سیستم های ترمز هواپیما

چرخ هواپیما و سیستم ترمز آن به صورت یکپارچه طراحی می شود آنچه که منطبق با ویژگی هوای یک هواپیمای مشخص و مورد نظر باشد. کارایی چرخ و ترمز آن با استفاده از طراحی کامپیوتری مدل سازی پیچیده و روش های شبیه سازی تحلیلی در مرحله طراحی به حد مطلوب می رسد.

چرخ هواپیما از نوع دو تکه ساخته می شود تا سوار کردن تایر آسان باشد و نیز دارای اندکی انحراف است تا فضای ترمز بیشتری را فراهم آورد. برای حفاظت چرخ ها در برابر گرمای حاصل از ترمز از پوشش های عایق استفاده می گردد. از طرف دیگر مکانیزم های ایمنی از قبیل فیوزهای حرارتی و سوپاپ های اطمینان در آن به کار می رود. سیستم ترمزها از دیسک های ثابت و متحرک (چرخشی) چند لایه ای و اصطحکاکی تشکیل یافته است. از دیسک های اصطحکاکی که قسمت اعظم گرما را به خود جذب می کنند به وسیله اجزا سازه ای چندی از قبیل پیستون های عمل کننده فشاری پوسته تنظیم قسمت انتقال گشتاور (که گشتاور را به ارابه فرود یا چرخ هواپیما منتقل می سازد) و یک صفحه ترمز ثابت (که به عنوان یک نگهدارنده سازه ای در جذب گرما عمل می کند) محصور گردیده است.

در اینجا می خواهیم به معرفی سیستم های ترمز هواپیما که در پروسه فرود به انواع و نحوهای مختلف مورد استفاده قرار داده می شوند بپردازیم.

نوع اول : ترمزهای دیسکی

این نوع ترمزها در ارابه فرود قرار دارند و برای ترمز و ایستادن چرخ های هواپیما پس از لمس و قرار گرفتن چرخ ها بر روی زمین در پروسه لندینگ استفاده می گردند. این نوع ترمزها به دو نحو هیدرولیکی و بادی مورد استفاده قرار می گیرند. در اغلب هواپیماهای مدرن آنها به وسیله فشار دادن بخش های بالای پدال های rudder فعال می گردند. در تصویر زیر نمونه ای از این پدال ها مشاهده می گردد.

در عوض در برخی از هواپیماهای قدیمی بخش پایینی آن بدین منظور مورد استفاده قرار می گرفته است. همچنین در برخی هواپیماها ، اهرمی این وظیفه را به عهده دارد. اغلب هواپیماها قادر به استفاده از ترمز دیفرانسیلی می باشند.


نوع دوم : معکوس کننده رانش (Thrust Reversers)

در این نوع ترمز گیری پس از فرود و لمس زمین باند توسط چرخ های هواپیما که اصطلاحا (touch) گفته می شود خلبان با آوردن عقب تراتل ها و معکوس کردن رانش موتورها اقدام به ترمز گیری و کاهش سرعت هواپیما می کند که بنا بر مصالح ایمنی استفاده از این روش در کنار ساختمان های فرودگاهی و یا هنگامی که خودروهای هندلینگ در کنار هواپیما می باشند ممنوع می باشد.


نوع سوم : ترمزهای هوایی (Air Brakes)

این نوع ترمز نیز عموما به هنگام فرود انجام می پذیرد اما گاها در هنگام پرواز نیز جهت کاهش سرعت هواپیما مورد استفاده قرار می گیرد که شرایط مناسب خود را خواهان است. اما معمولا در هنگام فرود از اهرم اسپیلر که در کنار تراتل ها قرار دارد به حالت مسلح یا armed قرار بگیرد به هنگام برخورد چرخ ها با سطح باند به نحوی که در شکل می بینید وارد عمل شده و باعث افزایش نیروی drag و کاهش سرعت هواپیما می گردد. در اکثر هواپیماها ترمزهای هوایی برروی سطوح بال قرار دارند اما در هواپیماهایی همچون BAE146 در انتهای دم هواپیما قرار دارند.

نوع چهارم : چتر نجات (Drogue Parachutes)

این نوع از ترمز گیری عموما در هواپیماهای نظامی و یا شاتل های فضایی مورد استفاده قرار می گیرد. و اساس آن استفاده از چتر در پشت پرنده و باز کردن آن برای کاهش سرعت می باشد. البته در مواردی از هواپیماهای غیرنظامی همچون tu-134 و tu-144 نیز مورد استفاده قرار گرفته است.