عدم موفقیت ایران در پرتاب ماهواره زهره و پایان تاریخ انقضای مالکیت ایران بر سر نقطه مداری‌ اختصاصی زهره باعث شد مجامع جهانی نسبت به پس گرفتن این نقاط به ایران هشدار دهند. سرپرست سازمان فضایی ایران در زمینه این هشدار و برنامه آتی ایران توضیحاتی ارائه کرده است.

به گزارش خبرنگار مهر، در سال 1356 دولت وقت ایران به درخواست برای ثبت سه نقطه در مدار همزمان زمین (GEO) در موقعیت‌های 26 ، 34 و 47 درجه شرقی از اتحادیه بین‌المللی مخابرات (ITU) اقدام کرد که مراحل هماهنگی و ثبت این نقاط برای پوشش محدوده جغرافیایی جمهوری اسلامی ایران پس از انقلاب انجام شد و در سال 1365 در اتحادیه بین‌المللی مخابرات تحت عنوان زهره 1 ، 2 و 3 به ثبت رسید. پس از آن نیز تلاش‌هایی برای ثبت سه نقطه فضایی دیگر از طرف ایران تحت عناوین زهره 4، 5 و 6 انجام گرفت و هم اکنون 6 نقطه مداری برای سری ماهواره زهره 1 الی 6 منظور شده است.

اما عدم موفقیت ایران در پرتاب ماهواره زهره به فضا و سر رسیدن تاریخ انقضای مالکیت ایران بر سر نقطه مداری‌ اختصاصی زهره در طول جغرافیایی 26 درجه شرقی باعث شد اتحادیه بین المللی مخابرات و اعضای کارگروه رگولاتوری ماهواره این اتحادیه تصمیم بگیرند این نقاط را از ایران پس گرفته و آن را در اختیار ماهواره‌های دیگر قرار دهند.
 
براین اساس اتحادیه بین‌المللی مخابرات به ایران مهلت داد تا طی ضرب‌الاجل تعیین شده ای نسبت به راه‌اندازی و سرویس‌دهی این ماهواره در موعد مقرر اقدام کند که در نهایت عدم توجه به این زمان تعیین شده ایران را با تهدید لغو رزرو نقطه مداری‌ توسط دیگر کشورها مواجه کرد.
 
تلاش ایران برای حفظ مالکیت نقطه مداری زهره
 
حمید فاضلی سرپرست سازمان فضایی ایران در گفتگو با خبرنگار مهر در مورد پایان تاریخ انقضای نقاط مداری ماهواره زهره و اقدامات ایران برای تمدید این مالکیت اظهار داشت: تلاشهایی در حال انجام است و به نتایج خوبی در این زمینه دست یافته ایم که بزودی اعلام خواهد شد.
 
وی با بیان اینکه با برخی شرکتها برای آنکه ماهواره شان را در مدار زهره قرار دهند وارد مذاکره برای انعقاد قرارداد شده ایم گفت: فعالیتهای بسیار موفقی در این زمینه صورت گرفته و با وجود محدودیت زمانی، خبرهای خوشی را به زودی برای مردم خواهیم داشت.
 
فاضلی با تاکید بر حساسیتهای این موضوع و با بیان اینکه ما موفق به حفظ موقعیت مداری ایران خواهیم شد تصریح کرد: نقاط مداری جزئی از خاک کشور است و ما نمی گذاریم از دست برود. براین اساس با حساسیت و جدیت این موضوع را دنبال می کنیم و نخواهیم گذاشت به منافع و مصالح کشور آسیب برسد.
 
وی در مورد برنامه های ایران برای حفظ موقعیتهای مداری که زمانشان به اتمام رسیده است به مهر گفت: درصدد هستیم موقعیت مداری خود را به کشورهای درخواست کننده دارای ماهواره اجاره دهیم که این راه حل مورد قبول شورایعالی امنیت ملی نیز قرار گرفته است. در این زمینه مذاکرات در جریان است.
 
سرپرست سازمان فضایی ایران با بیان اینکه کشورهای رقیب ما را تحت فشار قرار داده و به ما تکنولوژی نمی دهند گفت: باید تلاش کنیم با کشورهایی که دارای ماهواره هایی هستند که سالهای آخر عمرشان را طی می کنند وارد مذاکره شویم و یا این ماهواره ها را از آنها خریداری کرده و یا در نهایت با آنها مشارکت کنیم. در این زمینه کارگروههایی فعال شده و در حال بررسی جوانب مختلف هستند.
 
وی در مورد چگونگی مذاکره برای تمدید قرارداد موقعیت مداری ایران به مهر گفت: زمانی که با شرکتی به توافق برسیم این شرکت به ITU اعلام خواهد کرد و در این باره مشکلی به وجود نخواهد آمد.
 
فاضلی در مورد اسامی کشورهایی که در این باره ایران با آنها وارد مذاکره شده است خبری اعلام نکرد و گفت در تلاش هستیم تا در محدوده زمانی مقرر این مذاکرات به نتایج نهایی برسد و پس از آن اطلاعات دقیقتری در مورد حفظ این نقطه مداری اعلام خواهد شد.
 
زهره در بهترین نقطه مداری پوشش ماهواره ای خاورمیانه
 
به گزارش مهر، نقاط مداری به دو دسته دائم و غیردائم تقسیم می‌شوند. نقاط غیردائم نقاطی هستند که اگر از نقطه مداری مزبور از زمان ثبت سازمان جهانی مخابرات مبنی بر مالکیت توسط کشوری به مدت 7 سال استفاده نشود آن نقطه مداری در صورتی که درخواست کننده دیگری داشته باشد، واگذار می‌شود و در صورت استفاده از آن می‌تواند تا هر زمان مالکیت آن نقطه را داشته باشند اما نقاط دائم نقاطی هستند که بر روی مدار سنکرون (36 هزار کیلومتری) قرار دارند.
 
طول جغرافیایی 26 درجه شرقی و نقاطی که در همسایه آن قرار دارند یکی از بهترین نقاط برای پوشش ماهواره ‌ای خاورمیانه محسوب می‌شود و همین امر نقاط مداری ماهواره زهره 2 را با چالش مواجه کرده است.
 
ایران از اوایل سال 1990 میلادی طراحی سیستم ماهواره زهره را آغاز کرد و در سال 2001 میلادی قراردادی با روس‌ها برای طراحی، ساخت و بهره‌برداری آن به امضا رساند اما تاکنون به دلایل مختلف و عدم تمایل روسها به انجام آن، این پروژه با عدم موفقیت روبرو شده است.
 
از آنجایی که ایران به صورت رسمی نقطه مداری‌ لازم را از اتحادیه بین‌المللی مخابرات دریافت کرده بود دیگر کشورها اجازه استفاده و دسترسی به آنها را ندارشته و نقاط مداری‌ تعیین شده و فرکانس‌های تخصیص یافته به برنامه فضایی ایران تعلق داشت. اما چنین قراردادهایی در حوزه ماهواره برای اشغال نقطه مداری مشخص در یک دوره زمانی ثابت و تعیین شده به کشورها اختصاص داده می‌شود تا ماهواره‌های واقعی خود را در آنها قرار دهند.
 
براین اساس طبق قوانین اگر اپراتوری نسبت به قرار دادن ماهواره خود در نقطه مداری اختصاص داده شده در زمان مقرر اقدام نکند نقطه مداری منقضی خواهد شد و در اختیار دیگران قرار خواهد گرفت.


جوابیه روابط عمومي سازمان فضايی ايران

1- شبکه ماهواره اي زهره 1،2،3 در سه موقعيت مداري 34،26،47 درجه شرقي در اتحاديه بين المللي مخابرات ITU به نام جمهوری اسلامی ايران به ثبت رسيده اند.

2- در سالهاي گذشته برنامه توسعه ای به ساير نقاط تحت عنوان زهره 4،5،6 در باندهاي فرکانسي جديد در دستور کار بوده که با توجه به مجموعه فشارها و تحريمهاي بين المللی موجود براي جلوگيري از استقرار ماهواره عملياتي ، بر اساس قوانين و مقررات راديويي، اين درخواستهاي توسعه اي در مرحله هماهنگي فرکانس متوقف شده و هيچگاه به ثبت نرسيده اند.

3- در حال حاضر شبکه زهره-1 و زهره-2 بارها با خريد يا اجاره ماهواره هاي عملياتي و يا با انجام پروژه مشترک با ساير کشورها مورد بهره برداري قرار گرفته و در حال حاضر تحت نام جمهوري اسلامي ايران و تحت رعايت مجموعه قوانين و مقررات بين المللي مشغول به ارائه خدمات ارتباطي ماهواره اي و رفع نياز بخشي از پهناي باند مورد تقاضا در داخل کشور مي باشند و علی رغم فشارها و تحريمهاي بين المللي ، تلاش برای حفظ شبکه ماهواره اي زهره-3 واقع در موقعيت مداري 47 درجه شرقي توسط کارشناسان دستگاه های مختلف کشور در حال پيگيری است.