در معنای لغوی تمکین عبارت است از فرمان بردن و قبول کردن و اطاعت کردن و در اصطلاح حقوقی انجام وظایف خاص زناشویی و ایجاد رابطه زوجیت است و چنانچه زوجه بدون معاذیر شرعی و قانونی از تمکین خودداری نماید ناشیزه تلقی و حق نفقه وی ساقط می گردد.
در چه مواردی زوجه می تواند از تمکین خودداری نماید ؟
* در موارد خاصی قانون گذار به زوجه مجوز عدم تمکین داده است ، بدون این که حق نفقه وی ساقط گردد:
الف) زمانی که زوجه دارای عذر شرعی باشد مانند این که بیمار باشد .
ب) در صورتی که زوج (مرد) دچار بیماری مقاربتی باشد و زناشویی یا تمکین زوجه موجب سرایت بیماری به وی گردد.
ج) در صورتی که زن پس از عقد و قبل از اقدام به زناشویی از ادای آن خودداری نموده و مطالبه مهریه نماید، در این حالت نیز می تواند تا وصول مهریه از ادای وظایف زناشویی امتناع کند. این عمل حق حبس نامیده می شود ، لکن چنانچه یک بار اقدام به رابطه زناشویی نمود، نمی تواند از ادامه آن خودداری و یا به سخن دیگر از حق حبس استفاده نماید .
ج) در حالتی که زوجه(زن) در منزل شوهر بیم خطر جسمانی داشته باشد ، مانند این که به دفعات مورد حملات فیزیکی وی قرار گیرد.
د) اگر زوجه در منزل همسرش بیم و ترس و خطر مالی داشته و شوهر او را اجبار به تادیه اموالی نماید.
ه) زمانی که در منزل مشترک خطر شرافتی برای زوجه موجود باشد ، در این صورت نیز می تواند از تمکین امتناع نموده ولی از #نفقه استفاده نماید .