار دارد. به گفته مردم استان اردبیل در دهه ۶۰ ایشان بیش از ۵ ساعت در اوج می‌خواند و بیش از ۱۵ ساعت پی در پی مداحی می‌کردند که در نوع خود بی نظیر است. اساتید موسیقی دانشگاه های کشور آذربایجان صدای ایشان را لاهوتی میدانند و به گفته ایشان در هر 100 سال یکبار همچین صدائی در جهان پدیدار میگردد که در نوع و سبک و قدرت صدا ایشان را جزء عجائب قرن دانسته اند.

اساتید فن نام او را همردیف استاد عبدالباسط در زمینه تلاوت قرآن و استاد شجریان در زمینه اجرای سنتی ایرانی و برنده جایزه پیکاسو و همچنین استاد سلیم موذن زاده را در زمینه مداحی جزو عجائب روزگار دانسته‌اند.