بنیان گذار سبک پروتست در موسیقی کشور ترکیه: دموکرات و آزادیخواه،خواننده پرفروشترین کاست تاریخ موسیقی ترکیه:
احمد کایا خواننده ی شهیر ترکیه در سال ۱۹۵۷ در شهر مالاتیای ترکیه به دنیا آمدو پنجمین ودر واقع آخرین فرزند خانواده کایا بود.ازپنج سالگی با ساز باقلاما آشنا شده.یکی از اولین ترانه های او که در سنین کودکی و برای برادر بزرگش(باشار)ساخته بود چنین شعری داشت:یک فولکس واگن خواهم خرید---اسمش را باشار خواهم گذاشت... یک بار هم در روز کارگر با باقلاما به اجرای برنامه پرداخته بود.
زمانی که نوجوانی بیش نبود به خاطر شرایط دشوار زندگی پدر،به همراه خانواده به شهر استانبول نقل مکان کردند.پدر او که قبلا در یک کارخانه نساجی کار میکرد در استانبول در نمایشگاهی به پادوئی مشغول شد.خود در وصف این وضعیت میگفت"هر روز که از مدرسه به سوی خانه میرفتم پدر را میدیدم که مشغول شستشوی اتومبیل است و همه گاه پیش خود میگفتم هنگامی که بزرگ شدم برای پدر نمایشگاهی خواهم خرید تا ارباب خود باشد ."اما این رویائی بیش نبود چرا که اندکی بعد پدر با مرگ خود،خانواده را تنها گذاشت.او که کوچکترین عضو خانواده بود در شرایط بسیار دشوار و سخت گذران زندگی میکرد.خود میگفت"روزهائی بود حتی قادر به تهیه بلیط برای استفاده از اتوبوس شهری نبودم دوران جوانی کایا برابر شد با کودتایکنان اورنو خفقان شدیدی که بر فضای سیاسی جامعه ترکیهتحمیل گردید
آلبوم اول:.او که به شدت مخالف وضع موجود بود در سال ۱۹۸۵ به کمک دوستان خود آلبومی از ترانههایش رابنام((گریم نکن ای کودک)) منتشر کرد که به گفتهاش هیچ امیدی به استقبال آن از طرف مردم نداشت و تنها در پی آن بود که بوسیله ی ترانه هایش اعتراض خود را را به شرایط حاکم اعلام دارد.چند روز پس از عرضه آلبوم ماموران قضایی ترکیه کاست او را به دلیل وجود چند ترانه ی سیاسی جمع آوری نمودند.پس از اعتراضفراوان،در نهایت فروش کاست او آزاد اعلام شد.همین فعل و انفعالات سبب شهرت نام کایا گشت وکاست او با استقبال نسبتا خوبی مواجه شد.
آلبوم دوم: مدت کوتاهی پس از ارائه آلبوم اولش دومین کاست وی بنام ((دلتنگی برای غم ها)) با همان رنگ و بوی اعتراضی وارد بازار شد.
آلبوم سوم او(( ترانهی شفق)) نام داشت.وجود شعری به همین نام ازاولکو تامرکه به دلیل داشتن افکار سیاسی در انتظار اعدام بود،موجب آوازهی هر چه بیشتر کایا شد
آلبوم چهارم کایا،((لحظه ای خواهد رسید))نام داشت. با اشعاری از اولکو تامر ، آتیلا ایلهان و حسن حسین کرکمازگیل.
آلبوم پنجم کایا ((دموکرات خسته )) نام داشت.لقب کایا "دموکرات خسته"بود که برگرفته ازهمین کاستش بود.
آلبوم ششم:اما کایا در سال ۱۹۸۷ در پی آشنایی بایوسف هایال اوغلو فصل جدیدی را در زندگی هنری خود آغاز کرد. آلبوم(( بپا میخیزیم)) که بیشتر شعرهایش از هایال اوغلو بود در شرایط انسداد شدید سیاسی ترکیه،او را در زمرهی خوانندگان برتر و معترض ترکیه قرار داد.
آلبوم هفتم وی که برگزیده ای از ترانه های اجرا شده اش در کنسرت زنده بود،((رسیتال لر1)) نام داشت که بصورت انفرادی با تکنوازی باقلاما توسط خود کایا در سال ۱۹۸۸ عرضه شد.
آلبوم هشتم وی ((گل نیک اندیش یا بختیار)) نام داشت که در سال ۱۹۸۸ عرضه شد.
آۀبوم نهم کایا ، ((دیوار عشق)) نام دارد.با اشعاری از هایال اوغلو که در سال ۱۹۹۰ عرضه شد.
آلبوم دهم((ریسیتال ها ۲)) نام دارد.با همان شرایط رسیتال قبلی که در سال ۱۹۹۰ عرضه شد
آلبوم یازدهم کایا ،((در درد سر افتاده ام یا گرفتار بلا شده ام)) نام دارد که در سال ۱۹۹۱ عرضه شد.
آلبوم دوازدهم در سال ۱۹۹۱ عرضه شد و ((به من نزدیک نشو،وگرنه خواهی سوخت)) نام داشت
آلبوم سیزدهمش کایا در سال ۱۹۹۳ عرضه شد و ((دلخورده)) نام داشت
آلبوم چهاردهم در سال ۱۹۹۴ عرضه شد و ((ترانه هایم برای کوهها)) نام داشت
آلبوم پانزدهمش کایا در سال ۱۹۹۵ عرضه شد و ((مرا دریاب)) نام داشت
آلبوم شانزدهم کایا در سال ۱۹۹۶ عرضه شد و ((ستاره و یاکاموز))=(یاکاموز به معنای انعکاس تصویر ماه بر سطح آب رودخانه یا دریا میباشد که در زبان فارسی معادتی برای این کلمه وجود ندارد) نام داشت.در این آلبوم اکثر ترانه های قبلی کایا بازخوانی شده
آلبوم هفدهم احمد کایا در سال ۱۹۹۷ عرضه شد و ((مقابله با دوست و دشمن)) نام داشت
آلبوم هجدهم کایا ((خدا نگه دار)) نام دارد و احتمالا پس از مرگش و در سال ۲۰۰۱ عرضه شده که یک ترانه به زبان کردی بنام ((کاروان)) این آلبوم احمد کایا را از سایر آلبوم هایش متمایز ساخته.
آلبوم نوزدهم وی که تقریبا سه سال پس از مرگش به کوشش همسر وفادارش، در سال ۲۰۰۳ به بازار آمد،((کمی هم تو گریه کن)) نام داشت
آلبوم بیستم کایا هم که پنج سال پس از مرگش باز هم به کوشش همسرش، در سال ۲۰۰۵ به بازار آمد،((؟)) نام دارد.
در سال ۲۰۰۲ آلبومی بنام ((بشنو سرزمین عزیزم)) منتشر شد که در آن ۲۰ تن از خوانندگان جوان ترکیه (هالوک لونت-ناشیده گکتورک-نازان اونجل-سواوی-آجیره زیان-شکریه توتکون-سلدا باقجان-یاووز بینگل-دنیز و یلماز اردوغان-بانو-فریدون دوزاقچی-نیران اونسال-ثروت کجا کایا-کاردش تورکولر-کئورجک علی-ملکه دمیراق-مراد حاساری-اونور آکین-سومر ازگو) به اجرای ۲۰ ترانه از آثاراحمد کایا پرداخته بودند.این آلبوم در ۲ سی دی عرضه شد.
یک آلبوم متفرقه و کم یاب هم از احمد کایا موجود میباشد که ((پادشه خوبان)) نام دارد و در سایت رسمی احمد کایا هم اسمی از آن به میان نیامده. این اثر احتمالا شامل چند ترانه عرفانی در دستگاه ها و ردیف های موسیقی ترکی و کردی میباشد.
کایا در تمام سالهای خوانندگی با شعرای بزرگ ترکیه همکاری کرد.علاوه بر هایال اوغلو،بزرگانی همچون آتیلا ایلهانواورهان کوتالاز جمله شعرائی بودند که کایا از شعرهای آنها استفاده میکرد.حضور او در هر مکانی مشکلاتی را بوجود می آورد چرا که با سخنانش مخالفان آزادی در ترکیه را آزار میداد.به همین جهت،کایا سالها از اجرای کنسرت در داخل ترکیه محروم شده بود.خود می گفت کاری خواهد کرد که هیچ گاه از ذهن مخالفانش پاک نگردد و همه گاه آنها را خواهد آزرد.یک بار در برنامهای تلوزیونی اعلام کرد کفنخویش را هر زمان با خود حمل میکند و هر لحظه آمادهی مرگ در راه آزادیست
کایا در سال ۹۸ در مراسم اهدای جایزه ی سال به برترینهای ترکیه جوایز انجمن روزنامه نگاران)اعلام کرد که در آلبوم جدید خود ترانهای کردی(کاروان) اجرا خواهد کرد و سپس کانالهای رسانهای ترکیه را تهدید کرد که در صورت عدم پخش کلیپ آن،باید پاسخگوی مردم باشند.همین مساله موجب گردید که مخالفان کردهای ترکیه که همان ملی گرایان افراطی آن کشور بودند،اعتراض وسیعی به او نمایند.به دلیل وقوع درگیری هایی در آن مراسم،روز بعد دادگاه امنیتی ترکیه کایا را احضار نموده و بازداشت کرد.ساعاتی بعد،پس از اعتراض وکلای کایا، او را به قرار وثیقه آزاد کردند.
کایا متهم بود که سالها قبل در چند کشور اروپایی از جمله بلژیک و آلمان کنسرتهایی به حمایت از حزب پ. ک. ک برگزار کرده است.چند ماه بعد از این ماجرا،کایا به قصد برگزاری کنسرت راهی فرانسه شد و به دلیل جو نامناسب ترکیه بر اثر غوغای رسانههای گروهی بر علیهاش،تصمیم به اقامت در آن کشور گرفت.او به کمک همسرفرانسوا میترانرئیس جمهور فقید فرانسه،توانست اقامتی یکساله دریافت کند.در همین حال کایا در دادگاه ترکیه به ده سال حبس بصورت غیابی محکوم گردید.چند ماه پس از این وقایع،در صبحگاه ۱۶ نوامبر(کاسیم) 2000در سن ۴۲ سالگی به سبب حمله قلبی در شهر پاریس دیده از جهانفرو بست.البته شایعاتی مبنی بر مشکوک بودن مرگ وی نیز شنیده شده..
کایا در مجموع ۲۱ آلبوم از ترانههایش به یادگار گذاشته است که ۱۹ کاست قبل از مرگ و ۲ کاست بعدی پس از مرگش به کوشش همسر وفادارش منتشر شده است.معروفترین آلبوم او ترانه هایم برای کوهها منتشر شده به سال ۹۴ نام دارد که بیش از ۵/۱ میلیون کاست فروش کرد و جز پر فروشترین آلبومهای تاریخ موسیقی ترکیه است.معروفترین اثر او با گریههایماناز همین آلبوم است که موافقان و حتی مخالفانش را به تحسین واداشت.شعر ترانههای او در قالب سبکپروتستارائه شده و بدین سبب او را بنیانگذار سبک پروتست در ترکیه میدانند.آنچنان که از لحاظ موزیک او را پایه گذار سبک موسیقی آزاد درترکیه میخواند.
رک گویی و جرات فراوان از مشخصههای بارز کایا بود.خود میگفت که همیشه بر لبه پرتگاه قدم میدارد و از این کار نیز هیچ ابائی ندارد.آرامگاه او در گورستانپرلاتنر)یا( پره لاچئز پاریس واقع است.همسر او با بازگرداندن جنازه اش به ترکیه مخالفت نمود و اعلام کرد که ترکیه شایستگی آن را ندارد که مرد بزرگی چون او در خاکآن دفن گردد.
شعار کایا احترام به عقیده و آزادی اندیشه بود و عمر خود را نیز در این راه نثار کرد.تاریخ ترکیه،کایا رابخاطر تاثیری که بر موسیقی و فضای سیاسی برگرفته از آن گذاشت هرگز فراموش نخواهد کرد.....روحش شاد و یادش گرامی باد