رقصیدن در حقیقت زبان مخفی و پنهان روح است. در تمام فرهنگها و در سراسر دنیا رقص وجود دارد. در تمدنهای بومی، رقص، مذهب، موسیقی و متدهای طبی ویژه مردم همان قوم وجود دارد که متاسفانه در تمدنها و جوامع امروزی کمتر مشاهده میشود.
در این اجتماعات مردم در هر سن و سالی، از رقصیدن برای بیان احساسات قوی و درونیشان استفاده میکنند. برای بیان داستانهایی که دردل دارند، برای درمان بیماریهایشان، برای حفظ پیوندها و روابط اجتماعیشان یا وقتی که رویدادی را جشن میگیرند؛ میرقصند.
اما امروزه روانشناسان و روانکاوان از حرکتدرمانی (رقصدرمانی) به مثابه طب مکمل برای درمان بیماریهای روحی روانی، کاهش استرس و اضطراب، تقویت مهارتهای ذهنی - حرکتی، افزایش سطح انرژی در بدن و ... بهره میگیرند
رقصیدن با هر هدفی که انجام پذیرد از آداب و مناسک عبادی گرفته تا ابراز یک مخالفت سیاسی-اجتماعی و یا تنها برای تفریح یا ابراز خصوصیات فردی، دارای فواید زیادی برای سلامتی انسان می باشد که در این مقاله سعی می کنیم به مهم ترین آنها اشاره نماییم.
کنترل وزن و تناسب اندام: تحقیقات مختلف نشان می دهند که یک ساعت رقصیدن بسته به نوع رقص، بین دویست و پنجاه تا پانصد کالری انرژی می سوزاند که معادل کالری مصرف شده در بعضی ورزشها مانند والیبال یا بیسبال می باشد. از طرف دیگر چون این کالری توسط تمام عضلات و مفاصل بدن مصرف می شود، باعث تناسب اندام هم می گردد.
افزایش قدرت عضلات، انعطافپذیری و تعادل بدن: ما برای رقصیدن تقریبا اکثر عضلات ارادی بدن را به کار می گیریم. به همین دلیل در صورت تداوم رقص به عنوان یک عادت، قدرت و انعطاف پذیری عضلات افزایش می یابد. از سوی دیگر، رقصیدن می تواند هماهنگی بین عضلات و مرکز تعادل بدن در مخچه را بهبود بخشد که این موضوع در سنین بالاتر اهمیت بیشتری می یابد.
افزایش استحکام استخوانها و کاهش خطر ابتلا به پوکی استخوان: بسیاری از افراد فکر می کنند مصرف کافی کلسیم و ویتامین D برای پیشگیری از پوکی استخوانها در سنین بالا کافی است، که تصوری نادرست است. استحکام استخوانها علاوه بر تغذیه مناسب، به داشتن تحرک کافی و وارد آمدن فشار به استخوانها نیاز دارد. رقصیدن با وارد آوردن فشار در جهات مختلف بر استخوانها، باعث افزایش استحکام آنها و جلوگیری از استئوپورزیس (Osteoporosis) و شکستگی استخوانها به خصوص در سنین بالاتر می گردد.
بهبود عملکرد سیستم قلبی – عروقی و ریه ها: رقصیدن باعث افزایش نیاز اندامها و عضلات به خون می گردد. به همین دلیل ضربان قلب در هنگام رقص به میزان موثری افزایش می یابد که معمولا بالاتر از صد ضربان در دقیقه است. افزایش ضربان قلب باعث تسریع و تسهیل گردش خون در تمامی عضلات و ارگانها می گردد. یعنی علاوه بر بافتهای حرکتی، به سایر ارگانها مانند قلب، ریه ها، طحال و کلیه ها نیز خون بیشتری می رسد. این امر باعث بهبود عملکرد این ارگانها می گردد. مثلا خون با سرعت بیشتر و به شکل موثرتری در رگهای غذا دهنده قلب یا عروق کرونری جریان می یابد که می تواند عامل مهمی در پیشگیری از سکته های قلبی باشد. افزایش جریان خون در مغز به همین شکل می تواند جلوی سکته های مغزی را بگیرد. همچنین افزایش جریان خون ریوی باعث افزایش تهویه اکسیژن در ریه ها و بهبود عملکرد ریه ها می گردد.
بهبود عملکرد مغزی: تحقیقات نشان داده است که رقصیدن باعث جلوگیری از تحلیل رفتن ماده سفید مغز و بهبود عملکرد آن می گردد. ماده سفید نقش بافت نگهدارنده مغز را دارد و تحلیل رفتن آن در اثر افزایش سن، باعث کاهش سرعت عملکرد مغز و مشکلات حافظه می گردد که رقصیدن می تواند این فرآیند را به تاخیر بیاندازد. یک تحقیق مقایسه ای شش ماهه جالب نشان داد که افراد مسن که پیاده روی یا تمرینات کششی انجام می دادند، از تحلیل رفتن ماده سفید مغز مصون نبودند، در حالیکه کسانی که سه بار در هفته می رقصیدند، در طی دوره مطالعه بهبود وضعیت ماده سفید در مغز را نشان دادند.
جلوگیری از افسردگی یا درمان آن: رقصیدن فعالیتی مفرح است که می تواند تعادل مواد شیمیایی در مغز را تغییر دهد. مثلا رقصیدن باعث افزایش ماده سروتونین در مغز می گردد که افراد مبتلا به افسردگی دچار کمبود آن هستند. رقص همچنین ترشح ماده نوراپی نفرین را افزایش می دهد که باعث افزایش انرژی در فرد می گردد. مجموع این عوامل باعث کاهش اندوه وغم، افزایش انرژی فرد افسرده و تمایل او به انجام مجدد فعالیت های روزمره می گردد.
افزایش اعتماد به نفس و مهارت در روابط اجتماعی: رقصیدن جرات، جسارت و اعتماد به نفس فرد را افزایش می دهد به خصوص اگر به صورت دو نفره و به همراه جنس مخالف انجام گردد. رقصیدن به عنوان یک روش درمانی در افرادی که دچار ترس از روابط اجتماعی و اجتماع هراسی (social phobia) می باشند، به عنوان یک روش درمانی موثر توصیه می گردد.
کاهش استرس، اضطراب و افزایش آرامش روانی: رقصیدن باعث فراموش کردن استرس و اضطراب می گردد. افرادی که مشاغل پر استرس دارند و یا به بیماریهای اضطرابی دچار می باشند، می توانند از رقصیدن به عنوان یک روش موثر جهت کاهش استرس و اضطراب و رسیدن به آرامش روحی و روانی استفاده نمایند.