فعالیتهای انجمن حفظ محیط کوهستان در شهرستان میانه

معرفی انجمن : 

انجمن حفظ محیط کوهستان (انجمن کوهستان) یک سازمان زیست‌محیطی، مردمی، غیر دولتی و غیر انتفاعی می‌باشد که در سال ۱۳۷۲ توسط گروهی از علاقه‌مندان به کوهستان در تهران تأسیس شده است.
انجمن کوهستان همچنین از سال ۱۳۸۲ به عضویت اتحادیه جهانی حفظ طبیعت (IUCN) درآمده است.
به‌علاوه از سال ۱۳۸۱ تاکنون، چند پروژه‌ در چارچوب برنامه‌ کمک‌های کوچک تسهیلات محیط زیست جهانی (UNDP/GEF/SGP) در کوهستان‌های شمال غربی ایران{منطقه بزقوش} با مشارکت جوامع محلی توسط انجمن به اجرا گذاشته شده است.

پروژه های زیست محیطی انجام شده توسط انجمن در منطقه بزقوش :

1- طرح "مرتع‏داری مشارکتی در ارتفاعات بزقوش با مشارکت جوامع محلی":
این طرح، طی سال‏های 1381 تا 1383 در قالب کمک‏های کوچک تسهیلات محیط زیست جهانی برنامه عمران ملل متحد (UNDP/GEF/SGP) در چهار روستا از توابع شهرستان میانه، آذربایجان شرقی در دامنه جنوبی رشته‏کوه بزقوش، به روش «مدیریت مشارکتی» به اجرا درآمد. هدف کلی این طرح، اصلاح و ترویج روش‏های بهره‏برداری از مراتع و مدیریت مراتع کوهستانی ییلاقی منطقه بزقوش به منظور حفاظت از تنوع زیستی از طریق مشارکت جامعه محلی و همیاری کلیه گروه‏های ذینفع بود. از جمله دستاوردهای این طرح می‏توان به: 1- ظرفیت‏سازی در منطقه خصوصاً در بین چهار روستای طرح 2- افزایش حساسیت در جامعه محلی، روستاییان، دستگاه‏های دولتی محلی و دانش‏آموزان نسبت به اهمیت منابع طبیعی، مراتع و نقش و اهمیت کوهستان در معیشت آنان 3- مشارکت سازمان‏های دولتی منطقه در پیشبرد طرح 4- مورد توجه قرار گرفتن منطقه بزقوش به عنوان یک منطقه کوهستانی دارای ارزش‏های ویژه اکولوژیکی 5- تهیه نقشه پوشش گیاهی و اطلاعات منطقه 6- جلب اعتماد جوامع محلی و بخش‏های دولتی و فراهم شدن زمینه مناسب برای اجرای طرح‏های مشارکتی در خصوص مدیریت و بهره‏برداری پایدار از مراتع کوهستانی و 7- ایجاد بستری برای ترویج سیستم‏های مرتع‏داری، ایجاد مراتع مصنوعی، کشت علوفه در مزرعه و رعایت اصول دام- کشت- مرتع اشاره نمود.

2- طرح "حفظ سلامت اکوسیستم مرتعی منطقه‌ کوهستانی بزقوش با مشارکت جوامع محلی":
این طرح از ابتدای سال 1385 در ناحیه جنوبی رشته‌کوه بزقوش واقع در استان آذربایجان شرقی، شهرستان میانه آغاز گردید. همزمان با ارایه طرح، یک سازمان محلی با حضور تعدادی از ساکنان روستاهای منطقه و فعالان طرح قبلی تأسیس شد و فعالیت‌های پیش‌بینی‏شده در دستور کار قرار گرفت. اهداف اصلی این طرح عبارت بود از: شناسایی گونه‌های گیاهی منطقه بزقوش، تهیه نقشه‌های برد و گونه‌های شاخص مرتعی روستای ورنکش. همچنین با توجه به تمایل برخی از اهالی روستای ورنکش به جمع‌آوری مواد زائد و پاکسازی روستا، پس از جلب نظر مساعد دفتر SGP (حمایت‌کننده مالی طرح در تهران)، جمع‎آوری مواد زائد و پاکسازی نیز به عنوان یکی دیگر از اهداف طرح در نظر گرفته شد که دستاورد این بخش از طرح می‎تواند به عنوان الگوی مدیریت پسماند مواد زائد جامد روستایی در دیگر مناطق کشور ارایه گردد. در پایان این طرح، ورنکش به عنوان یکی از روستاهای پایلوت طرح ساماندهی زباله روستایی در کشور از سوی سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌ها انتخاب شد.

3- طرح "توانمندسازی جامعه محلی با تکیه بر ایجاد معیشت های جایگزین":
این طرح به دنبال طرح‏های قبلی در منطقه بزقوش از زمستان 1388 تا بهمن ماه 1389با مرکزیت روستاهای خلیفه‏لو و چرن واقع در بخش کندوان از توابع شهرستان میانه با دو هدف تکمیل مطالعه فلور بزقوش و ایجاد معیشت جایگزین در قالب کمک‏های کوچک محیط زیست جهانی با همکاری مؤسسه حفظ و حراست از محیط زیست آق‏داغ (مؤسسه بزقوش) به اجرا درآمد.
در طول این طرح، حدود 600 گونه گیاهی شناسایی و نمونه‏برداری شد که با احتساب 700 گونه نمونه‏برداری‏شده در طرح قبلی، در مجموع بالغ بر 1300 گونه از جنس‏های مختلف، متعلق به حدود 100 تیره گیاهی از منطقه بزقوش شناسایی گردید. در نتیجه تلاش مجریان طرح و بازدیدهای مکرر از مناطق دور و نزدیک و نقاط صعب العبور بزقوش، پوشش گیاهی منطقه به طور کامل مورد مطالعه و شناسایی قرار گرفت که نتایج به دست آمده را می‏توان به حق «فلور بزقوش» نام نهاد. دستاوردهای حاصله از این مطالعه در کتابی تحت عنوان «پوشش گیاهی بزقوش، همراه با معرفی گونه‏های جدید» به چاپ رسیده است. ترویج زنبورداری اصولی و تشکیل صندوق خرد روستایی نیز از دیگر دستاوردهای این طرح در بخش ایجاد معیشت جایگزین بود.

کتابهای منتشر شده توسط انجمن در مورد منطقه بزقوش :

1- نگاهی به پوشش گیاهی بزقوش (http://www.miyanali.com/miyanehpix/343)

2- پوشش گیاهی بزقوش همراه با معرفی گونه های جدید(http://www.miyanali.com/miyanehpix/1047)

3- مرتع داری مشارکتی در کوه های بزغوش

4- مشارکت، منابع طبیعی و کوهستان (مدیریت مراتع و احیاء گونه های گیاهی رشته کوه بزقوش)

نویسنده:سارا پیلارام – عبدلله اشتری
انتشارات:گروه طراحان آسمانه
سال چاپ:۲۰۰۲ میلادی
تعداد صفحات:۳۲
موضوعات اصلی:مدیریت مراتع و احیاء گونه های گیاهی رشته کوه بزقوش
در این کتابچه کوشش شده به زبانی ساده و روشن اهمیت منابع طبیعی، مراتع و راه های حفاظت و احیا آن شرح داده شود. آنچه که موفقیت مسئولین و دلسوزان را در راه حفاظت و احیا منابع طبیعی تضمین خواهد نمود، میزان موفقیت آنان در جلب و توسعه مشارکت گروه های مختلف مردم به ویژه جوامع محلی و روستایی است. مشارکتی که در آن سازمان های دولتی، جوامع محلی و روستایی، تشکل های غیردولتی و همه گروه های مردم در آن حضور داشته باشند، تا با همکاری یکدیگر برای حفظ محیط زیست و منابع طبیعی کشورمان کوشش نمایند.