علی تبریزلینین یاشاییشی، دونیانی ظولمت ایچره گؤررکن یاتانمادیم ...

 علی تبریزلینین یاشاییشی

آذربایجانین چاغداش یازیچی، تنقیدچی و شاعیرلریندن بیری ساییلان علی تبریزلی «علی پرندبال حسین­آغااوغلو» 1308-جی ایلین تیر آیینین دؤردونده، آجیلی-شیرینلی اولایلار قوینو اولان تبریز شهرینین «منجّیم» محلّه­سینده آنادان اولموشدور.

ابتدایی و اورتا تحصیلاتینی اوردا بیتیریب، بیر ایل آذربایجان دموکرات فرقه­سی دؤنمینده تورکجه تحصیل آلمیشدیر. اون بئش یاشیندا تهرانا کؤچریلشدیریلمیشدیر. علی تبریزلی تهراندا غریب اولدوغو حالدا یورولماز چالیشقانلیقلا بیرگه درگی و کیتابلار اوخویوب، آنا دیلینه سئوگی و سایقی ایله گون کئچیریردی. او ایلک سئوداسینی شعرله عکس ائتدیریر و  دؤنه­لرله پهلوی رژیمینین زیندانلاریندا دوستاق اولور. او گنج ایکن، چئشیدلی ایشلرله مشغول اولور و نهایت «آتروپات» یایین ائوینی آچیر. اوردا، شاه اسماعیل ختایی یاشاییشی و شعرلری، ایکی جیلدده (بو کیتاب بیر رومان شکلینده و آشیق روایتی اساسیندا یازیلیب و شاه اسماعیل ختایی­نین بیر چوخ قوشما، غزل و دؤیوشلرینی عکس ائتدیریر. اونون عرب زنگی ایله دئییشمه و دؤیوشمه­سی خصوصی ماراق دوغورور.)، دیل و ادبیات، آذربایجان کلاسیک ادبیاتیندان شعر مجموعه­لری، فضولی دیوانی، اصلی- کرم، کوراوغلو  داستانی، سلمان ممتازین شعرلری، واحیدین غزللری، خود آموز زبان ترکی آذربایجانی با ترجمه­ی فارسی، عزیز نسین­ین بیر نئچه حیکایه­سی، غرللر (علی تبریزلی­نین غزللری) و ساوالان ایله بیرلیکده آذربایجان ترانه­لری ایکی جیلیدده و داها بیر نئچه باشقا کیتابلار حاضیرلاییر و چاپ ائتدیریر. او اؤزونو بیر یازیچی، آراشدیریجی، تاریخچی و دیلچی کیمی تانیتدیریر و هر نه­دن اوستون او «ایران تورکلری» دئییلن مانیفئستین تئوریسینی کیمی و ایراندا تورکچولوگون بانی­سی کیمی تانینمیشدیر. تبریزلی علی، دیل و ادبیات کیتابیندا رحیمسیز بیر تنقیدچی کیمی دیلیمیزه خور باخانلاری، دیلیمیزی و تاریخیمیزی تحریف ائدنلری قامچیلاییر. بو کیتاب، دیلیمیزده تنقید قونوسوندا یازیلان ایلکین­لردن ساییلا بیلر. اثرین دیلی سون درجه آخارلی، ساده و عموم دوشونن­دیر. تبریزلی علی، شعرلرینده ده اؤزللیکله غزللرینده چوخ ساده و آخارلی بیر دیلده، سیاسی و میللی موضوعلارا توخونور و بوتون میللت دوشمنلرینی تنقید آتشینه توتور. او، گنجلری، ساغچی­لار و سولچولارین تله­لریندن چکیندیریر و ائله اونا گؤره ده دؤنه­لرله شاه قولدورلارینین ایشکنجه­سینه معروض قالمیشدیر. او، اؤتن چاغین سیخینتی و بوغونتو ایچینده، «آتروپات کیتاب ائوی»ینده آذربایجان دیل و ادبیاتینا عؤمرونون سونونا کیمی باشاردیغی قدر قوللوق ائتمیشدیر. (آتروپات یایین ائوی، تهراندا، پارک شهرین قاباغیندا قدیم­کی «آژیر» قزئتینین قونشولوغوندا یئرلشمیشدیر)

علی تبریزلی 1376-جی ایلین بهمن آیینین اون­اوچونده تهراندا ابدیته قووشموشدور و اؤز وصیتینه اساسن دوغما یوردو تبریز شهرینین «وادی رحمت» قبرستانینین عایله­وی مزارلاریندا تورپاغا تابشیریلمیشدیر. روحو شاد، یولو گئدرلی...

آثار

· علی تبریزلی‌نین غزللری

· اصلی - کرم

· شاه‌اسماعیل

· گؤز یاشلاری

· دیل و ادبیات

یاتانمادیم :

تا صوبحه تک دونن گئجه نی من یاتانمادیم ،

عالم دولاندی باشیما غمدن یاتانمادیم ،

ایلدن زیاده گلدی منه صوبحه تک گئجم ،

اولدوم جهانی فیکریله اؤلچن یاتانمادیم ،

عؤمروم کیمی قارالدی گئجم ، گوندوزوم منیم ،

دونیانی ظولمت ایچره گؤررکن یاتانمادیم ،

دردیم چوخالدی نئی کیمی گلدیکجه خلقدن ،

فریاد و آه وناله و شیون یاتانمادیم ،

مظلوملار فغانی ، یازیقلار سیزیلتیسی ،

قهریله اولدو جانیما دوشمن یاتانمادیم ،

سیزیلتیسی

دیوانه قیلدی کؤنلومو ویجدان سیزیلتیسی ،

ویجدان سیزیلتیسیندا اولان جان سیزیلتیسی ،

روحوم چیخیر ، بدندن اولور ، قلبیم اویناییر ،

هردم گلنده گوشیمه اینسان سیزیلتیسی ،

توتموش بویئرلری آه و فغان سسی ،

نئی ناله سیله غوصه لی چوپان سیزیلتیسی ،

چوخدان سالیبدی قاره بو یئللر چمن لره ،

سئللر فغانی ، قورخولو طوفان سیزیلتیسی ،

ای باغبان ، بوباغه یئتیشمز صفا مگر ،

آخر چوروتدو بولبولو هیجران سیزیلتیسی ،

بیر شاد اولان بو یئرده گؤزه دگمیری ولی ،

وار هر طرفده مینجه پریشان سیزیلتیسی ،

هردم گؤرنده گول کیمی بوسولقون اوزلری ؛

بیردن سؤنور یادیمداکی جانان سیزیلتیسی ،

شادم من اول زمان کی بو آهسته ناله لر ،

بیرلیکده تشکیل ائیلییه طوغیان سیزیلتیسی ،

تبریزی هرنه درد اولا درمانی وار اونون ؛

واردیر اؤلونجه جاندا بو ویجدان سیزیلتیسی

یارپاق قزئتی /  اردیبهشت - 1384 / بیرینجی ایل / بئشینجی سایی /  12-جی صحیفه

سعید موغانلی